PETROL FĠYATLARININ BORSA ĠSTANBUL KĠMYASAL, PETROL & PLASTĠK, SANAYĠ VE ULAġTIRMA SEKTÖRLERĠNĠN PAY SENETLERĠ GETĠRĠLERĠNE ETKĠSĠ

Petrol fiyatı hem ekonomik aktivite hem de yatırımcı kararı üzerinde belirleyici olan önemli makro ekonomik faktörlerden biridir. Petrol fiyatı ile pay senetlerinin getirisi arasındaki iliĢki yatırım kararı alacak ekonomik birimler açısından büyük bir önem arz etmektedir. Bu çalıĢmanın temel amacı, ham petrol fiyatının borsa Ġstanbul endekslerinden BĠST Kimyasal, Petrol & Plastik (XKMYA), BĠST Sanayi (XUSIN) ve BĠST UlaĢtırma (XULAS) endeksleri üzerindeki etkilerini uzun ve kısa dönem olarak ortaya koymaktır. Söz konusu etkinin sorgulanması amacıyla 04.01.2000-23.07.2020 dönemindeki ilgili endekslerin fiyat hareketleri incelenmiĢtir. Bu bağlamda Bayer ve Hanck (2013) tarafından geliĢtirilen eĢbütünleĢme testi ile analiz gerçekleĢtirilmiĢtir. Elde edilen bulgular, uzun dönemde ele alınan 3 model için petrol fiyatı değiĢkeni BĠST Kimyasal, Petrol & Plastik (XKMYA), BĠST Sanayi (XUSIN) ve BĠST UlaĢtırma (XULAS) endeks değiĢkenlerini pozitif yönde etkilediği tespit edilmiĢtir. Ayrıca ham petrol fiyatının ilgili sektör endeksleri üzerindeki etkisinin kısa dönemde daha yüksek olduğu tespit edilmiĢtir.

EFFECT OF OIL PRICES ON THE RETURNS ON SHARES OF STOCKEXCHANGE ISTANBUL CHEMICAL, PETROLEUM & PLASTICS,INDUSTRIAL AND TRANSPORTATION SECTORS

Oil price is one of the important macroeconomic factors that determine both economic activity and investor decision. The aim of this study is to reveal the effects of crude oil price on the chemical, petroleum & plastics (XKMYA), Industry (XUSIN) and Transportation (XULAS) indices of Istanbul Borsa Istanbul Exchange in the long and short term. In order to question this effect, the price movements of the relevant indices were analyzed in the period of January 4th, 2000 to July 23rd, 2020. In this context, analysis was performed using the co integration test developed by Bayer and Hanck (2012). The results obtained showed that the oil price variable positively affected the ISE Chemical, Petroleum & Plastics (XKMYA), ISE industry (XUSIN) and ISE Transportation (XULAS) index variables for 3 models considered in the long term. In addition, the price of crude oil was found to have a higher impact on the related sector indices in the short term.

