Gabriel Tarde’ın düşüncesinde eski çin kavramları: “Geleceğin tarihinden alıntılar” örneği

Fransız düşünürü Gabriel Tarde, sosyolojiyi ontolojik ve bütüncül bir yaklaşımla ve çoğunlukla metafizik yorumlarla açıklayan bir düşünür olarak görülmektedir. Çağdaşı olan Durkheim’ın “sosyal olgu” anlayışına karşı çıkan Tarde; bu kavramın metodolojik bir sorun oluşturduğunu ve Durkheim’ın “sosyal” teriminin “ilişkilerin değişkenliğine” yer bırakmadığını ileri sürmektedir. Ona göre sosyal ilişkilerde belirleyici olan kavramlar ‘değişim’, ‘karşıtlık’, ‘benzeşme’ ve ‘adaptasyon’ gibi daha genel ve dinamik kavramlardır. Bu bakımdan yaşadığı çağda pek ilgi görmeyen bu düşünür saha çalışmaları yapan bir sosyolog olmasının ötesinde bir metafizikçi olarak anılmaktadır. Onun metafizik görüşleri, eserlerinde doğa olaylarından örnekler verdiği bölümlerde açıkça görülebilmektedir. Çalışmalarında önemli bir yer tutan doğa tasvirleri, insanla- rın dünyası ile evren arasında, işleyişleri bakımından benzerlikler olduğuna dikkat çekmektedir. Tarde bu benzerlikleri ortaya koyarak ‘pozitif felsefenin’ ve modern anlayışın insan ve doğa arasında oluşturduğu ayrımı da reddeder görünmektedir. Doğal olgular yardımıyla ortaya koyduğu “karşıtlık” ve “uyum” gibi kavramlarla, doğa ve toplum hayatı arasındaki bağları adeta yeniden kurmaya çalışmaktadır. Gabriel Tarde’ın bütüncül varlık anlayışı ile doğadaki “uyum” ve “karşıtlık” fikirleri Geleneksel Çin düşüncesinin en temel aksiyomları ile bu bakımdan benzerlikler arz etmektedir. Nitekim Gabriel Tarde, “Geleceğin Tarihinden Alıntılar” adlı kısa öyküsünde bu benzerlikleri bir tür “doğu-batı karşılaşması” ekseninde ortaya koymaktadır.

Some chinese consepts in Gabriel Tarde’s thought: “Fragment d’histoire future” as an example

French philosopher Gabriel Tarde, is known as a philosopher who describes sociology ontologically, with an integrated approach and mostly by means of metaphysical interpretations. Opposing his coeval Durkheim’s “social fact”, Tarde claims that this notion constitutes a methodological problem and the term “social” of Durkheim’s crowds out “variability of relations”. According to him, determinants in social relations are more general and dynamic notions as: ‘change’, ‘contradiction’, ‘affinity’ and ‘adaptation’. In this respect, not quite celebrated in his era, this philosopher is widely known as a metaphysician as well as a sociologist. His metaphysical opinions, are clearly visible in the sections where he described with inspirations from natural phenomena. Descriptions of nature which constitutes an important part in his works, he points out the similarities between the universe and the world of men in terms of functioning. Presenting these similarities, Tarde seems to reject the division between the men and nature, built up by ‘positivist philosophy’ and modern understand- ing. With his natural descriptions, and with concepts of where he derived from as “contradiction” and “harmony”, he almost tries to re-establish the bonds and similarities between the nature and the social life. Gabriel Tarde’s perception of holistic being and his ideas of “contradiction” and “harmony” in nature, are very close to the most basic axioms of the traditional Chinese thought. As a matter of fact, Gabriel Tarde presents these similarities in his novella called “Fragment d’histoire future”, as a means of “East - West encounter”.

PDF

___

Ames, Roger T., Focusing the Familiar: A Translation and Philosophical Interpretation of the Zhongyong, Honolulu, HI, USA: University of Hawaii Press, 2001. http://site.ebrary.com/lib/ankarauniv/Doc?id=10019101
Collingwood, R.,G., Doğa Tasarımı, çev. Kurtuluş Dinçer, İmge Kitabevi, Ankara, 1999.
Chen, Qing, Zhongguo Zhexue Shi (Çin Felsefesi Tarihi), Beijing Yüyan Wenhua Daxue Chubanshe, Beijing, 1999.
Heidegger, Martin, Teknik ve Dönüş, çev. Necati Aça, Ankara, Bilim ve Sanat Yay. 1998
Huang, Siu-chi, Essentials of Neo-Confucianism : Eight Major Philosophers of the Song Ming Periods,Westport, CT, USA: Greenwood Publishing Group, Incorporated, 1999. http://site.ebrary.com/lib/ankarauniv/Doc?id=5007091
James, Legge, Chinese Classics, Vol.III, SMC Publishing Inc., Taipei., 2000.
Laozi Zhuangzi Sayings, Qilu Shushe, Beijing, 1992.
Lunyü (Konuşmalar Kitabı), Beijing Foreign Languages Press, Beijing, 1994.
Liji, (Törenler Kitabı), Shangwu Chubanshe, Beijing, 1982.
Needham, Joseph, Zaman ve Doğulu İnsan:Beşeri Hukuk ve Tabiyat Kanunları, İz Yayıncılık, İstanbul, 2000.
Nivison, David, The Problem Of Knowledge And Action Since Wang Yangming Studies In Chinese Thought (Arthur F. Wright ed. içinde), The University of Chicago Press, Chicago, 1953.
Özerdim, Muhaddere Nabi, Büyük Bilgi: Müzik Hakkında Notlar, Milli Eğitim Basımevi, Ankara, 1945.
Ivanhoe P. J., Ethics in the Confucian Tradition: The Thought of Mencius and Wang Yang-ming, Atlanta: Scholars Press, 1990
Ronan, Colin, A., Bilim Tarihi: Dünya Kültürlerinde Bilimin Tarihi ve Gelişmesi, çev.Ekmeleddin İhsanoğlu, Feza Günergun, Tübitak Yayınları, Ankara, 2003.
Sharot Stephen, Comparative Sociology of World Religions: Virtuosi, Priests, & Popular Religion, New York, NY, USA: New York University Press, 2001.
http://site.ebrary.com/lib/ankarauniv/Doc?id=10032485
Tarde, Gabriel, Monadoloji ve Sosyoloji, Öteki Yayınevi, Ankara, 2004.
Tarde, Gabriel, Ekonomik Psikoloji, Öteki Yayınevi, Ankara, 2004.
Tarde, Gabriel, Geleceğin Tarihinden Alıntılar, Öteki Yayınevi, Ankara, 2004.
Tarde, Gabriel, Social Law, Öteki Yayınevi, Ankara, 2000.
Yardımlı, Aziz (der.), Decartes Söylem - Spinoza İnceleme – Leibniz Monadoloji, İdeaYayınları, İstanbul, 1998.
Yao, Xinzhong, Introduction to Confucianism, West Nyack, NY, USA: Cambridge University Press, 2000. http://site.ebrary.com/lib/ankarauniv/ Doc?id=10073561

ISSN: 1301-0875
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1990
Yayıncı: TUFED Adına Prof. Dr. Murtaza KORLAELÇİ

Arşiv