Türkiye’de Faaliyet Gösteren Mevduat Bankalarının Finansal Performanslarının TOPSIS Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi
Kaynakların kıt olması ve başta zaman olmak üzere çok çeşitli kısıtların mevcudiyeti örgütleri veya bireyleri, belli aralıklarla söz konusu amaç ve/veya hedeflere ne derece ulaşılıp ulaşılmadığını kontrol etmek maksadıyla performans değerlendirmeye yöneltmektedir. Çok sayıda ve farklı kritere bağlı olarak değişkenlik gösterebilen performansın, ölçülmesi ve sürekli olarak takibi için çok kriterli karar verme yöntemleri oldukça uygun bir yapı sergilemektedir. Bu çalışmada, TOPSIS yöntemi kullanılarak, Türkiye’de faaliyet gösteren ve verilerine ulaşılabilen 28 adet mevduat bankasının, mali tablolarından hareketle 2006-2016 yılları arasındaki finansal performansları 7 ana başlık altında toplanan 49 alt kritere göre değerlendirilmiştir. Analizde mevduat bankaları; kamu, özel ve yabancı sermayeli mevduat bankaları olmak üzere 3 ana grup şeklinde sınıflandırılmıştır. Yapılan tüm gruplandırmalarla, grup üyelerinin gelecek projeksiyonlarına rehberlik etmek ve daha hassas bir değerlendirme yapabilmelerine yardımcı olmak hedeflenmiştir. Bu doğrultuda sonuçlar, grafik ve tablolar halinde sunularak yorumlanmıştır.
Evaluating the Financial Performance of the Deposit Banks Operating in Turkey Using TOPSIS Method
The scarcity of resources and the existence of a wide variety of constraints, particularly time, lead organizations or individuals to make performance evaluations in order to check at regular intervals whether the objectives and/or goals have been reached. Multi-criteria decision making methods are quite suitable for measuring and following up performance that is high in number and varies depending on different criteria. In this study, performances of deposits banks operating in Turkey have been evaluated according to 49 sub-criteria under 7 main heading derived from financial statements for the years between 2006-2016 using TOPSIS method. In the analysis, deposit banks have been classified in 3 main groups; public, private and foreign capital deposit banks. We have aimed to guide future projections of group members and to help in making more sensitive evaluation with this grouping. In accordance with this purpose, the results are presented and interpreted in graphics and tables.
___
- AKBULUT, Ramazan ve Ömer F. RENÇBER; (2015), “BİST’te
İmalat Sektöründeki İşletmelerin Finansal Performansları
Üzerine Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı
65, ss.117-136.
- AKKOÇ, Soner ve Kemal VATANSEVER; (2013), “Fuzzy Performance
Evaluation with AHP and Topsis Methods: Evidence
from Turkish Banking Sector after the Global Financial Crisis,
Eurasian Journal of Business and Economics, 6 (11), pp. 53-
74.
- AKYÜZ, Yılmaz, Tunga BOZDOĞAN ve Emin HANTEKİN;
(2011), “TOPSIS Yöntemiyle Finansal Performansın
Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi,
İ.İ.B.F. Dergisi, C.X III, S.I, ss.763-792.
- ARICAN, Erişah ve Başak TANINMIŞ YÜCEMEMİŞ; (2016),
“Ekonomik Gelişmeler ve Seçilmiş Göstergelerle Türkiye’de
Bankacılık Sektörü”, İktisadi Araştırmalar Vakfı, Finans Politik
ve Ekonomik Yorumlar, 28, ss.44-51.
- AYTEKİN, Sinan ve Şakir SAKARYA; (2013), “BİST’de İşlem
Gören Gıda İşletmelerinin TOPSIS Yöntemi İle Finansal
Performanslarının Değerlendirilmesi”, Yönetim ve Ekonomi
Araştırmaları Dergisi, 21, ss.30-47.
- BAKIRCI, Fehim, Seyedhadi ESLAMİAN SHİRAZ ve Ali SATTARY;
(2014), “BIST’da Demir, Çelik Metal Ana Sanayii Sektöründe
Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performans
Analizi: VZA Süper Etkinlik ve TOPSIS Uygulaması”, Ege Akademik
Bakış, 14 (1), ss.9-19.
- BAKIRCI, Fehim; (2006), Üretimde Etkinlik ve Verimlilik Ölçümü,
Veri Zarflama Analizi Teori ve Uygulama, İstanbul: Atlas
Yayınları, 1. Baskı.
- BDDK, Türk Bankacılık Sektörü Temel Göstergeleri Eylül
2017, https://www.bddk.org.tr/WebSitesi/turkce/Raporlar/
TBSGG/16430tbs_temel_gostergeler_doc_turkce.pdf, (Erişim
Tarihi: 22.02.2018).
