Yeniden Yapılandırma Sonrasında Türk Bankacılık Sektöründe Etkinlik: Yerli-Yabancı Banka Karşılaştırması (2002-2008)

Teorik olarak bir sektörde piyasaya yeni firma girişlerinin, o sektörde yoğunlaşma oranını düşürerek rekabeti arttıracağı varsayılmaktadır. Özellikle sektöre giriş yapan firmaların ileri teknoloji ve yönetim ilkelerini kullanan yabancı firmalar olması durumunda sektörde etkinlik ve rekabetin artması beklenmektedir. Ülkemizde 2001 yılı sonrası bankacılık sektöründe uygulamaya konulan yeniden yapılandırma programının amaçlarından biri de sektöre yeni girişleri özendirmek ve firmaların etkinlik düzeylerinin yükselmesini sağlamaktı. İşte bu çalışmada 2001 yılı sonrasında Türk bankacılığında yerli-yabancı bankaların etkinlik skorları tahmin edilmiştir. Araştırma dönemimiz 2002-2008 aralığında, teorik olarak beklendiği gibi yabancı bankaların ortalama etkinlik düzeyleri yerli bankaların üzerinde çıkmıştır. Yabancı bankaların Türk bankacılık sektörüne girişlerinin hızlandığı 2006 yılında ise sektörün ortalama etkinlik düzeyi oldukça yüksektir.

Efficiency in Turkish Banking Sector after the Reconstruction: Comparison of Domestic and Foreign Banks (2002-2008)

Teorik olarak bir sektörde piyasaya yeni firma girişlerinin, o sektörde yoğunlaşma oranını düşürerek rekabeti arttıracağı varsayılmaktadır. Özellikle sektöre giriş yapan firmaların ileri teknoloji ve yönetim ilkelerini kullanan yabancı firmalar olması durumunda sektörde etkinlik ve rekabetin artması beklenmektedir. Ülkemizde 2001 yılı sonrası bankacılık sektöründe uygulamaya konulan yeniden yapılandırma programının amaçlarından biri de sektöre yeni girişleri özendirmek ve firmaların etkinlik düzeylerinin yükselmesini sağlamaktı. İşte bu çalışmada 2001 yılı sonrasında Türk bankacılığında yerli-yabancı bankaların etkinlik skorları tahmin edilmiştir. Araştırma dönemimiz 2002-2008 aralığında, teorik olarak beklendiği gibi yabancı bankaların ortalama etkinlik düzeyleri yerli bankaların üzerinde çıkmıştır. Yabancı bankaların Türk bankacılık sektörüne girişlerinin hızlandığı 2006 yılında ise sektörün ortalama etkinlik düzeyi oldukça yüksektir.

___

  • AKSOY, T; (1998), Çağdaş Bankacılıkta Son Eğilimler ve Türkiye’de Uluslar üstü Bankacılık, Ankara, SPK Yayını, No:109.
  • AYDOĞAN, K. ve ÇAPOĞLU, G; (1989), “Bankacılık Sisteminde Etkinlik ve Verimlilik: Uluslararası Bir Karşılaştırma”, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, Yayın No : 397.
  • BAIN, J. S; (1951), “Relation of Profit Rate to Industry Concentration: American Manufacturing, 1936-1940”, Quarterly Journal of Economics, 65, pp.293-324.
  • BDDK, Türk Bankacılık Sektörü (Rapor) 2001, Ankara.
  • BDDK, Türk Bankacılık Sektörü (Rapor) 2004, Ankara.
  • CHARNES, A; W.W. COOPER and E. RHODES; (1978), “Measuring Efficiency of Decision Making Units”, European Journal of Operational Research, 2, pp.429-449.
  • CİNGİ, S ve A. TARIM; (2000), “Türk banka sisteminde performans ölçümü: DEA-MalmquistTFP endeksi uygulaması”, TBB Araştırma tebliğleri serisi, sayı:2000-01.
  • ÇELİK T. ve Ç. ÜRÜNVEREN; (2009), “Yabancı banka girişlerinin Türk bankacılık sektörüne rekabet etkisi”, Niğde Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, 2(2), ss. 42-58.
  • ÇOLAK, Ö., F. ve Ş. ALTAN; (2002), “Toplam Etkinlik Ölçümü : Türkiye’deki Özel ve Kamu Bankaları İçin Bir Uygulama”, İşletme ve Finans, Sayı : 196, ss.45 – 55.
  • ÇUKUR, S; (2005), “Türk Ticari Bankacılık Sisteminde Etkinlik Analizi”, İktisat İşletme ve Finans, sayı: 233, ss.17-27.
  • DEMSETZ, H; (1973), “Industry Structure, Market Rivalry and Public Policy”, Journal of Law and Economics, 16(1), pp.1-9.
  • DENİZER, C; (1997), “The Effects of Financial Liberalization and New Bank Entry on Market Structure and Competition in Turkey”, Washington D.C.: World Bank Policy Research Working Paper, No: WPS 1839.
  • EKREN, N ve F. EMİRAL; (2002), “Türk bankacılık sisteminde etkinlik analizi (Veri zarflama analizi uygulaması), Active, 24, ss.1-32
  • FARRELL, M.J; (1957), “The Measurement of Productive Efficiency”, Journal of Royal Statistical Society Series A (General), 120, pp.253-281.
  • IŞIK, I. ve M.K. HASSAN; (2002), “Technical, scale and allocative efficiences of Turkish banking industry”, Journal of Banking & Finance, 26, pp.719-766
  • KAPLAN, M. ve T. ÇELİK; (2007),“Türk Sigortacılık Sektöründe Etkinlik ve Etkinliği Belirleyen Faktörler”, İktisat, İşletme ve Finans, pp.253, 97-114.
  • KASMAN, A; (2003), “Finansal Kriz Döneminde Bankaların Etkinliği”, İMKB Dergisi, Yıl :7, Sayı:25-26, ss.83-97
  • LOVELL, C. A. K; (1993), “Production Frontiers and Productive Efficiency”, İçinde, H. Fried, C.A.K. Lovel ve S.S. Smith (Eds), The measurement of Productive Efficiency: Techniques and Applications, New York, Oxford University Press.
  • MATAUSEK, R. and S. DASCİ, “ The Efficiency of the Turkish Banking System Durind 2000-2005”, Int. J. Economic Policy in Emerging Economies, 1(4), pp. 341-355.
  • MERCAN, M ve R. YOLALAN; (2000), “Türk Bankacılık Sisteminde Ölçek ve Mülkiyet Yapıları ile Finansal Performans İlişkisi”, İMKB Dergisi, Yıl :4, Sayı :15, ss.1-26
  • MERCAN,M.; A. REISMAN, R. YOLALAN ve A. EMEL; (2003), “The effect of scale and mode of ownership on the financial performance of the Turkish banking sector: results of a DEA-based analysis”, Socio-Economic Planning Sciences, 37, pp.185-202
  • TBB, Bankalarımız, Çeşitli yıllar, İstanbul.
  • SMIRLOCK, M; (1985), “Evidence on the (Non) Relationship between Concentration and Profitability in Banking”, Journal of Money, Credit and Banking, 17, (1), pp.69-83.