Türkiye ekonomisinde cari açığın sürdürülebilirliği: Sınır testi yaklaşımı

Türkiye ekonomisinde sıkça gündeme gelen ve tartışılan cari işlemler açığı, eko nominin en önemli konularından ve krizlerin temel nedenlerinden biridir. Cari işlemler hesabinda meydana gelen açıklar, yurt içinde yatırım-tasarruf dengesini bozmaktadır. Yatırım ve tüketim talebini karşılayabilmek için ülkenin yeni borçlar bulması gerekmektedir. Bu durum ise ülkenin dış borcunu artıracak, yabanci yatırımcılar tarafindan kriz belirtisi olarak algılanacak ve ülkeden yabancı sermaye çıkışına neden olacaktır. Bu nedenle cari işlemler hesabı, karar vericiler için önemli bir makroekonomik değişkendir. Bu çalışmada Türkiye’nin cari işlemler açığının sürdürülebilirliği, Husted (1992) tarafından geliştirilen zamanlararası dış denge kısıtı modeli kullanılarak 1992:M01–2010:M11 dönemi ihracat ve ithalat verileriyle, Pesaran vd. (2001) tarafından geliştirilen sınır testi yaklaşımıyla incelenmiştir. Analiz sonucunda, Türkiye’de cari açığın zayıf formda sürdürülebilir olduğu bulunmuştur.

Current account sustainability of Turkey’s economy: Bounds testing approach

Current account deficit, which frequently comes into question and being discus sed in Turkey’s economy, is one of the most important subjects and main reason of economic crisis. Deficits in current account balance deteriorate investment saving balance in the country. To meet investment and consumption demand, the country will have to find new loans. This case will increase country’s foreign debt burden, will be perceived as a sign of crisis by foreign investors, and will lead to foreign capital outflow from the country. Therefore, current account is an important macroeconomic variable for policy makers. In this study, sustainability of Turkey’s current account deficit was examined with bounds testing approach developed by Peseran et. al (2001) with import and export data of 1992:M01–2010:M11 period using intertemporal external balance constraint model developed by Husted (1992). As a result of the analysis, it was found that current account deficit in Turkey can be sustainable in a weaker form.