PDF

___

Abdioglu, Z., Degirmenci, N., (2014), “The Relationship Between Oil Prices and Stock Prices: BĠST Sectoral Analysis”. KAU ĠĠBF Dergisi, 5(8), 01-24.
Abhyankar, A., Xu, B., & Wang, J., (2013), “Oil Price Shocks and the Stock Market: Evidence from Japan”. Energy Journal, 34(2), ss. 199-222
Aktürk, L. N., Yılancı, V., ve Bozoklu, ġ., (2014), “Spot ve Türev Piyasalar Arasındaki EtkileĢim: Türkiye Örneği”, 1.Karadeniz ve Balkan Ekonomik ve Politik AraĢtırmalar Sempozyumu bildiriler Kitabı, ss. 675-687, Zonguldak.
Altınkeski, B. K., ve Çevik, E. Ġ., (2019). “Petrol Fiyat ġoklarının Hisse Senedi Piyasası Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Ek Sayı, ss.165-180.
Alarmgir, F., ve Amin, S., B., (2021). The Nexus between Oil Price and Stock Market: Evidence from South Asia, Energy Reorts, Vol.7, ss. 693-703
Arı, A., (2016), “Türkiye‟deki Ekonomik Büyüme ve ĠĢsizlik ĠliĢkisinin Analizi: Yeni Bir EĢbütünleĢme Testi”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim AraĢtırmaları Dergisi, 4 (4), ss. 57-67.
Avci, Ö., B., (2016), “Petrol Fiyatlarının Hisse Senedi Piyasasına Etkisi”, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 3, ss. 27-34
Johansen, S. (1988), “Statistical analysis of cointegration vectors”. Journal of economic dynamics and control, 12(2-3), ss. 231-254.
Boswijk, H. P. (1994), “Testing for an unstable root in conditional and structural error correction models.” Journal of econometrics, 63(1), ss. 37-60.
Banerjee, A., J.J. Dolado ve R. Mestre (1998), “Error-correction mechanism tests for cointegration in a single-equation framework”, Journal of Time Series Analysis, Volume: 19, Issue:3, p. 267–83.
Bayer, C., Hanck, C. (2013), “Combining non-cointegration tests”. Journal of Time Series Analysis, 34(1), pp. 83–95.
Cong, R. G., Wei, Y. M., Jiao, J. L. ve Fan, Y. (2008), “Relationships Between Oil Price Shocks and Stock Market: An Empirical Analysis From China”. Energy Policy, 36, pp. 3544-3553.
Cunado, J., and Gracia, F. P., (2017), Oil price shocks and stock market returns: Evidence for some European countries, Energy Economics, Volume 42, Pages 365-377
Fayyad, A.,Daly, K. (2011), “The Impact of Oil Price Shocks on Stock market Returns: Comparing GCC Countrieswiththe UK and USA”, Emerging Markets Review, Vol:12, pp. 61-78.
Engle, R. F., & Granger, C. W. (1987), “Co-integration and error correction: representation, estimation, and testing. Econometrica.” journal of the Econometric Society, pp. 251-276.
Govindaraju, V.G.R.C. ve Tang, C. F. (2013), “The dynamic links between CO2 emissions, economic growth and coal consumption in China and India”, Applied Energy, 104, pp. 310–318.
Güler, S., Nalın, H. T. (2013), “Petrol Fiyatlarının ĠMKB Endeksleri Üzerindeki Etkisi”. Ekonomik ve Sosyal AraĢtırmalar Dergisi, Cilt.9, Sayı.2, ss.79-97
ĠĢcan, E., (2010), “Petrol Fiyatının Hisse Senedi Piyasası Üzerindeki Etkisi”, Maliye Dergisi, Sayı 158,s.607-617.
Hodrick, R.J. ve E.C. Prescott (1980): “Postwar U.S. Business Cycles: An Emprical Investigation”, Carnegie-Mellon University Working Paper, No. 451.
Kapusuzoğlu, A. (2011), “Relationships between oil price and stock market: An empirical analysis from Istanbul Stock Exchange (ISE)”, International Journal of Economics and Finance, 3(6), pp. 99-106.
Kendirli, S., ve M.Çankaya, M., (2016), “Ham Petrol Fiyatlarının BĠST 100 ve BĠST UlaĢtırma Endeksleri Ġle ĠliĢkisi”, Kastamonu Üniversitesi, Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:12, ss.136-141.
Kızılgöl, Ö. (2006), “Türkiye‟de Büyüme Oranı ile ĠĢsizlik Arasındaki ĠliĢkisi”, Akademik Fener Dergisi, Sayı:6, ss. 54-69.
Lardic, S. and Mignon, V. (2006), The Impact of Oil Prices on GDP in European Countries: An Empirical Investigation Based on Asymmetric Cointegration. Energy Policy, 30, 3910-3915.
Maghyereh, A., Al-Kandari, A. (2007), “Oil Prices and Stock Markets in GCC Countries: New Evidence from Nonlinear Cointegration Analysis”, Managerial Finance, Vol:33, No:07, ss.449-460.
Muhammad, S., Sahbi Farhanı, S., ve, Öztürk, Ġ., (2013), “Coal Consumption, Industrial Production and CO2 Emissions in China and India”, Munich Personal RePEc Archive, Paper No. 50618.
Özmerdivanlı, A. (2014), “Petrol Fiyatları ile BIST 100 Endeksi KapanıĢ Fiyatları Arasındaki ĠliĢki”. Akademik BakıĢ Dergisi, 43.
Sadorsky, P. (1999). Oil Price and Stock Market Activity. Energy Economics, Vol.21, Issue.5, ss.449-469.
Scholtens, B., & Yurtsever, C. (2012). Oil Price Shocks and European Industries. Energy Economics, 34(4), 1187-1195. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2011.10.012
Syzdykova, A., (2017), “Petrol Fiyatlarının Hisse Senedi Piyasasına Etkisi: Kazakistan Borsası Örneği”, Finans Ekonomi ve Sosyal AraĢtırmalar Dergisi (FESA), Cilt : 2 Sayı : 4, ss. 259-269.
Timur, E. & Günay, B. (2019). “Petrol Fiyatları ile Pay Senedi Fiyatları Arasındaki ĠliĢkinin Ekonometrik Analizi”, International Social Sciences Studies Journal, 5(44): ss. 5204-5211.