Erdal DEMİRHAN, Bülent ALTAY, AHMET İNKAYA

Türkiye'de Reel Döviz Kuru ile Makro Ekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi Özet Reel döviz kurundaki hareketler, gelişmekte olan ülkelerde dış ticaret açığını be- lirleyen önemli bir faktördür. Bu ülkelerde reel kurdaki hareketlere bağlı olarak or

Reel döviz kurundaki hareketler, gelişmekte olan ülkelerde dış ticaret açığını belirleyen önemli bir faktördür. Bu ülkelerde reel kurdaki hareketlere bağlı olarak ortaya çıkan döviz darboğazı ekonomik krizlerin temel belirleyicisi durumundadır. Türkiye'de ekonomik krizleri ortaya çıkaran etmenlerin anlaşılması için, reel döviz kuru ile makro ekonomik değişkenler arasındaki ilişkilerin incelenmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de görülen ekonomik krizlerin oluşumunda önemli bir yere sahip olan reel döviz kuru ile makro ekonomik değişkenler arasındaki ilişkiyi analiz etmektir. Çalışma; Türkiye'de 1998 yılının birinci çeyreği ile 2009 yılının üçüncü çeyreği arasındaki veriler kullanılarak reel döviz kurunun belirleyicilerinin analiz edilmesine yönelik olarak hazırlanmıştır. Bu amaçla, zaman serisi ekonometrisinde yaygın biçimde kullanılan hata düzeltme modelinden yararlanılmıştır. Ayrıca değişkenler arasında uzun dönemli ilişkinin olup olmadığının tespit edilmesine yönelik olarak koentegrasyon testleri yapılmıştır. Buna göre, reel kurun belirleyicilerinin kısa ve uzun dönem için analiz edildiği bu çalışmada elde edilen ampirik bulgular genel olarak teoriye uygun bir durum sergilediği anlaşılmıştır

Econometric Analysis of the Relationship between Real Exchange Rate and Macro- economic Variables in Turkey

Real exchange rate movements, in developing countries is an important factor in determining foreign trade deficit. In these countries, depending on the real exchange movements in short of foreign exchange, emerging economic crisis is the basic determinant case.To understand factors that expose economic crisis in Turkey, real exchange rate and macro-economic variables, examining the relationship between needs. The purpose of this study, the economic crisis in Turkey appears to have an important place in the formation of the real exchange rate and macro-economic variables is to analyze the relationship between.This study, using data for real exchange rate between with the first quarter of 1998 the third quarter of 2009 in Turkey has been prepared as markers to analyze. For this purpose, widely used in time-series econometric models were used in error correction. In addition, long-term relationship between variables for determining whether the cointegration tests are carried out. Accordingly, the real exchange rate of the markers were analyzed for short-and long-term empirical findings obtained in this study which generally were found to exhibit a suitable condition for the theory