PDF

___

AKÇAY, Cevdet ve Şule ÖZLER; (1998), “Current Account Po sition of the Turkish Economy: Is There any Cause for Con cern?”, Bogazici Journal Review of Social, Economic and Ad ministrative Studies, 12(1), pp.39-53.
AKDİŞ, Muhammed, Osman PEKER ve Şakir GÖRMÜŞ; (2006), “Is The Turkish Current Account Deficit Sustainable? An Econometric Analysis”, http://makdis.pamukkale.edu.tr/ Mak22.htm, 08.05.2010.
APERGIS, Nicholas, Konstantinos P. KATRAKILIS and Nicho las M.TABAKIS; (2000), “Current Account Deficit Sustainability: The Case of Greece”, Applied Economics Letters (7), pp.599- 603.
AYDOĞUŞ, İsmail ve Harun ÖZTÜRKLER; (2006), Türkiye’de Cari İşlemler Açığı Sorununun Analizi, Gazi Kitabevi, Ankara.
BABACAN, Ali; (2011), Ekonomi Muhabirleri Derneği (EMD) üyeleriyle bir araya geldiği toplantıda yaptığı konuşma, 21 Şubat, http://www.sabah.com.tr, 13.03.2011.
BABACAN, Ali; (2011), 16 Ocak tarihli konuşması, http://www. ekspresgazete.com, 13.03.2011.
BABAOĞLU, Barış, (2005), Türkiye’de Cari İşlemler Dengesi Sürdürülebilirliği, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, TCMB, Ankara.
BAHARUMSHAH, Ahmad Zubaidi, Evan LAU and Stilianos FOUNTAS; (2003), “On the Sustainability of Current Account Deficits: Evidence From Four ASEAN Countries”, Journal of Asian Economics, 14(3), pp. 465-487.
BDDK; (2010), Finansal Piyasalar Raporu, Sayı: 18.
BORATAV, Korkut; (2009), “Temel Bir Sorun: Sanayinin Dış Bağımlılığı”, http://haber.sol.org.tr/yazarlar/korkut-boratav/ temel-bir-sorun-sanayinin-dis-bagimliligi-1728
CORDEN, W. Max; (1994), Economic Policy, Exchange Rates and The International System, Oxford University Pres.
DEUTSCHE Bank; (2000), Current Accounts in Latin America: Can They Achieve Sustainability?, Global Market Research.
DORNBUSCH, Rudiger and Stanley FISCHER; (1990), Macro economics, McGraw-Hill, International Editions.
EDWARDS, Sebastian; (2001), “Does the Current Account Matter?”, NBER, WP, No:8275, pp.1-71.
ENDERS, Walter; (1995), Applied Econometric Time Series, 1st Edition, Wiley, New York.
ENDERS, Walter; (1996), Rats Handbook for Econometric Time Series, John Willey and Song Inc.
ENGLE, Robert F. and Clive W. J. GRANGER; (1987), “Co- Integration and Error Correction: Represention, Estimation and Testing”, Econometrica, 55(2), pp.251 – 276.
FOUNTAS, Stilianos and Jyh-Lin WU; (1999), “Are the U.S. Current Account Deficits Really Sustainable?”, International Economic Journal, 13(3).
FREUND, Caroline L.; (2000), “Current Account Adjustment in Industrialized Countries”, Board of Governers of the FED Inter national Finance, Discussion Papers, 692.
GUJARATI, Damodar N.; (1999), Basic Econometrics, Mc- Graw-Hill, Literatür Yayıncılık, 3. Baskı, İstanbul.
HAKKIO, Craig S. and Mark RUSH; (1991), “Is the Budget Defict Too Large?”, Economic Inquiry, pp.429-445.
HOLMES Mark J., Theodore PANAGIOTIDIS and Abhijit SHARMA; (2011), “The Sustainability of India’s Current Ac count”, Applied Economics, 43, pp.219–229.
HUSTED Steven; (1992), “The Emerging U.S. Current Account Deficit in the 1980s: A Cointegration Analysis,” The Review Of Economics & Statics, February, pp. 159-166.
IMF; (2002), Slovak Republic: Selected Issues and Statisticial Appendix, Country Report, 2, 210, Washington DC.
IMF; (2011), Türkiye İçin Bilgi Notu, Public Information Notice (PIN) No. 11/24 http://www.imf.org/external/np/sec/pn/2011/ pn1124.htm, 16.03.2011.
JOHANSEN, Soren; (1988),“Statistical Analysis of Cointegra tion Vectors”, Journal of Economic Dynamic and Control (12), 231-254.
JOHANSEN, Soren and Katarina JUSELIUS; (1990), “Maxi mum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration With Application to the Demand for Money”, Oxford Bulletin of Economic and Statistics, 52, pp.169-210.
JOHNSTON, Jack and John DINARDO; (1997), Economet ric Methods, Fourth Edition, McGraw-Hill Companies, United States.
KALKAN, Sarp; (2011), “Cari İşlemler Açığında Neler Oluyor? Bu Defa Farklı mı, Yoksa Aynı mı?”, TEPAV Değerlendirme Notu, Şubat 2011, http://www.tepav.org.tr, 16.03.2011.
