Türkiye’nin Cari İşlemler Bilançosu Açığı Üzerinde Enerji İthalatı ve İktisadi Büyümenin Etkisi: 2003– 2010 Dönemi Üzerine Bir Analiz

Günümüzde Türkiye ekonomisinde 2008 küresel ekonomik krizinin olumsuz etkilerinin atlatildiği noktasinda genel bir uzlaşi bulunmaktadir. Ancak, işsizliğin azalmasi, sanayi üretimi ve kapasite kullanim oranlarinin yükselmesi ve ekonomik büyüme sürecine yeniden girilmesi gibi olumlu makro ekonomik göstergelere rağmen cari işlemler bilançosu açiklarinin artmasi, Türkiye ekonomisinin pozitif görünümünü bozmaktadir. Cari işlemler bilançosunun açiklarinin belirleyicileri arasinda, büyüme oranlari, döviz kurunun değerlenmesi, yüksek diş borç düzeyi, tasarruf-yatirim dengesizliği, bütçe açiklari ve enerji ithalati gibi birçok faktör belirtilmektedir. Bu çalişmada, Türkiye'de 2003-2010 döneminde iktisadi büyüme ile enerji ithalatinin cari işlemler bilançosu açiklari üzerindeki etkisi belirtilen döneme ait çeyrek yillik veriler itibariyla analiz edilmiştir. Türkiye'nin enerji ithalati bağlaminda fasillar itibariyla harmonize sistem diş ticaret siniflamasina göre 27 nolu fasil (mineral yakit ve yağlar) kullanilmiştir. Çalişmada cari işlemler bilançosu açiklari ile iktisadi büyüme ve enerji ithalati arasinda negatif ilişki olduğu sonucuna ulaşilmiştir

The Effects of Economic Growth and Energy Import on Current Account Balance of Turkey: An Analysis of 2003–2010 Period

Today, it has been a generally consensus that remained behind on negative effects of 2008 global crisis in Turkish economy. Although positive macroeconomic indicators, such as declining unemployment, rising industrial production, increasing capacity utilization rate and economic growth, current account deficits of Turkey was disrupting positively view of Turkish economy. Among the determinants of current account deficits are noted many factors such as growth rates, exchange rate appreciation, high external debt level, savings-investment imbalance, budget deficits and energy import. In this study, using quarterly-annual data, effects of economic growth and energy import on the current account deficits of Turkey analyzed for 2003-2010 periods. As Turkey’s energy import (according to the foreign trade classification by harmonized system) chapter 27 (mineral fuels and mineral oils) has been evaluated. In this study, a negative relationship was found that between current account deficits with economic growth and energy import

