BOURDIEU VE KUHN: “ALAN” VE “PARADİGMA” KAVRAMLARI BAĞLAMINDA BİLİM TARİHİ DİSİPLİNİ VE İLİŞKİSEL YAKLAŞIM

Bu çalışmada sosyal bilimler alanında yükselen ilişkisel-tözcü tartışmasının ‘bilimin bilimi’ (bilimi konu edinen bilim dalı) konumundaki bilim tarihi disiplinini içerisine alacak biçimde tahvil edilebilirliği kuramsal düzeyde tartışılmıştır. Bu bağlamda, sosyal bilimlerde ilişkisellik tartışmalarının merkezi ismi Pierre Bourdieu’nun ‘alan’ kavramını da içeren kavram seti, bilim tarihi ve felsefesi alanının önde gelen ismi Thomas Kuhn’un paradigma kavram setiyle ortak ele alınmış ve bilim tarihi araştırma programının (disiplininin) epistemolojik temelleri ‘çok paradigmalılık’ tezi altında incelenmiştir. Bu kavram seti bilim tarihi araştırma programına uyarlandığında, çalışmanın sonucu, Bourdieu’nun kavram setinin bilim tarihinin ilişkiselliği tartışması için tam uygun ve işlevsel olduğudur. Bu da bilim tarihi disiplini içerisinde “tözcü / ilişkisel yaklaşımlar” ayrımıyla aydınlatılabilir ve açıklanabilir bir çeşitlenmenin olanaklı olduğunun teorik tespiti anlamına gelmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Bilim Tarihi, İlişkisellik, Alan, Paradigma, Bourdieu, Kuhn.

Bourdieu and Kuhn: History of Science Discipline and Relational Approach in Context of "Field" and "Paradigm" Concepts

In this study, the transformability of the relational-essentialist debate rising in the field of social sciences into the discipline of history of science, which is the 'science of science' (the branch of science that deals with science), is discussed at the theoretical level. In this context, the concept set containing the concept of 'field' by Pierre Bourdieu, the central name of the relationality discussions in social sciences, has been discussed in common with the paradigm concept set of Thomas Kuhn, a leading name in the field of history and philosophy of science. In this context, the epistemological foundations of the history of science research program (discipline) were examined under the perspective of 'multi-paradigm'. When this concept set is adapted to the history of science research program, the conclusion of the study is that Bourdieu's concept set is fully appropriate and functional for the discussion of the relationality of the history of science. This means the theoretical determination of the possibility of a diversification that can be clarified and explained with the distinction of "substantial / relational aproaches" within the discipline of the history of science.

Keywords:

History of Science, Relationalism, Field, Paradigm, Bourdieu, Kuhn,

PDF

___

Armitage, A. (1959). Review, the Copernican Revolution: planetary astronomy in the development of western thought by Thomas Kuhn. The British Journal for the Philosophy of Science, 10(39), 254-255.
Anlı, Ö. F. (2020). Meta-Problem: Bilim ve teknoloji çalışmaları içerisinde bilim tarihi disiplininin teorik ve kurumsal yeri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(3), 867-884.
Aulie, R. P. (1971). Review, the Structure of Scientific Revolutions by Thomas S. Kuhn. The Science Teacher, 38(1), 59.
Bourdieu, P. (2004). Science of science and reflexivity. (R. Nice trans.). USA: The University of Chicago.
Bourdieu, P. (2013). Bilimin toplumsal kullanımları -bilimsel alanın klinik bir sosyolojisi için-. (L. Ünsaldı, Çev.). Ankara: Heretik.
Bourdieu, P. (2016). Akademik aklın eleştirisi -Pascalca düşünme çabaları-. (P. B. Yalım, Çev.) İstanbul: Metis.
Bourdieu, P. (2021). Homo Academicus. (N. Ökten, A. Kocasu, E. Gülbey. Çev.) İstanbul: Bilgi Üniversitesi.
Brasch, F. E. (1957). Review, The Copernican Revolution: Planetary astronomy in the development of new thought by Thomas Kuhn. Publications of the Astronomical Society of the Pacific, 69(410), 482-483.
Brush, S. G. (1974). Should the history of science be rated x?. Science, New Series, 183(4130), 1164-1172.
Butterfield, H. (1958). Review, The Copernican Revolution: Planetary astronomy in the development of western thought by Thomas Kuhn. The American Historical Review, 63(3), 656-657.
Crossley, N. (2015). Etkileşimler, bitişiklikler ve beğeniler: İlişkisel sosyolojide ‘ilişkileri kavramsallaştırmak’. C. Powell & F. Dépelteau (ed.) [A. Esgin & G.Çeğin (Yay.haz.)], İlişkisel sosyoloji -ontolojik ve teorik yönelimler- (Ö. Akkaya, Çev.), (ss.193-224). Ankara: Phoenix.
Demir, R. (2020). Sunuş. G. Sarton. Bilim tarihi araştırmalarında yöntem. Genişletilmiş 2. Baskı. (M. Dosay Gökdoğan, R. Demir, Y. Unat, S. Palavan, Çev.), (ss.11-24). İstanbul: Muhayyel.
Dosay, M. & Demir, R. (1995). Bilim tarihinde metin çalışmalarının önemi. Felsefe Dünyası, 17, 60-70.
Emirbayer, M. (1997). Manifesto for a relational sociology. The American Journal of Sociology, 103(2), 281-317.
Engelmann, H. O. (1957). A highly significant book: The Copernican Revolution: Planetary astronomy in the development of western thought by Thomas Kuhn. The Journal of Higher Education, 28(9), 514.
Esgin, A. & Çeğin, G. (2015). Takdim: Potansiyel bir paradigmaya doğru ilişkiselci bir sosyolojinin vaatleri. C. Powell & F. Dépelteau (ed.) [A. Esgin & G.Çeğin (Yay.haz.)], İlişkisel sosyoloji -ontolojik ve teorik yönelimler- (Ö. Akkaya, Çev.), (ss. 9-14). Ankara: Phoenix.
Gooday, G. & Lynch, J. M. & Wilson, K. G. & Barsky, C. B. (2008). Does science education need the history of science?. Isis, 99(2), 322-330.
Hall, M. B. (1963). Review, the structure of scientific revolutions by Thomas S. Kuhn. The American Historical Review, 68(3), 700-701.
Harvard University Department of History of Science (2021). Our approach. Erişim Tarihi: 06.08.2021, https://histsci.fas.harvard.edu/our-approach
History of Science Society (2021). Graduate programs in history of science. Erişim Tarihi: 06.08.2021, https://hssonline.org/resources/graduate-programs-in-history-of-science/
Jasanoff, S. (2000). Reconstructing the past, constructing the present: Can science studies and the history of science live happily ever after?. Social Studies of Science, 30(4), 621-631.
Haden, J. (1959). Copernicus: And the history of science. The Review of Metaphysics, 13(1), 79-108.
Hollinger, D. A. (1973). T.S. Kuhn’s theory of science and its implications for history. The American Historical Review, 78(2), 370-393.
Iggers, G. G. (2011). Bilimsel nesnellikten postmodernizme yirminci yüzyılda tarihyazımı. 4. Basım, (G. Çağalı Güven, Çev.). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Koyré, A. (1998). Kapalı dünyadan açık evrene. (A. Yardımlı, Çev.), İstanbul: İdea.
Kuhn, T. S. (1980). The halt and the blind: Philosophy and history of science. The British Journal for the Philosophy of Science, 31(2), 181-192.