- CHEN, Chen-Tung; (2000), “Extensions of the TOPSIS for
group decision-making under fuzzy environment”, Fuzzy Sets
and Systems, 114, pp.1-9.
- CHEN, S-J. and C-L, HWANG, (1992). Fuzzy Multiple Attribute
Decision Making, Springer-Verlag.
- COOPER, W.W., Shanling LI, L.M. SEIFORD, Kaoru TONE,
R.M. THRALL and J. ZHU; (2001), “Sensitivity and stability
analysis in DEA: Some recent developments”, Journal of Productivity
Analysis, 15, pp. 217-246.
- ÇELEN, Aydın; (2014), “Evaluating the Financial Performance
of Turkish Banking Sector: A Fuzzy MCDM Approach”, Journal
of Economic Cooperation and Development, 35 (2), pp. 43-70.
- ÇONKAR, Kemalettin, Cemal ELİTAŞ ve Gökhan ATAR; (2011),
“İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi’ndeki (XKURY) Firmaların
Finansal Performanslarının Topsis Yöntemi İle Ölçümü ve Kurumsal
Yönetim Notu İle Analizi”, İstanbul Üniversitesi İktisat
Fakültesi Mecmuası, 61 (1), ss.81-115.
- ÇOŞKUN, M.Necat, Hakan Naim ARDOR, A.Hakan
ÇERMİKLİ, H.Ozan ERUYGUR, Fahriye ÖZTÜRK, İbrahim
TOKATLIOĞLU, Gökhan AYKAÇ, Tolga DAĞLAROĞLU;
(2012), Türkiye’de Bankacılık Sektörü Piyasa Yapısı, Firma
Davranışları ve Rekabet Analizi, Türkiye Bankalar Birliği,
İstanbul, Yayın No: 280.
- DEMİRELİ, E; (2010), “TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme
Sistemi: Türkiye’deki Kamu Bankaları Üzerine Bir Uygulama”,
Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5:1, ss.101-112.
- DOĞAN, Mesut; (2013), “Measuring Bank Performance with
Gray Relational Analysis: The Case of Turkey”, Ege Academic
Review, 13 (2), ss.215-225.
- DUMANOĞLU, Sezai ve Nuray ERGÜL; (2010), “İMKB’de
İşlem Gören Teknoloji Şirketlerinin Mali Performans Ölçümü”,
Muhasebe ve Finansman Dergisi, 48, ss.101-111.
- DUMANOĞLU, Sezai; (2010), “İMKB’de İşlem Gören Çimento
Şirketlerinin Mali Performansının TOPSIS Yöntemi İle
Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt
XXIX, Sayı II, ss.101-111.
- DYSON, R.G., R. ALLEN, A.S. CAMANHO, V.V. PODINOVSKI,
C.S. SARRICO and E.A. SHALE; (2001), “Pitfalls and protocols
in DEA”, European Journal of Operational Research. 132,
pp. 245-259.
- ECE, Nalan ve Funda ÖZDEMİR; (2011), “Halka Açık Finansal
Kiralama ve Faktoring Şirketlerinin Performans Ölçümü ve
Analizinde Kullanılan EVA ve TOPSİS Yöntemlerinin Hisse
Senedi Değerleri ile Karşılaştırmalı Analizi”, Finans Politik &
Ekonomik Yorumlar, 48 (561), ss.83-95.
- ERGÜL, Nuray ve Veli AKEL; (2010), “Finansal Kiralama
Şirketlerinin Finansal Performansının TOPSIS Yöntemi İle Analizi”,
MÖDAV, 3, ss.91-118.
- ERGÜL, Nuray; (2014), “BİST- Turizm Sektöründeki Şirketlerin
Finansal Performans Analizi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (1), ss.325-340.
- GINEVICIUS, Romualdas ve Valentinas PODVEZKO; (2008),
“Multicriteria Evaluation of LITHUANIAN Banks From The Perspective
of Their Reliability for Clients”, Journal of Business
Economics and Management, 9 (4), pp. 257-267.
- KARĞIN, Mahmut; (2010), “Bulanık Analitik Hiyerarşi Süreci ve
İdeal Çözüme Yakınlığa Göre Sıralama Yapma Yöntemleri ile
Tekstil Sektöründe Finansal Performans Ölçümü”, Celal Bayar
Sosyal Bilimler, Cilt 8, Sayı 1, ss.195-216.