PDF

___

BUSSIÈRE, Matthieu, Marcel Fratzscher and Gernot J. Müller (2004), “Current Account Dynamics in OECD and EU Acceding Countries–an Intertemporal Approach” ECB Working Paper, No 311, pp. 1-40. (http://www.socialpolitik.org/tagungshps/2004/Papers/Mueller.pdf. Erişim: 25.06.2011).
CALDERON César, Alberto Chong and Norman Loayza (1999), “Determinants of Current Account Deficits in Developing Countries”, Central Bank of Chile, Working Paper, No: 51, Nov. 1999, pp. 1-46. (http://www.bcentral.cl/Estudios/documentos-trabajo/ pdf/dtbc51.pdf. Erişim: 25.06.2011).
CHINN, Menzie D. and Eswar S. Prasad (2003), ‘‘MediumTerm Determinants of Current Accounts in Industrial and Developing Countries: An Empirical Eploration’’, Journal of International Economics, Vol: 59 (2003), pp. 47-76.
CHINN, Menzie. D. and Hiro Ito (2005),”Current Account Balances, Financial Developments and Institutions: Assaying the World Savings Glut”, NBER Working Paper, No: 11761, (http:// www.nber.org/papers/w11761. Erişim: 25.06.2011).
ÇEVIŞ, İsmail and Burak Çamurdan (2008), “The Determinants of the Current Account Balance in Inflation Targeting Countries”, İktisat, İşletme ve Finans, Cilt 23, Sayı: 270, pp. 111-131.
DEBELLE, Guy and Hamid Faruqee (1996), “What Determines the Currents Account: A Cross-Sectional and Panel Approach?”, IMF Working Paper , No: 96-58.
DEMİRCİ, Ebru ve Şebnem Er (2007), “Ham Petrol Fiyatlarının Türkiye’deki Cari Açığa Etkisinin İncelenmesi”, 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Ulusal Kongresi, 24-25 Mayıs 2007, İnönü Üniversitesi, Malatya. (http://web.inonu.edu.tr/~eisemp8/bildiripdf/demirci-er.pdf. Erişim: 10.05.2011)
ERDOĞAN Seyfettin ve Hilal Bozkurt (2009), “Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri: MGARCH Modelleri ile Bir İnceleme”, Maliye Finans Yazıları, yıl : 23, Sayı: 84, Temmuz 2009, ss. 135-172.
ERKILIÇ, Serdar (2006), Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, TCMB, Ankara, Kasım 2006.
FREUND, Caroline and Frank Warnock (2007), “Current Account Deficits in Industrial Countries: The Bigger They Are, The Harder They Fall?”, in R. Clarida (Ed.): G7 Current Account Imbalances: Sustainability and Adjustment, University of Chicago Press, Chicago, IL.
GLICK, Reuven and Kenneth Rogoff (1995), “Global versus Country-Specific Productivity Shocks and the Current Account”, Journal of Monetary Economics, Vol: 35, pp. 159-192.
GREENWOOD, Jeremy (1983), "Expectations, the Exchange Rate and the Current Account", Journal of Monetary Economics, Vol: 12, pp. 543-69.
HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI (2011), “Ekonomi Sunumu”, 16 Mayıs 2011. (http://www.treasury.gov.tr/irj/go/km/docs/documents/Treasury%20Web/Statistics/Economic%20Indicators/ egosterge/Sunumlar/Ekonomi_Sunumu_ENG.pdf. Erişim 28.05.2011)
HERRMANN, Sabine and Axel Jochem (2005), “Determinants of Current Account Developments in the Central and East European EU Member States - Consequences for the Enlargement of Euro Area”, Deutsche Bundesbank, Discussion Paper Series 1, Economic Studies, No: 32/2005, pp. 1-52. (http://www.bundesbank.de/download/volkswirtschaft/ dkp/2005/200532dkp.pdf)
İNANLI, Taylan (2010), Türkiye’de Üretim ve Dış Ticaret Yapısında Dönüşüm ve Cari İşlemler Dengesi Sorunu, Mesleki Yeterlilik Tezi, Maliye Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara.
KRAAY, Aart and Jaume Ventura (2002). ‘‘Current Accounts in the Long and Short Run’’, NBER Working Paper, No: 9030, pp. 1-38. (http://www.nber.org/papers/w9030. Erişim: 25.06.2011)
LEE Jaewoo and Menzie D. Chinn (2006), “Current Account and Real Exchange Dynamics in the G-7 Countries”, Journal of International Money and Finance, 25 (2006), pp. 257-274.
LEIDERMAN, Leonardo and Assaf Razin (1991), “Determinants of External Imbalances: The Role of Taxes, Government Spending and Productivity”, Journal of the Japanese and International Economies, Vol: 5, pp.421-450.
MENDOZA, Enrique G.. (1991), “Capital Controls and the Gains from Trade in a Business Cycle Model of a Small Open Economy'', IMF Staff Papers, No: 38, pp. 480-505.
MILESI-FERRETTI, Gian Maria and Assaf Razin (1997), “Sharp Reductions in Current Account Deficits: An Empirical Analysis”, NBER Working Paper, No: 6310, (http://www.nber. org/papers/w6310. Erişim: 25.06.2011)
MORSY, Hannan (2009), “Current Account Determinants for Oil-Exporting Countries”, IMF Working Paper, WP/09/28, pp. 1-15.
OBSTFELD, Maurice and Kenneth Rogoff (1995), “The Intertemporal Approach to the Current Account” NBER Working Paper, No: 4893, October 1994, pp. 1-75. (http://www.nber.org/ papers/w4893. Erişim: 25.06.2011)
ÖZATAY, Fatih (2006) “Cari İşlemler Dengesine İlişkin İki Yapısal Sorun ve Mikro Reform Gereği, Uluslararası Ekonomi ve Dış Ticaret Politikaları”, DTM Dergisi, Cilt 1, Sayı: 1, ss. 38- 50. (http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/EAD/KonjokturIzlemeDb/dergi/2006_Sonbahar/Fatih%20Ozatay.pdf. Erişim: 25.06.2011)
ÖZMEN, Erdal, (2004), “Cari Açık Tartışması”, Tartışmalı Toplantı 2004/3. Türkiye Ekonomi Kurumu, (21 Mayıs 2004). Ankara.
PEKER, Osman ve Hakan Hotunluoğlu (2009), “Türkiye’de Cari Açığın Nedenlerinin Ekonometrik Analizi”, Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve Bilimler Dergisi, Cilt : 23, Sayı: 3, ss. 221-237.
SVENSSON, Lars and Assaf Razin, (1983) "The Terms of Trade and the Current Account: The Harberger-Laursen-Metzler Effect", Journal of Political Economy, Vol: 91, pp. 97-125.
TELATAR O. Murat ve Harun Terzi, “Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Cari İşlemler Dengesi İlişkisi”, Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve Bilimler Dergisi, Cilt : 23, Sayı: 2, ss. 119-134.
TERZI Nuray ve Ercan Sarıdoğan (2007), “An Econometric Current Account Deficit in Turkish Economy”, Marmara Üniversitesi, İİBF Dergisi, Cilt 22, Sayı: 1, ss. 123-142.
UTKULU, Utku (2001), “Türkiye’de Dış Açıkların Belirleyicileri: Ekonometrik Bir İnceleme”, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt : 16, Sayı: 2, ss. 113-132.
YAPRAKLI, Sevda (2010), “ Türkiye’de Esnek Döviz Kuru Rejimi Altında Dış Açıkların Belirleyicileri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 65, Sayı: 4, ss. 141-163. (http://www.politics.ankara.edu.tr/dergi/cilt-sayi-9_sevda_yaprakli.pdf. Erişim: 25.06.2011).
YELDAN, Erinç (2004). Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi Bölüşüm, Birikim ve Büyüme, İletişim Yayınları, İstanbul.
YILMAZ, Durmuş (2011), “Ankara Sanayi Odası Sunumu”, 25 Mart 2011, Ankara. (http://www.tcmb.gov.tr/yeni/duyuru/2011/ Baskan_ASO.php. Erişim: 25.06.2011)
YÜCEL, Y. (2003) “Dynamics of the Current Account Of Balance of Payments In Turkey” 7. İktisat Kongresi, ODTÜ, Ankara.