Alev ÖZKAZANÇ, Fevziye SAYILAN, Elif E AKŞİT

Toplumsal Cinsiyet ve Mesleki Eğitim: Mesleki Teknik Lise Kız Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma

Bu çalışma Türk Traktör şirketinin Filizlerin Mucizeleri adlı sosyal sorumluluk projesi kapsamında, Ankara Üniversitesi KASAUM adına Kasım 2016-Haziran 2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen “Meslek Lisesi Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyete Dayalı Meslek Seçimine İlişkin Bakış ve Tutumları” adlı araştırmanın kızların mesleki teknik eğitimi konusundaki güncel ve tarihsel literatürle birleştirilerek toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinden çerçevelendirilmesi amacını taşımaktadır. Kızların teknik mesleki eğitimine etki eden faktörleri ortaya koymak ve bu konudaki bilgi açığını varolan araştırmalar ve bu araştırmayı bir araya getirerek kısmen de olsa doldurmak amacı gütmektedir. Bu eksiklik o denli derindir ki, örneğin söz konusu araştırmada özel olarak konu edinilen otomotivle ilgili teknik dallarda okuyan kız öğrencilerle ilgili yapılmış herhangi başka bir araştırmaya rastlanmamaktadır. Araştırma alanına ilişkin mevcut veri birikiminin bu yetersizliği sebebiyle burada takdim edilen araştırma keşfedici türde bir çalışmadır ve görüşülen öğrenci kızların hem az sayıda kızın öğrenim gördüğü erkeklere mahsus sayılan böyle bir alanda var olmaktan dolayı mutlu ve ayrıcalıklı hissederken hem de daha çok kızın bu alanları seçmesini istedikleri, emekçi ailelerde ebeveyn ve özellikle babaların desteği gibi sonuçlar sunmaktadır

Anahtar Kelimeler:

Kızların eğitimi, mesleki eğitim, teknik eğitim, endüstri, ebeveyn desteği

Gender and Education: A Study on Female Students of Technical Vocational Schools

Gender and Education: A Study on Female Students of Technical Vocational Schools This study aims to contextualize a project on the perspective and attitudes of vocational school students towars gendered profession choices conducted by the Women's Studies Center, Ankara University for a social responsibility project by Türk Traktör between November 2016 - June 2017. We aim to bring together the very weak historical and contemporary literature on girls' vocational education with this project to outline a gendered perspective. This literature is so weak that one of the subjects of this study, girls studying at the automative branches, do not seem to be addressed at all. This weakness of accumulated literature to guide one towards new areas have forced us to design an exploratory research. It has surprisingly positive outcomes such as the hope the few number of female students have for other female students to join them, while keeping the thrills of being avant gardes. Secondly the support of parents, especially of fathers in working class families is remarkable

Keywords:

Girls education, technical education, vocational education, industry, parental support,

