İdealler ve Gerçekler: İbn Haldun'un Asabiyet ve Siyasi İktidarı Meşrulaştırması

Ideals and Realities: Ibn Khaldun's Justification of Asabiyya and Political Power

Devlet adamlığı ve diplomatlığının yanı sıra, bir hukukçu ve tarihçi olarak İbn Haldun, İslam'ın ilk günlerinde dile getirilen idealler ile İslam tarihinde somaki dönemlerde, özellikle de siyaset, sosyoloji ve ekonomi alanlarında ortaya çıkan gelişme ve uygulamalar arasındaki bazı aykırılık, uyuşmazlık, sürtüşme ve hatta çelişkilerin farkındaydı. Kendisi Mukaddime''sinde idealler ve gerçekler arasındaki bu boşluk üzerinde durmuş ve bunları bağdaştırmaya yönelik çaba göstermiştir. Bu girişiminde ise "asabiyet" ve "mülk" gibi kavramsal araçlar kullanmış ve ilgi çekici sonuçlara varmıştır. Biz bu makalemizde, İbn Haldun'un en azından temel anlamıyla İslam'la çelişkili görünen veya görülen bu iki kavramı nasıl meşrulaştırdığını ve bunları bazı tarihi olay ve gelişmelerin açıklanmasında ve bazı inançların eleştiri ve reddinde birer araç veya ölçü olarak kullandığım inceledik.

___

  • Ahmed, Akbar, "ibn Khaldun's Understanding of Civilizations and the Dilemmas of Islam and the West Today", Middle East Journal, 56/1, 2002, 20^5.
  • Alatas, Farid, "The Historical Sociology of Muslim Societies: Khaldunian Applications", International Sociology, 22/3, 2007, 267-88.
  • Al-Azmeh, Aziz, Ibn Khaldun in Modern Scholarship: A Study in Orientalism, London, Third World Center for Research and Publishing, 1981.
  • Al-Azmeh , Ibn Khaldun: An Essay in Reinterpretation, London, Frank Cass, 1982.
  • Arslan, Ahmet, tbni Haldun'un İlim ve Fikir Dünyası, Ankara, Vadi Yayınları, 1997.
  • Çağrıcı, Mustafa, "asabiyet", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi.
  • Çaksu, Ali, "The Concept of Political Authority in al-Mawardi and al-Farabi", yayımlanmamış yüksek lisans tezi, International Islamic University of Malaysia, 1993.
  • Çaksu, "Causality in History: Ibn Khaldun's and Hegel's Transformation of Aristotelian Causes", yayımlanmamış doktora tezi, International Islamic University of Malaysia, 1999.
  • Çaksu , "Ibn Khaldun and Hegel on Causality in History", Asian Journal of Social Science, 35, 2007, 46-83.
  • Davutoğlu, Ahmet, Alternative Paradigms: The Impact of Islamic and Western Weltanschauungs on Political Theory, Lanham, University Press of America, 1994.
  • El-Cabiri, Muhammed Abid, Fikr İbn Haldun: el-Asabiyye ve el-Devle, Beyrut, Dar el-Talia, 1982.
  • El-Maverdi, Ebu'l-Hasan Ali ibn Habib el-Basri el-Bağdadi, el-Ahkam el-Sultaniyye ve el-Vilayet el-Diniyye, Mısır, 1966.
  • El-Maverdi, Al-Ahkam as-Sultaniyyah: the Laws of Islamic Governance, trans.: Asadullah Yate, Londra, Ta-ha Publishers, 1996.
  • Fakhry, Majid, A History of Islamic Philosophy, New York ve Londra, Colombia University Press and Longman, 1983.
  • Fakhry , "The Devolution of the Perfect State: Plato, Ibn Rushd, and Ibn Khaldun"Arab Civilization: Challenges and Responses, eds.: George N. Atiyeh ve Ibrahim M. Oweiss, New York, Albany, 1988.
  • Gabrieli, F., "asabiyya" Encyclopedia of Islam (2. edisyon).
  • Hassan, Ümit, İbn Haldun'un Metodu ve Siyaset Teorisi, Ankara, 1977.
  • Hocaoğlu, Durmuş, "Avrupa Birliği'nin Geleceği ve Türkiye", Yeniçağ, 19.7.2005.
  • Ibn Khaldun, W.A., The Muqaddimah, 3 cilt., çeviren: Franz Rosenthal, New York, Pantheon Books, 1958.
  • İbn Haldun, V.A., Mukaddimet îbn Haldun, ed.: Derviş el-Cuveydi, Sayda ve Beyrut,El-Mektebet el-Asriyye, 2005.
  • Khalifa, I. M., "An Analytical Study of 'Asabiyah': Ibn Khaldun's Theory of SocialConflict", yayımlanmamış doktora tezi, Catholic University of America, 1972.
  • Khemiri, T., "Der Asabija-Begriff in der Muqaddima des Ibn Haldun", Der islam, 23,1936, 163-188.
  • Lacoste, Yves, Ibn Khaldun: The Birth of History and the Past of the Third World,çeviren: David Macey, Londra, Verso, 1984.
  • Leaman, Oliver, "Introduction", History of Islamic Philosophy, 2 cilt, ed.: Seyyed Hossein Nasr ve Oliver Leaman, Londra ve New York, Routledge, 1996.
  • Mahdi, Muhsin, Ibn Khaldun's Philosophy of History, London, George Allen and Unwin, 1957.
  • Masud, Muhammad Khalid, Shatibi's Philosophy of Islamic Law, Islamabad, Islamic Research Institute, 1995.
  • Meuleman, Johan H., "La causalite dans la Muqaddimah d'lbn Khaldun", Studia Islamica, 74, 1991, 105-42.
  • Rabi, Muhammad Mahmoud, The Political Theory of Ibn Khaldun, Leiden, E. J. Brill, 1967.
  • Ritter, Helmut, "Irrational Solidarity Groups: A Socio-Psychological Study in Connection with Ibn Khaldun", Oriens, 1, 1948, 1-44.
  • Rosenthal, Erwin I. J., "Ibn Khaldun: A North African Muslim Thinker of the Fourteenth Century", Bulletin of the John Ry lands Library, 24,1940, 307-20.
  • Rosenthal , "Ibn Jaldun' s Attitude to the Falasifa", Al-Andalus, 20, 1955, 75-85.
  • Rosenthal, Political Thought in Medieval Islam, Cambridge, Cambridge University Press, 1958.
  • Salem, Elie Adib, Political Theory and Institutions of the Khawarij, Baltimore, The Johns Hopkins Press, 1956.
  • Walzer, Richard, "Aspects of Islamic Political Thought: al-Farabi and Ibn Xaldun", Oriens, 16, 1963, 40-60.