SEVAL MUTLU ÇAMOĞLU, GÖNÜL YÜCE AKINCI, MERTER AKINCI

2008 Küresel Finansal Kriz ve Türkiye: Makro Ekonomik Göstergelerin Kümeleme Yöntemi ile Analiz

Küreselleşme, maddi ve manevi değerlerin ve bu değerler çerçevesinde oluşmuş birikimlerin milli sınırları aşarak dünya çapında hızla yayılması anlamına gelmektedir. Sovyetler Birliği'nin dağılması ile soğuk savaşın bitmesi, teknolojik ilerleme ve artan sermaye birikimi sonrasında dışa açılma süreçlerinin ortaya çıkması küreselleşme olgusuna hız kazandırmıştır. Küreselleşmenin önemli bir ayağını finansal piyasalar ve finansal entegrasyon süreci oluş- turmaktadır. Bu bağlamda finansal küreselleşmeyi, ulusal finans piyasalarının çeşitli kontrol ve sınırlarını ortadan kaldıran, uluslararası sermaye akımlarını arttıran ve finans piyasalarını uluslararası rekabete yönlendiren bir süreç biçiminde tanımlayabiliriz. Finansal kü- reselleşme hareketlerine bağlı olarak, sermayenin kısa vadeli karlar ve rantlar elde etmek için ülke ekonomilerine giriş ve çıkışları büyük dalgalanmalar meydana getirmektedir. Bu nedenle dünya ekonomilerinin küreselleşme ile tanıdığı başka bir olgu da, sermaye hareketlerinin anlık geri çekilmelerinden kaynaklanan finansal boyuttaki ekonomik krizlerdir. 2008 yılında dünya konjonktüründe yaşanan finansal kriz, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki gibi Türkiye ekonomisini de önemli ölçüde etkilemiştir. Çalışmamızda, 2008 finansal krizinin Türkiye'nin çeşitli makro ekonomik göstergeler üzerindeki etkileri kümeleme yöntemi ile incelenmiş ve Türkiye ile bazı yükselen piyasa ekonomileri analiz edilmiştir. Türkiye ekonomisinin 2000 sonrası makro ekonomik performansı ile ilgili bulgular bazı de- ğişkenler için bir başarıya ve bazıları içinse başarısızlığa işaret etmektedir.

Effects of 2008 Global Financial Crisis on Financial Markets and Analysis of Macro Economic Indicators with Cluster Method

Globalization means the spreading rapidly of the financial and spiritual values and accumulations formed in this context throughout the world by passing beyond national borders The end of the cold-war following the collapse of USSR, the technological improvement and the emergence of the opening process with increasing capital accumulation stimulated the globalization process. Financial markets and the process of financial integration constitutes an important part of the globalization. In this sense, financial globalization could be described as a process which eliminates various controls and restrictions of national financial markets, increases the international capital flows and canalizes the financial markets to the international competition. Depending on financial globalization movement, to obtain the short term capital gains by entry and exit to the national economies leads to great financial fluctuations. Therefore, another issue that world economies has recognized with globalization is financialbased economic crisis caused by sudden attacks and drawbacks of short-term capital movements. In 2008, the financial crisis experienced in the world conjuncture has a considerable influence on Turkish economy as in the developed and developing countries. In this study, the effects of 2008 financial crisis on Turkey’s various macro economic indicators is examined by cluster method and Turkish economy is analyzed with some emerging markets. Findings about the macro economic performance of Turkey after the year 2000, signal an success for some variables and failure for some variables.

