Sağlık hizmetlerinin küresel kamusal mal olarak değerlendirilmesi: Uluslararası örgütler

Küresel kamusal mallar, dışsallıklar içeren, ortak tüketime konu olan, tüketiminde rekabet ve dışlamanın olmadığı, bölünemez nitelikli mal ve hizmetlerdir. Ancak, bu temel özellikler, ulusal sınırları aşmakta ve küresel boyut arz edecek şekilde ülkeler ve toplumlar için geçerli olmaktadır. Küresel kamusal mal niteliğine sahip olan sağlık hizmetinin etkin bir şekilde sunulması küresel boyutta ele alınabilmesi ile mümkün olacaktır. Bu bağlamda ulus devletler ile birlikte, devreye giren uluslararası kuruluşlar ve sivil toplum örgütleri sağlık hizmetinin sunumunda ve finansmanının sağlanmasında önemli rol üstlenmişlerdir.

The evaluation as global public goods of health services: International organizations

Global public goods are goods and services which cannot be indivisible qualifi- cation, there are not competition and exclusion on their consumption, are subject to joint consumption, and are containing externalities. However, these main features exceed national borders and are valid for the countries and communiti- es so as to supply on a global scale. Presenting as an effective of health service which has the qualification of global public good will is able to be considered on a global scale. In this context, international organizations which are activated with nation-states and non-governmental organizations have taken an important role in the presentation of health service and its financing.