PDF

___

ALPER, C. Emre ve İsmail SAĞLAM; (2000). "The Equilibrium Real Exchange Rate: Evidence from Turkey", Topics in Middle Eastern and Noth African Economies, Vol.2.
BERUMENT, Hakan ve Mehmet PAŞAOĞULLARI; (2003). "Effects of the Real Exchange Rate on Output and Inflation: Evidence from Turkey", Developing Economies, 41(4), 401-35.
BİLGİLİ, Emine;(2000) "Reel Döviz Kuru ve Ekonomik Büyüme", İktisat İşletme ve Finans, Cilt: 15, Sayı: 176: 56-73.
DICKEY, David Alan and Wayne Arthur FULLER; (1979), "Distribution of The Estimators For Autoregressive Time Series With a Unit Root", Journal of the American Statistical Association, 74, 427-431.
DICKEY, David Alan and Wayne Arthur FULLER; (1981), "Likelihood Ratio Statistics For Autoregressive Time Series With a Unit Root", Econometrica, 49, 1057-1072.
DOMAÇ, İlker; (1997) "Are Devaluations Contractionary? Evidence from Turkey", Journal Of Economıc Development, 22(2) , 145-163
EDWARDS, Sebastian; (1988), "Exchange Rate Misalignment in Developing Countries," World Bank Occasional Papers, No.2.
EDWARDS, Sebastian; (1994), "Real and Monetary Determinants of Real Exchange Rate Behaviour: Theory and evidence from developing countries", Estimating Equilibrium Exchange Rates, Ed. J.Williamson, , Institute for International Economics, Washington, 61-91.
ERDAL, Fuat; (1999), "Denge Reel Döviz Kurunu Belirleyen Faktörler: Türkiye Üzerine Bir Zaman Serisi Analizi", Marmara Üniversitesi tarafından düzenlenen IV. İstatistik ve Ekonometri Sempozyumunda sunulan bildiri.
ERLAT, Haluk ve Güzin ERLAT; (1998) "Permanent And Temporary Shocks On Real And Nominal Exchange Rates, in Turkey During The Post-1980 Period", AEJ, 26(4), 379-96
FRENKEL, Jocob A. and Assaf RAZIN; (1996), Fiscal Policies and Growth in the World Economy. (3rd ed.), MIT Press, Cambridge
GÜRGÜN, Gözde; (2003), 1990'lı Yıllarda Sermaye Hareketleri ve Krizler, Uzmanlık Yeterlik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ankara.
HENDRY, David F.; (1995), Dynamic Econometrics, Oxford University Press, Oxford.
İNANDIM, Şeyda; (2005), Kısa Vadeli Sermaye Hareketleri ile Reel Döviz Kuru Etkileşimi: Türkiye Örneği, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası,Piyasalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
JOHANSEN, Soren and Katarina JUSELIUS; (1990), "Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegrationwith Applications to the Demand for Money", Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, 169-210.
JOHANSEN, Soren; (1988), "Statistical Analysis of Cointegration Vectors", Journal of Economic Dynamics and Control, 12 (2-3), 231-254.
KİBRİTÇİOĞLU, Aykut ve KİBRİTÇİOĞLU, Bengi; (2004). Türkiye'de Uzun-Dönem Reel Döviz Kuru Dengesizliği (1987- 2003), T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı, Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
KIPICI, Ahmet N, KESRİYELİ ve Mehtap; (1997), "The Real Exchange Rate Definitıons And Calculations", Central Bank Of The Republic Of Turkey, Research Department Publication No: 97/1, ANKARA
MACIEJEWSKI, Edouard B; (1983), "Real Effective Exchange Rate Indices," IMF Staff Papers, No.33.
MKENDA, Beatrice Kenda; (2001). Long - run and Short - run Determinants of the Real Exchange Rate in Zambia, Working Papers in Economics, No: 40, Department of Economics Göteborg University, http:// www.handels.gu.se/epc/data/html/html/ PDF/gunwpe0040.pdf. (16.02.2010)
MOCAN, Naci H.; (1987), "Marshall-Lerner Condition, Expected Market Change And Exchange Rate Determination", Atlantic Economic Journal, Volume 15, Number 1, Springer Netherlands.
MONTIEL, Peter J; (1999), "The Long Run Equilibrium Real Exchange Rate: An Analytical Model," Exchange Rate Misalignment: Concepts and Measurement for Developing Countries, Ed. L. E. Hinkle ve J.P.Montiel, New York: World Bank: 405-464.
PENATI, Alessandro; 1985, Government Spending and Real Exchange Rate, Rodney L. White Center For Financial Research, The Wharton School, University of Pennsylvania
PHILIPS, Peter C. B., ve PERRON, Pierre; (1988), "Testing for a Unit Root in Time Series Regression." Biometrika, 75, no. 4, 335-46.
SEYİDOĞLU, Halil; (2003), Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama, Güzem Can Yayınları No: 20, İstanbul
SİVRİ, Uğur ve Can USTA; (2001), "Reel Döviz Kuru, İhracat ve İthalat Arasındaki İlişki", Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 19, Sayı 4, Kış Dönemi, Aralık.
ŞİMŞEK, Muammer; (2004). "Türkiye'de Reel Döviz Kurunu Belirleyen Uzun Dönemli Etkenler" Cumhuriyet Üniversitesi İİBF Degisi, Cilt 5, / sayi 2
TÜRKER, Defne, ve KEYDER, Nur; (1997). "Long-Run Variability of the Real Exchange Rate in Turkey", ERC Working Papers, 1-23. http://www.erc.metu.edu.tr/menu/sayfa.php?icerik= papers97&nav=yes&lang=eng
YAMAK, Rahmi ve KORKMAZ, Abdurrahman; (2005), "Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret Dengesi İlişkisi", İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri Ve İstatistik Dergisi, Ekonometri ve İstatistik, Sayı:2, 11-29.