PDF

___

ALPTEKİN, Erdem; (2009), “Küresel Krizin Türkiye Ekonomisi ile Sanayisine Yansımaları ve Dipten En Az Zararla Çıkış Yolları”, İzmir Ticaret Odası Ar-Ge Bülteni, 2009/ Temmuz sayısı, ss. 5-12.
APAK, Sudi; (2009), “1929 ve 2008 Krizlerinin Karşılaştırılması: Dünya ve Türkiye Örneği”, Jeopolitik Dergisi, 8 (62), ss. 29-36.
ATİK, Hakan A.; (2005), “Finansal Krizlerin Gölgesinde Yükselen Piyasa Ekonomileri”, http://www.tkb.com.tr/userfiles/pagefiles/genel-arastirmalar/GA-05-01-02_Finansal_Kriz_ve_Yukselen_Ekonomiler.pdf, 02.02.2010.
AZER, Arzu; (2008), “Kelebeğin Kanatlarındaki Ekonomi”, ÜSİAD, 9(34), ss. 30-31.
BOCUTOĞLU, Ersan ve Aykut EKİNCİ; (2009), “Genel Teori, Küresel Krizler ve Yeniden Maliye Politisası”, Maliye Dergisi, Sayı.156, ss. 66-82.
COLLINS, Harper; (1986), Collins English Dictionary, Second Edition, Birmingham University Pres, London.
ERDOĞAN, Bülent; (2006), “Gelişmekte olan Ülkelerde Finansal Krizler ve Finansal Kriz Modelleri” Kahramanmaraş Üniversitesi SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
FELDSTAIN, Martin; (2002), “Economic and Financial Crises in Emerging Market Economies: Overview of Prevention and Management”, NBER Working Paper, No: 8837, pp. 1-36.
GARTEN, Jeffrey E.; (1996), “The Big Emerging Markets” Columbia Journal of World Business, 31(2), pp. 6-31.
KAYA, Vedat; (2005), “Finansal Küreselleşme ve Para Krizleri: 1990-2002 Türkiye Deneyimi”, Atatürk Üniversitesi SBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
KAYAHAN, Cantürk ve Yusuf TOPAL; (2009), “Tarihsel Riske Maruz Değer (RMD) Finansal Riskleri Açıklamada Yeterli midir?”, Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 2009/14 (1), ss. 179-198.
KİBRİTÇİOĞLU, Bengi; (2000), “Parasal Krizler”, Hazine Müsteşarlığı Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Ankara.
MISHKIN, Frederic and Stanley G. EAKINS; (2008), Financial Markets and Institutions, Pearson Education, London.
PARASIZ, İlker; (1996), Kriz Ekonomisi, Ezgi Kitabevi, Bursa. SÖNMEZ, Mustafa; (2009), Yüz Soruda Küresel Kriz ve Türkiye, Alan Yayıncılık, İstanbul.
SUSAM, Nazan ve Ufuk BAKKAL; (2008), “Kriz Süreci Makro Değişkenleri ve 2009 Bütçe Büyüklüklerini Nasıl Etkileyecek?”, Maliye Dergisi, Sayı.155, ss. 72-88.
ŞAHİN, Şule Önsel, Füsun ÜLENGİN ve Burç ÜLENGİN; (2002), “Senaryo Analizi için Dinamik Bir Yaklaşım Önerisi”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2002/1(1), ss. 35- 46.
TOPRAK, Metin; (2001), Küreselleşme ve Kriz, Siyasal Kitabevi, Ankara.
TURANLI, Münevver, Ünal H. ÖZDEN ve Serdar TÜREDİ; (2006), “Avrupa Birliğine Aday ve Üye Ülkelerin Ekonomik Benzerliklerinin Kümeleme Analizi İle İncelenmesi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal bilimler Dergisi, 5(9), ss. 95-108.
ÜNAL, Ali ve Hüseyin KARA; (2009), “Küresel Kriz ve Türkiye”, http://www.ekopolitik.org/images/cust_files/090317164507. pdf, 04.12.2009.
WOODFORD, Kate; (2007), Cambridge Learner’s Dictionary, Third Edition, Cambridge University Pres, London.
YELDAN, Erinç; (2000), “Neoliberal Küreselleşme İdeolojisinin Kalkınma Söylemi Üzerine Değerlendirmeler”, Praksis, (7), ss. 19-34.
YILDIRTAN, Dina Z.; (2006), Finansal Krizler Erken Uyarı Sistemleri, Nobel Yayınları, Ankara.
YILMAZ, Durmuş; (2008), “Küresel Mali Kriz ve Türkiye Ekonomisine Etkileri: Nasıl Başladı, Hangi Aşamadayız?”, Türkiye Ekonomi Kurumu Bunalım Çalıştayı, 2008/1, ss. 1-11.
YILMAZ, Ömer ve Sinan M. TEMURLENK; (2005), “Türkiye’deki İstatistik Bölgelerin Kişi Başına Düşen Gelir Açısından Hiyerarşik ve Hiyerarşik Olmayan Kümeleme Analizi ile Değerlendirilmesi: 1965-2001”, Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 19(2), ss. 75-92.