- KEŞ, Yusuf ve Burcu Fikriye Turgut; (2015), “Kültür ve Sanatın
Yansıması Para Tasarımı “Osmanlı Son Dönemi Kaimeleri
ve Cumhuriyet’in İlk Emisyonları”, Medeniyet ve Sanat, 1 (2),
ss.31-47.
- MANDIC, Ksenija, Boris DELIBASIC, Snezana KNEZEVIC and
Sladjana BENKOVIC; (2014), “Analysis of the financial parameters
of Serbian banks through the application of the fuzzy AHP
and TOPSIS methods”, Economic Modelling, 43, pp. 30-37.
- ORAL, Ceren; (2016), “Evaluating The Financial Performances
Of Privately Owned Deposit Banks In Turkey By Topsis Method”,
Journal Of Business Research Turk, 8 (1), pp. 448-455.
- ÖMÜRBEK, Nuri ve Yasin MERCAN; (2014), “İmalat Alt Sektörlerinin
Finansal Performanslarının TOPSIS ve ELECTRE
Yöntemleri İle Değerlendirilmesi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (1), ss.237-266.
- ÖZDEMİR, Aslı ve Erhan DEMİRELİ; (2013), “Mevduat
Bankalarının Performansının ANP-TOPSIS ve ANP-VIKOR
Bütünleşik Yaklaşımlarıyla Karşılaştırmalı Analizi: Borsa
İstanbul (XU Banka) Üzerine Bir Uygulama”, Finans Politik &
Ekonomik Yorumlar, 50 (584), ss.59-80.
- SALDANLI, Arif ve İbrahim SIRMA; (2014), “Topsis Yönteminin
Finansal Performans Göstergesi Olarak Kullanılabilirliği”, Marmara
Üniversitesi Öneri Dergisi, 11 (41), ss.185.202.
- SEÇME, N. Yalçın, Ali BAYRAKDAROĞLU ve Cengiz KAHRAMAN;
(2009), “Fuzzy performance evaluation in Turkish Banking
Sector using Analytic Hierarchy Process and TOPSIS”, Expert
Systems with Applications, 36, pp. 11699-11709.
- SEDAGHAT, Maedeh; (2012), “A Productivity Improvement
Evaluation Model By Integrating AHP, TOPSIS and VIKOR
Methods Under Fuzzy Environment (Case Study: Stateowned,
Partially Private and Private Banks in IRAN)”, Economic Computation
and Economic Cybernetics Studies and Research /
Academy of Economic Studies, 47 (1), pp. 235-259.
- SIEW, L.Weng, Liew Kah FAI and Lam Weng HOE; (2017),
“Evaluation on the Financial Performance of the Malaysian
Banks with TOPSIS Model”, American Journal of Service Science
and Managemet, 4 (2), pp.11-16.
- SOBA, Mustafa, Fatma AKCANLI ve Işıl EREM; (2012),
“İMKB’ye Kayıtlı Seçilmiş İşletmelere Yönelik Etkinlik Ölçümü
ve Performans Değerlendirmesi: Veri Zarflama Analizi ve TOPSIS
Uygulaması”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, 27, ss.229-243.
- TBB, Türkiye’de Bankacılık Sektörü Gelişim Raporu 2013-2017
Mart, https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/7453/
Turkiye%27de_Bankacilik_Sektoru_2013-2017_Eylul.pdf
(Erişim Tarihi: 22.02.2018).
- TOPALOĞLU, Emre Esat; (2014), “Finansal Krizlerin BİST
Metal Eşya, Makine Endeksi’nde Faaliyet Gösteren Firmaların
Mali Performanslarına Etkisinin TOPSIS Yöntemi İle Ölçülmesi”,
Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 22, ss.286-305.
- TÜRKMEN, Sibel Yılmaz ve Gülcan ÇAĞIL; (2012), “İMKB’ye
Kote Bilişim Sektörü Şirketlerinin Finansal Performanslarının
TOPSIS Yöntemi ile Değerlendirilmesi”, Maliye Finans Yazıları,
26 (95), ss.59-78.
- UYGURTÜRK, Hasan ve Turhan KORKMAZ; (2012), “Finansal
Performansın TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle
Belirlenmesi: Ana Metal Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama”,
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7 (2),
ss.95-115.
- WANKE, Peter, Md. Abul Kalam AZAD, C.P.BARROS and Abdollan
HADI-VENCHEH; (2016), “Predicting performance in
ASEAN banks: an integrated fuzzy MCDM–neural network approach”,
Expert Systems, 33 (3), pp. 213-230.
- YAYAR, Rüştü ve Halid Velid BAYKARA; (2012), “TOPSIS Yöntemi
ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir
Uygulama”, Business and Economics Research Journal, 3 (4),
pp. 21-42.