PDF

___

AKDEDE, Sacit Hadi (2006), Kültürel Çeşitlilik, Global Politik Şiddet ve Kamu Harcamaları: Bir Global Kamusal Mal Perspektifi, 21. Türkiye Maliye Sempozyumu: Kamu Maliyesinde Güncel Gelişmeler, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Maliye Bölümü Yayın no:1, 10-14 Mayıs, Antalya, ss. 240-251.
AKDEMİR, Ali-ŞAHİN, Mehmet (2006), Küresel Kamusal Malların Üretim ve Yönetim Dinamikleri Bağlamında Sınıflandırılması, Maliye Dergisi, Sayı: 150, Ocak- Haziran, ss. 1-24.
AKOVA, Yücel (2011), Nijerya Ülke Raporu, İGEME, Nisan, Ankara, http://www.itso.org/docs/pdf/country_reports/nijerya_ ulke_raporu_2011.pdf, Erişim: 12.01.2013.
ALICI, Birgül-YILDIZ, Habib (2012), Küresel Kamusal Bir Mal Olan Çevrenin Korunmasında Karbon Vergisi ve Etkinliği, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, Cilt: 4, No: 11, ss. 55-64.
ARAP LEAGUE, http://www.arableagueonline.org/hello- world/#more-1, Erişim: 13.01.2013.
ARSLAN, H. Üren (1992), Kamu Maliyesi Alanında Yeni Bir inceleme Konusu: Uluslararası Kamusal Mallar, AÜSBF Dergisi, Cilt: 47, Sayı: 1, ss. 403-426.
ARSLAN, Oğuz M. (2007), Küresel Kamusal Mal Olarak Sağlık ve Kuş Gribinin Türkiye Ekonomisine Etkileri, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 1735, Eskişehir.
ASEAN, http://www.asean.org/asean/about-asean, 13.01.2013. Erişim:
BAYRAKTAR, Aynur (2010), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (Organisation for Economic Co-operation and Development OECD) ve Çevre, BİBAD, No: 3, Sayı: 2, ss. 5-8.
BERKSOY, Turgay-ŞAHİN, Mehmet-UYSAL, Özge (2012), Kamusal Beyaz Filler ve Kamu Özel Sektör Ortaklıkları, Bankacılar, Türkiye Bankalar Birliği, Sayı: 83, Aralık, ss.77-98.
BULUTOĞLU, Kenan (2008), Kamu Ekonomisine Giriş, Demokraside Devletin Ekonomik Bir Kuramı, Maliye ve Hukuk Yayınları, 7. Baskı, Ocak, Ankara.
DEDEOĞLU, Necati (1988), Uluslararası Sağlık Çalışmalarının Tarihçesi Dünya Sağlık Örgütü ve Türkiye, Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayını, No: 1, Antalya.
DEDEOĞLU, Necati (2009), Dünya Sağlık Örgütü ve Sosyal Haklar, http://www.sosyalhaklar.net/2009/bildiri/dedeoglu.pdf, Erişim: 10.01.2013.
DİLEYİCİ, Dilek-VURAL, Tarık (2005), Kamusal Mallar Teorisinde Yeni Gelişmeler, Kamu Ekonomisi ve Kamu Politikaları (Edit: Coşkun Can AKTAN Dilek DİLEYİCİ İstiklal Y. VURAL), Birinci Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara.
DPT (1997), Türkiye ve Avrupa Birliğindeki Sağlık Politikaları ve Göstergelerinin Karşılaştırılması, http://ekutup.dpt.gov.tr/ ab/, Erişim: 12.01.2013.
EKER, Aytaç (1998), Kamu Maliyesi, Anadolu Matbaacılık, 3. Baskı, İzmir.
ENER, Meliha-DEMİRCAN, Esra (2008), Küreselleşme Sürecinde Değişen Devlet Anlayışından Kamu Hizmetlerinin Dönüşümüne: Sağlık Hizmetlerinde Piyasa Mekanizmaları, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C: 13, No: 1, ss. 57-82.
ERDOĞDU, M. Mustafa (2006), Küresel Kolektif Varlıklar, Finansman Problemleri ve Düzeltici Vergileme Temelli Çözüm Yolları, Marmara Üniversitesi, İİBF Dergisi, Cilt: XXI, Sayı: 1, ss. 269-295
FAO, http://www.fao.org/about/en/, Erişim: 10.01.2013.
GİRAY, Filiz (2012), Bilgi Ekonomisinde Entelektüel Mülkiyet Hakları Üzerinde Küreselleşmenin Etkileri ve Harmonizasyonu Sorunu, Bilgesam Yayınları, Ağustos, İstanbul.
GÜLER, Hünkar (2011), Küresel Kamusal Malların Finansmanına Bir Model Olarak Avrupa Birliği Bütçesi Öz Kaynaklar Sistemi, Marmara Üniversitesi, İİBF Dergisi, Cilt: XXX, Sayı: 1, ss. 243-261.
HAYRAN, Osman (1998), Sağlık Hizmetleri, Sağlık Hizmetleri El Kitabı, (Der. Osman Hayran ve Haydar Sur), Yüce Yayım, İstanbul, ss. 15-32.
HAZERTV, http://www.hazer.tv/dunya/arab_league_bilgi.html, Erişim: 12.01.2013.
KAUL, Inge-GRUNBERG, Isabele-STERN, Marc A. (1999), Global Public Goods: Concepts, Policies and Strategies, Global Public Goods: International Cooperation in the 21st Century, Ed. Inge Kaul, Isabele Grunberg ve Marc A. Stern, New York: Oxford University Pres, pp. 450-507.
KİRMANOGLU, Hülya-YILMAZ, Binhan Elif-SUSAM, Nazan (2006), Maliye Teorisinin Çıkmazı. Küresel Kamusal Mal- lar (Kalkınma Yardımları İçinde Küresel Kamusal Malların Finansmanı), 21. Türkiye Maliye Sempozyumu: Kamu Mali- yesinde Güncel Gelişmeler, Çanakkale Onsekiz Mart Üniver- sitesi, Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 10- 14 Mayıs, Antalya.