PDF

___

Akşit, Elif Ekin. Kızların Sessizliği. İstanbul: İletişim Yayınları, 2005.
Aslan, A. (2007). Lise Son Sınıf Öğrencilerin Cinsiyet Rollerine İlişkin Düşünceleri, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Avrupa Komisyonu (EC)-EURYDICE, (2009) Eğitim Çıktılarında Cinsiyet Farklılıkları: Avrupa’da Alınan Tedbirler ve Mevcut Durum. http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice./documents/thematic_reports/120TR.pdf (15.2.2018)
Colley, H. James, D., Diment, K.&Tedder, M. (2003) “Learning as becoming in vocational education and training: class, gender and the role of vocational habitus,” Journal of Vocational Education and Training. Vol. 55, Isssue 4, 471-498.
Council of the European Union. (2017) Gender segregation in education, training and the labour market. Executive summary of the report by EIGE (European Institute for Gender Equality). http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-14624-2017-ADD-1/en/pdf (erişim, eylül 2018)
Demiroğlu, B. (2008). Mesleki ve Teknik Eğitimde Öğrencilerin (Toplumsal) Cinsiyetine Göre Aldıkları Roller, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Equal Opportunities Commission.(British Curriculum Foundation) (2006). “Gender issues in vocational education and training and workplace achievement of 14–19 year olds: an EOC perspective,” The Curriculum Journal. Vol. 10 No. 2, 209-229.
Eren, Deniz, E. (2014) Kız Meslek Lisesi Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rol Ve Kimliklerinin İnşasına Yol Açan Süreçlerin Analizi (Ankara İli Mamak İlçesinde Bir Anadolu Meslek Ve Kız Meslek Lisesi Örneği) Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Politikası Anabilim Dalı (Eğitim Ekonomisi ve Planlaması Programı Yüksek Lisans tezi.
ERG-Çelikel Eğitim Vakfı, Frederick Ebert Shiftung (2015) Bana Mesleğini Söyle, Sana Cinsiyetini Söyleyeyim: Türkiye'de Mesleki Eğitim Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğini Pekiştiriyor. http://www.egitimreformugirisimi.org/sites/www.egitimreformugirisimi.org/files/ML_Toplumsal%20Cinsiyet %20Esitligi_BB_0.pdf (Ağustos, 2018)
ERG (2012) Mesleki ve Teknik Eğitimde Güncellenmiş Durum Analizi. Yayına Hazırlayanlar: Aktaşlı, İ., Kafadar, S. ve Tüzün, I. İstanbul.
Ergin, Osman Nuri. Türkiye Maarif Tarihi. İstanbul: Osmanbey Matbaası, 1941.
ETCEP/ MEB. (2015) Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Stratejisi (2014- 2017) Yıllık Raporu 2015. http://etcep.meb.gov.tr/toplumsal-cinsiyet-esitligi-stratejisi-_2014-2017_-yillik-raporu-2015-detayi- 1455548729105 (erişim, temmuz, 2018).
European Commission (2011) Strategic framework – Education& Training 2020. http://ec.europa.eu/education/policy/strategic-framework/index_en.htm (erişim temmuz 2018).
Gökşen, F, Yükseker, D., Alnıaçık, A., Zenginobuz, Ü. (2011) Kız Teknik ve Meslek Liseleri Kapsamlı Değerlendirme Notu. Koç Üniversitesi-Sosyal Politika Merkezi. İstanbul.
Haasler, S.R.& Gotschall, K. (2015)”Still a perfect model? The gender impact of vocational training in Germany,” Journal of Vocational Education and Training. Vol.67, Issue 1, 78-92.
Hadjar, A & Aeschlimann, B. (2015) “Gender stereotypes and gendered vocational aspirations among Swiss secondary school students,” Educational Research. Vol. 57, No. 1, 22–42.
Imdorf , C., Hegna,K. and Reisel, L. (2015) “Gender Segregation in Vocational Education,” Comparative Social Research. Vol. 31 pp. 1-22 https://www.emeraldinsight.com/doi/pdfplus/10.1108/S0195- 631020150000031019 (erişim, eylül 2018)
Kız Teknik Öğretimde Gelişmeler 1989-1991. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, 1991.
KSGM. (2008) Kadın ve Eğitim Politika Dokümanı. T.C. Başbakanlık Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü Politika Dokumanı. Ankara
KSGM (1996) Pekin Deklarasyonu ve Eylem Planı. Ankara.
KSGM-UNICEF (2001) Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi ve İhtiyari Protokol. No Nome Ofset Matbaacılık, Ankara.
Lappalainen, S. Mietola, R, & Lahelma, E. (2013) “Gendered divisions on classed routes to vocational education,” Gender and Education. Volume 25, Issue 2, 189-205.
MEB (2010) 2010-2014 Stratejik Plan. https://sgb.meb.gov.tr/Str_yon_planlama_V2/MEBStratejikPlan.pdf (Haziran 2016)
MEB 2017/18 Örgün Eğitim İstatistikleri.
MEB. (2014) Türkiye Mesleki ve Teknik Eğitim Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2014-2018).
Midhat Paşa, Hayatım İbret Olsun. (haz. Osman Selim Kocahanoğlu) İstanbul: Temel Yayınları, 1997.
Salname-i Nezaret-i Maarif-i Umumiye. Dar el Hilafet-i Aliye: Matbaa-yı Amirane, 1317.
Salname-i Nezaret-i Maarif-i Umumiye. Dar el Hilafet-i Aliye: Matbaa-yı Amirane, 1318.
Salname-i Nezaret-i Maarif-i Umumiye. Dar el Hilafet-i Aliye: Matbaa-yı Amirane, 1319.
Özdemir, Y. (2006). Erkek Teknik Orta Öğretim Okullarındaki Kız Öğrencilerin Okul Yaşantıları (Mersin İli Merkezi Örneği), Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi,Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Özkiper Oktar, Tiğinçe. Osmanlı Toplumunda Kadının Çalışma Yaşamı: Osmanlı Kadınları Çalıştırma Cemiyeti. İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi, 1998.
Öztürk, Cemil. “Türkiye'de Meslekî ve Teknik Eğitimin Doğuşu I: Islahhaneler,” Hakkı Dursun Yıldız Armağanı, (Ayrı Basım), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1995. Resmi Gazete, 10 Eylül 2018. Sayı: 30531
Quataert, Donald. Ottoman Manufacturing. Cambridge, New York: Cambridge University Press, 1993.
Sayılan, F. (2012) Toplumsal Cinsiyet ve Eğitim: Olanaklar ve Sınırlar. Dipnot Yayınevi, Ankara.
Sayılan, F. 2014 “Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği,” Eleştirel Pedagoji. Yıl 6, Sayı 31. Ocak Şubat 2014: 17-23.
Smith, A. (2002) “The EU Memorandum on Lifelong Learning,” Integrating Lifelong Learning Perspectives. Ed. Carolyn Medel-Anonuevo. UNESCO Institute for Education, 2002: 47-52.
Tan, M., (2000) “Eğitimde Kadın Erkek Eşitliği ve Türkiye Gerçeği,” Kadın Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş. TUSİAD. İstanbul: 21-116.
Tan, M.,(2008) “Eğitim” Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Sorunlar, Öncelikler ve Çözüm Önerileri. TÜSİAD-KAGİDER, İstanbul, 23-112.
Yıldız Karakuş, G. (2007). Meslek Liselerinde Öğrenci ve Öğretmenlerin Toplumsal Cinsiyet Algıları ve Davranışları, Bitirme Projesi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Yolcu, H. (2011). Kız meslek liselerine olan bireysel eğitim istemini etkileyen etkenler: Kastamonu ili örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice],Cilt 17 (3), 453-483.