Toplumsal Bir İnşa Olarak Babalık: Annelerin Yaşam Öykülerinde Baba İmgesi

Bu çalışma, bir Batı Karadeniz beldesinde yaşayan on beş annenin yaşam öykülerinden ve günlük yaşam deneyimi anlatılarından yola çıkarak, annelerin babalığı nasıl tanımladıklarını ve bu tanıma bağlı olarak kendilerini toplumsal yapıda nasıl konumlandırdıklarını belirlemeyi amaçlamaktadır. Annelerin anlatılarında öne çıkan baba imgesi, bu baba imgesinin içerdiği cinsiyetçi yargılar ve bu anlatılarda ve bu anlatılar vasıtasıyla cinsiyetçi yargıların yeniden üretimi araştırmanın temel konusunu oluşturmaktadır. Anlatılarında anneler, babayı güven duyulan ve koruyup kollayan kişi olarak tanımlamışlardır. Baba, kamusal alanla ilişkilendirilmiş, parka gidilen, oyunlar oynanan, eğlenceli vakit geçirilen kişi olarak ifade edilmiştir. Anlatılarda baba, hata yapmayan, hata yapsa bile maruz görülen yüce bir figürdür. Ev ve bakım işlerini kendilerine ait bir egemenlik alanı olarak ifade eden anneler, çocuklarına yakın olan, çocukları ile vakit geçiren ve zaman zaman anneye yardımcı olan “yeni baba” modelini yüceltmiş, aile içi cinsiyetçi roller arasında net bir ayrım yapmışlardır

Anahtar Kelimeler:

Babalık, Annelik, Toplumsal Cinsiyet, Öznellik, Yaşam Öyküsü

Fatherhood as a Social Construction: The Image of Father in Mothers’ Life Stories

Fatherhood as a Social Construction: The Image of Father in Mothers’ Life Stories Drawing on the life histories and daily life narratives of fifteen mothers living in a small town located in the Western Black Sea Region of Turkey, this study aims to find out how mothers define fatherhood and, in accordance to this definition of fatherhood, how they situate themselves within the society. The study focuses on the image of father in these narratives, the gendered assumptions embedded in the images of father, and the reproduction of the gendered assumptions within, and through, these narratives. In their life histories, the mothers describe the father as “reliance” and “support”. The father is associated with the public sphere and described as a person with whom the child goes outside, has fun, and plays. In the narratives, the father is a supreme figure who hardly ever makes a mistake. Even if he makes a mistake, he is excused. Considering the house, housework, and care as the areas of their sovereignty and idealizing the “new father” model that is characterized by being close and warm to children, spending time with them, and helping the spouse with the housework, the mothers establish a clear divide between the gendered roles within the family

Keywords:

Fatherhood, Motherhood, Gender, Subjectivity, Life History,

PDF

___

Akçınar, Berna. Türkiye’de İlgili Babalık ve Belirleyicileri. İstanbul: AÇEV Yayınları, 2017.
Aktaş, Gül. “Kadınların Öznel Kimliklerini İnşa Etme Sürecinde Aile İçi Kültürel Söylemler: Genç Kızlar Üzerine Bir Araştırma.” The Journal of Academic Social Science Studies 5, no. 8 (2012): 21-35.
Bauman, Zygmunt. “Sosyolojik Düşünmek.” Sosyoloji: Başlangıç Okumaları, ed. Anthony Giddens, 23-29. Ankara: Say Yayınevi, 2010.
Bayraktar, Sevi. Makbul Anneler Müstakbel Vatandaşlar. Ankara: Ayizi Yayıncılık, 2011.
Bora, Aksu. Kadınların Sınıfı Ücretli Ev Emeği ve Kadın Öznelliğinin İnşası. İstanbul: İletişim yayınları, 2014.
Bora, Aksu ve İlknur Üstün. “Sıcak Aile Ortamı” Demokratikleşme Sürecinde Kadın ve Erkekler. İstanbul: TESEV Yayınları, 2005.
Borak, Hale. “Aile İçi Kadın Erkek İlişkilerinin Çok Boyutlu Kavramlaştırılmasına Yönelik Öneriler.” 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar, ed. Şirin Tekeli, 209-220. İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
Bourdieu, Pierre, Eril Tahakküm, çev. B. Yılmaz. İstanbul: Bağlam Yayınları, 2014.
Bozok, Mehmet. Ebeveynlik, Erkeklik ve Çalışma Hayatı Arasında Türkiye’de Babalık. İstanbul: AÇEV Yayınları, 2018.
Bulut, Sefa. “Yaşam Öyküsü Araştırması.” International Journal of Human Sciences 11, no.1 (2014): 880-895.
Cengiz, Kurtuluş, Uğraş Ulaş Tol ve Önder Küçükural. “Hegemonik Erkekliğin Peşinden.” Toplum ve Bilim Dergisi, no. 101 (Güz 2004): 50-70.
Connell, Robert. William. “Kişi ve Cinsel Politika.” Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, çev. Cem Soydemir, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1998.
Çetin Özkan, Zuhal. “Geleneksel Türk Sinemasında Erkeğin Değişen İmgesi.” Erkek Kimliğinin Değişemeyen Halleri, ed. Huriye Kuruoğlu, 121-143. Ankara: Nobel Yaşam, 2016.
Demez, Gönül. Değişen Erkek İmgesi. İstanbul: Babil Yayınları, 2005.
Demren, Çağdaş. “Kahvehane Erkekliği: Ankara’da Bir Gecekondu Mahallesi Örneği.” Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 2007.
Demren, Çağdaş. “Kadınlık Dolayımıyla Erkeklik Öznelliği.” Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 32, no.1 (2008): 73- 92.
Ergin, Ayla ve Resmiye Özdilek. “Değişen Babalık Rolü ve Erkek Sağlığına Etkileri.” Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 11, no.1 (2014): 3-8.
Evans, Cressida. “Turkish Fathers’ Attitudes to and Involvement in Their Fathering Role: A LowSocio-Economic Sample.”
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, 1997.
Foucault, Michel. Özne ve İktidar. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2016.
Gedik, Esra. “Single Mothers Doing Family: Re-Forming Traditional Family in Turkey.”Sosyoloji Araştırmaları Dergisi / Journal of Sociological Research 21, no. 1 (2018): 71-101
Gül, Serkan. “Anlatı Tarih Üzerine Tartışmalar ve Yeni Yaklaşımlar.” Karadeniz Araştırmaları, no. 38 (2013): 105-117.
Günay, Gülay ve Özgün Bener. “Kadınların Toplumsal Cinsiyet Rolleri Çerçevesinde Aile İçi Yaşamı Algılama Biçimleri.” Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 15, no. 3 (2011): 158-171.
Güngörmüş Özkardeş, Oya ve Sibel Arkonaç. “İki Farklı Eğitim Düzeyinde Baba Olma Algısı.” Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 10, no. 10 (1998): 253-263.
Güngörmüş Özkardeş, Oya. Baba Olmak. İstanbul: Remzi Kitapevi, 2012.
Kağıtçıbaşı, Çiğdem. Family and Human Development Across Cultures: A View From the Other Side. New York: Psychology Press, 2014.
Kuzucu, Yaşar. “Değişen Babalık Rolü ve Çocuk Gelişimine Etkisi.” Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4, no. 35 (2011): 79-91.
Onur, Bekir. “Çocukluğun ve Çocuk Yetiştirmenin Tarihi.” Anne ve Babalık: Kuram ve Araştırma, ed. Melike Sayıl ve Bilge Yağmuroğlu, 19-59. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2012.
Pereira, Julio Emilio. “The use of Critical Life History Inquiry as a Methodology for Studing the Identity Construction of Activist Educators.”Studies in Symbolic Interaction, ed. Norman K. Denzin, 381-410. Emerald Group Publishing Limited, 2008.
Sancar, Serpil. Erkeklik: İmkânsız İktidar Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler. İstanbul: Metis Yayınları, 2009.
Sancar, Serpil, Selma Acuner, İlknur Üstün, Aksu Bora ve Lara Romaniuc. Bir de Buradan Bak: Cinsiyet Eşitsizliği Bir “Kadın Sorunu” Değil, Toplumun Sorunudur. Ankara: KA-DER, 2006.
Seçer, Zarife, Nadir Çeliköz ve Songül Yaşa. “Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden
Çocukların Babalarının Babalığa Yönelik Tutumları.” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 18, (2007): 425-438.
Sever, Merin. “Kadınlık, Annelik, Gönüllü Çocuksuzluk: Elisabeth Badinter’den Kadınlık mı Annelik mi? Tina Miller’den Annelik
Duygusu: Mitler ve Deneyimler ve Corinne Maier’den No Kid Üzerinden Karşılaştırmalı Okuma Çalışması.” Feminist Eleştiri Dergisi 7, no. 2 (2015): 72-86.
Şahin, Hakan ve Serap Demiriz. “Algılamalar İle Aile Katılım Çalışmalarını Gerçekleştirmeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi.” Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 18, no.1 (2014): 273-294.
Tezel Şahin, Fatma. “Sosyal Değişim Sürecinde Değişen Baba Rolü.”, Uluslar Arası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 10- 15 Eylül 2007, Ankara, 765-773.
Thoma, Dieter. Babalar Modern Bir Kahramanlık Hikâyesi. İstanbul: İletişim Yayınları, 2011.
Tol, Uğraş Ulaş ve Demet Taşkan. Erkeklik ve Babalık Halleri. İstanbul: AÇEV Yayınları, 2018.
TÜİK Veriye Erişim ve Yayın Kataloğu, Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara 2015.
Türk H. Bahadır. Eril Tahakkümü Yeniden Düşünmek: Erkeklik Çalışmaları için Bir İmkân Olarak Pierre Bourdieu. Toplum ve Bilim 112, (2008): 119-147.
TÜRK KAMU-SEN. “Şubat 2016 asgari geçim sonuçları açıklandı.12 Mart 2016.” https://kamusen.org.tr/icerik_goster.php? Id=10281 (erişim: 19 Haziran 2018).
Yavuz, Şahinde. “Ataerkil Egemen Erkeklik Değerlerinin Üretiminde Kadınların Rolü: Trabzon Örneği. Feminist Eleştiri 7, no. 1 (2015): 117-130.
Yılmazçetin, Ceyda. “Babanın Katılımı ve Ergen Öncesi Çocukların Davranış Problemleri Arasındaki İlişki.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, 2003.
Zeybekoğlu, Özge. “Günümüzde Erkeklerin Gözünden Babalık ve Aile.” Mediterranean Journal Of Humanities 3, no. 2 (2013): 297- 328.