KİRMANOĞLU, Hülya (2001), Uluslararası Kamusal Mallar, İ.Ü. İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları 39. Seri.
KOVANCILAR, Birol vd. (2007), Kamu Maliyesinde Küresel Değişimler, Gazi Kitabevi, Ankara.
MERİÇ, Metin (2006), Küresel Kamu Mallarının Yönetiminde Uluslararası Kurumsal Oluşumların Önemi, 21. Türkiye Maliye Sempozyumu: Kamu Maliyesinde Güncel Gelişmeler, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Biga İİBF Maliye Bölü- mü, Yayın no: 1, 10- 14 Mayıs, Antalya, ss.143-161.
MORROW, James D. (1994), Game Theory: For Political Scientists, Princeton University Press.
MSF, http://www.msf.org/3/www.msf.org/msf/about-msf/about- msf_home.cfm.htm, Erişim: 13.01.2013.
MUTLU, Ayşegül (2006), Küresel Kamusal Mallar Bağlamında Sağlık Hizmetleri ve Çevre Kirlenmesi: Üretim, Finansman ve Yönetim Sorunları, Maliye Dergisi, Sayı: 150, Ocak Haziran 2006, ss. 53-78.
NORDHAUS, William D. (1999), Global Public Goods and the Problem of Global Warming, IDEI, http://idei.fr/doc/conf/an- nual/paper_1999.pdf, Erişim: 08.01.2013.
OECD(a), http://www.oecd.dt.mfa.gov.tr/showInfo. aspx?ID=115, Erişim: 12.01.2013.
OECD(b), http://www.oecd.dt.mfa.gov.tr/showInfoNotes. aspx?ID=371, Erişim: 12.01.2013.
ORTAÇ, F. Rıfat (2004), Küresel Kamu Malları ve Finansmanı, Gazi Kitabevi, Mart, Ankara.
ÖZDAŞLI, Esma (2012), Çin ve Rusya Federasyonunun Perspektifinden Şanghay İşbirliği Örgütü, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi SBE Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 6, ss.108-122.
SANDLER, Todd (2002), Financing International Public Goods, In The International Public Goods: Incentive, Measurement and Financing, Massachusetts: Kluwer Academic Publishers, (Ed.) Marco Ferroni- Ashoka Mody, pp. 81-117.
SUSAM, Nazan (2008), Kamu Maliyesinde Sınır Ötesi Bir Kavram: Küresel Kamusal Mallar, EÜHFD, C: XII, Sayı: 1-2, ss. 277-303.
ŞAHİN, Mehmet, Kamu Ekonomisinin Yeni Gündemi: Küresel Kamusal Mallar, ÇOMÜ, Biga İİBF Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, ss.24-26.
T.C. Tarım Bakanlığı (2008), Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı (FAO), http://diabk.tarim.gov.tr/Uluslararası.htm , Erişim: 02.01.2013.
TASAM AFRiKA ENSTİTÜSÜ, http://www.tasamafrika.org/in- dex.php?option=com_content&view=article&id=293%3Aafrika daki-anne-bebek-cocuk-sal-ve-kalknma&catid=52%3Ahaberle r&Itemid=158&lang=tr, Erişim: 12.01.2013.
TATAR, Fahrettin-TATAR, Mehtap (1996), Sağlık Hizmetlerinde Özel Sektör/Kamu Sektörü Tartışmasının İdeolojik Boyutları, Toplum ve Hekim, Cilt: 11, Sayı: 72, Mart-Nisan, ss. 32-41.
TEKİN, Ahmet-VURAL, İstiklal Y. (2004), Global Kamusal Malların Finansman Aracı Olarak Global Vergi Önerileri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 12, ss. 323-338.
THE GLOBAL FUND, http://www.theglobalfund.org/en/about/ whoweare/, Erişim: 13.01.2013.
TURAN, Deniz (2010), Küresel Kamusal Mallar ve Finansman, Dora Basım Yayın, 1. Baskı, Şubat, Bursa.
TÜRK KIZILAYI (2010), Türk Kızılayı 2010- 2015 Stratejik Planı, http://www.kizilay.org.tr/kurumsal/dosyalar/1274696063_ stratejik_plan.pdf, Erişim: 12.01.2013.
WMA, http://www.wma.net/en/20activities/10ethics/index.html, Erişim: 13.01.2013.
YALÇIN, Arman Zafer (2009), Küresel Çevre Politikalarının Küresel Kamusal Mallar Perspektifinden Değerlendirilmesi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 12, Sayı 21, Haziran, ss. 288-309.
YARDIMCIOĞLU, Mahmut ve KOÇARSLAN, Hüseyin (2012), Çok Kutuplu Dünyaya Doğru: Şanghay İşbirliği Örgütü, http:// iibfdergisi.ksu.edu.tr/Imagesimages/files/2012-2-13_0.pdf, ss.163-174, Erişim: 12.01.2013.
YILDIRIM, Hasan Hüseyin-YILDIRIM, Türkan (2011), Avrupa Birliği Sağlık Politikaları ve Türkiye, 2. Baskı, İmaj Yayınevi, Ekim, Ankara.
YILDIZ, Hicran-TURAN, Mustafa (2010), Küreselleşme ve Sağlık, Uludağ Üniversitesi, Tıp Fakültesi Dergisi, 36 (1), ss.39-41.
YILMAZ, Binhan Elif-YARAŞIR, Sevinç (2011), Bir Küresel Kamusal Mal Olarak Sağlık ve Finansmanında Resmi Kalkınma Yardımlarının Rolü, İÜ İktisat Fakültesi, Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 55. Seri, Sayı: 1, ss. 1-33.