KAMAS, Linda and Joseph P. JOYCE; (1993), “Money, Income and Prices Under Fixed Exchange Rates: Evidence from Cau sality Tests and VARs”, Journal of Macroeconomics, 15(4), pp.747-768.
KARABULUT, Tahsin; (2009), “Küresel Finansal Kriz ve Türk Dünyası’nın Makroekonomik Göstergelerine Etkisi: Türkiye ve Azerbaycan Örneği”, Journal of Azerbaijani Studies, 12(1).
KARUNARATNE, Neil Dias; (2010), “The Sustainability of Aus tralia’s Current Account Deficits-A Reappraisal After the Global Financial Crisis”, Journal of Policy Modeling, 32, pp.81–97
KIM, Bong-Han, Hong-Ghi MIN, Young-Soon HWANG and Judith A. MCDONALD; (2009), “Are Asian countries’ current accounts sustainable? Deficits, Even When Associated With High Investment, Are Not Costless”, Journal of Policy Model ing, 31,pp.163–179.
MILESI-FERRETTI, Gian Maria and Assaf RAZIN; (1996), “Sustainability of Persistent Current Account Deficits”, NBER, WP, 5467.
NARAYAN, Paresh Kumar and Seema NARAYAN; (2004), “Es timating Income and Price Elasticities of Imports For Fiji in a Cointegration Framework”, Economic Modelling, 22, pp. 423-438.
NASON, James M. and John H. ROGERS; (1999), “Investment and The Current Account in The Short Run and The Long Run”, Board of Guvernors of Federal Reserve System, International Discussion Papers, Number 647.
OBSTFELD, Maurice and Kenneth ROGOFF; (1996), Founda tions of International Macroeconomics, MIT Press, Cambridge, Mass.
OUANES, Abdessatar and Subhash Madhav THAKUR; (1997), Macroeconomic Accountig and Analysis in Transition Econo mies, IMF Press, ISBN 10 1557756287.
Ödemeler Dengesi Metodolojisi ve Türkiye Uygulaması, TCMB elektronik yayını, http//:www.tcmb.gov.tr, 05.02.2011
PEKER, Osman; (2009), “Türkiye’deki Cari Açık Sürdürülebilir mi? Ekonometrik Bir Analiz”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilim ler Enstitüsü Dergisi, 17(1), ss. 164 – 174.
PEKER, Osman ve Hakan HOTUNLUOĞLU; (2009), “Türkiye’de Cari Açığın Nedenlerinin Ekonometrik Analizi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3).
PESARAN, Hashem M., Yongcheol SHIN and Richard J. SMITH; (2001), “Bounds Testing Approaches to The Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16, pp.289-326.
QUINTOS, Carmela E.; (1995), “Sustainability of the Deficit Process with Structural Shifts”, Journal of Business and Eco nomic Statistics, 13, pp. 409–417.
ROLDOS, Jorge, E.; (1991),“Tariffs, Investment and Current Account”, International Economic Review, 32.
SACHS, Jeffery; (1981), “The Current Account and Macroeco nomic Adjustment in the 1970’s”,Brookings Papers on Eco nomic Activity, 1, pp.201-268.
SELÇUK, Faruk; (1997), “Consumption Smoothing and the Current Account: Turkey’s Experience 1987-1995”, METU Studies in Development, 24/4, pp.519-529 .
SUSAM, Nazan ve Ufuk BAKKAL; (2009), “Kriz Süreci Makro Değişkenleri ve 2009 Bütçe Büyüklüklerini Nasıl Etkileyecek?”, Maliye Dergisi, 155, ss.72-87.
TARI, Recep; (2008), Ekonometri, 8. Baskı, Avcı Ofset, İstanbul.
THANH, Vo Tri, Dinh Hien MINH, DoThu HOUNG and Nguyen Thi HONG; (2001), “The Sustainability of Current Account Defi cit and External Debt in Vietnam”, EADN W. P., No: 10.
TUİK; (2011), http://www.tuik.gov.tr, 10.03.2011.
TCMB; (2011) http://evds.tcmb.gov.tr, 10.03.2011.
UYGUR, Ercan; (2004), “Cari Açık Tartışmaları”, İktisat, İşletme ve Finans, 19(222), ss.5-20.
YAMAK, Rahmi ve Abdurrahman KORKMAZ; (2007), “ Türk Cari İşlemler Açığı Sürdürülebilir mi? Ekonometrik Bir Yaklaşım”, Bankacılar Dergisi, 60.
YAPAR SAÇIK, Sinem ve Mehmet, ALAGÖZ; (2010), “Türkiye’de Cari İşlemler Açığı Sorunu ve Borçlanma İle İlişkisi”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(2).
YILMAZ, Durmuş; (2010), “TCMB, BDDK, Hazine, SPK ve bankaların tepe yöneticileriyle yaptığı toplantıdaki konuşmasından”, 24 Aralık, http://www.dunya.com,15.02.2011.
YÜCEL, Fatih ve Rüstem YANAR; (2005), “Türkiye’de Cari İşlemler Açıkları Sürdürülebilir mi? Zaman Serileri Perspekti finden Bir Bakış”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 14, Sayı 2.