Kuhn, T. S. (2014). Bilimsel devrimlerin yapısı. (N. Kuyaş, Çev.), 9. Baskı. İstanbul: Kırmızı.
Kuhn, T. S. (2017). Keşif mantığı mı araştırma psikolojisi mi? I. Lakatos & A. Musgrave (ed.), Eleştiri ve bilginin gelişmesi, (N. Küçük, Çev.), (ss. 5-36). İstanbul: İthaki.
Kuhn, T. S. (2019). Yapı’dan sonraki yol -felsefi makaleler (1970-1993)-. (E. Bozkurt, Çev.), İstanbul: İletişim.
Maienschein, J. & Smith, G. (2008). What difference does history of science make, anyway?. Isis, 99(2), 318-321.
Marcum, James A. (2015). Thomas Kuhn’s revolutions -a historical and a evolutionary philosophy of science?- London: Bloomsburry.
Masterman, M. (2017). Paradigmanın doğası. I. Lakatos & A. Musgrave (ed.), Eleştiri ve bilginin gelişmesi, (N. Küçük, Çev.), (ss. 80-122). İstanbul: İthaki.
Newman, J. R. (1957). Review, The Copernican Revolution: Planetary astronomy in the development of western thought by Thomas Kuhn; From the closed world to the infinite universe by Alexandre Koyré; Discoveries and opinions of Galileo by Stillman Drake. Scientific American, 197(4), 155-162.
Powell, C. (2015). Kökten ilişkicilik: Bir öneri?. C. Powell & F. Dépelteau (ed.) [A. Esgin & G.Çeğin (Yay.haz.)], İlişkisel sosyoloji -ontolojik ve teorik yönelimler- (Ö. Akkaya, Çev.), (ss.285-314), Ankara: Phoenix.
Price, D. J. de S. (1963). Review, the structure of scientific revolutions by Thomas Kuhn. American Scientist, 51(3), 294A.
Purtill, R. L. (1967). Kuhn on scientific revolutions. Philosophy of Science, 34(1), 53-58.
Reynaud, J.D. & Bourdieu, P. (2014). Bir eylem sosyolojisi mümkün mü?. (Ü. Tatlıcan, Çev.), Cogito, 76, 140-151.
Sahlins, M. D. (1964). Review, the structure of scientific revolutions by Thomas Kuhn. Scientific American, 210(5), 142-144.
Sarton, G. (1924). The new humanism. Isis, 6(1), 9- 42.
Sarton, G. (1962). History of science. D. Stimson (Ed.), On The History of Science, (ss. 1- 14). Cambridge: Harvard University.
Sayvetz, A. (1957). Review, the Copernican Revolution: Planetary astronomy in the development of western thought by Thomas Kuhn and James Bryant Conant. The Journal of General Education, 10(4), 244-246.
Shamos, M. H. (1963). Review, the structure of scientific revolutions by Thomas Kuhn. The Science Teacher, 30(4), 59.
Shapere, D. (1971). Review: The paradigm concept -reviwed work(s): The structure of scientific revolutions by Thomas S. Kuhn; Criticism and the growth of knowledge, proceedings of the international colloquium on the philosophy of science by Imre Lakatos and Alan Musgrave, Science, New Series, 172 (3984), 706-709.
Shields, C. V. (1972). Review, the structure of scientific revolutions by Thomas Kuhn. American Anthropologist, New Series, 74(4), 827-829.
Stopes-Roe, H. V. (1964). Review, the structure of scientific revolutions by Thomas Kuhn. The British Journal for the Philosophy of Science, 15(58), 158-161.
Swenson, H. N. (1957). Review, the Copernican Revolution: Planetary astronomy in the development of western thought by Thomas Kuhn. The Scientific Monthly, 85(5), 276-277.
Thorpe, C. (2015). İlişkisel sosyolojik paradigma uygulamak İçin eleştirel stratejiler: Bourdieu ve vahşi sosyolojik teorik mücadeleler, C. Powell & F. Dépelteau (ed.) [A. Esgin & G.Çeğin (Yay.haz.)], İlişkisel sosyoloji -ontolojik ve teorik yönelimler- (Ö. Akkaya, Çev.), (ss.167-192), Ankara: Phoenix.
Ünsaldı, L. (2013). Takdim, P. Bourdieu, Bilimin toplumsal kullanımları -bilimsel alanın klinik bir sosyolojisi için- (ss. 11-52), Ankara: Heretik.
Weingart, S. B. (2015). Finding the history and philosophy of science. Erkenntnis (1975-), 80(1), 201-213.
Wiener, P. P. (1958). Review, the Copernican Revolution: Planetary astronomy in the development of western thought by Thomas Kuhn. Philosophy of Science, 25(4), 297-299.
Woolf, H. (1958). Review, the Copernican Revolution: Planetary astronomy in the development of western thought by Thomas Kuhn. Isis, 49(3), 366-367.
Wray, K. B. (2010). What are the key journals in the field?. Erkenntnis (1975-), 72(3), 423-430.
Zimansky, C. A. (1959). Review, the Copernican Revolution: Planetary astronomy in the development of western thought by Thomas Kuhn. Speculum, 34(4), 664-665.