Diyarbakır folklorunda hayvanlarla ilgili inanışlar üzerine bir araştırma

. Amaç: Bu çalışmada, Diyarbakır yöresinde hayvanlarla ilgili halk inanışlarının tespit edilerek, konunun inanışların kökenleri ve insan-hayvan ilişkileri yönüyle değerlendirilmesi ve halk bilimi araştırmalarına katkı sağlanması amaçlandı.Gereç ve Yöntem: Çalışmanın ana materyalini "bilgi derleme formları" aracılığıyla 100 kaynak kişiden edinilen veriler oluşturdu. Ocak-Haziran 2016 tarihleri arasında görüşülen kişilerden elde edilen bilgiler "içerik analizi" yöntemiyle değerlendirildi.Bulgular: Çalışma ile Diyarbakır yöresinde geçmişten günümüze varlığını sürdürmekte olan 98 adet halk inanışı saptandı.

A study of beliefs related to animals in Diyarbakır folklore.

Kucukaslan O, Ucar M. A study of beliefs related to animals in Diyarbakır folklore. Aim: In the study, it was aimed to determine the beliefs on animals in Diyarbakır folklore and to estimate these findings for human-animal relationships and origins of the beliefs, it was also aimed to contribute to the studies on the folklore researches.Materials and Methods: The main materials used in this study were the data of "information collection forms" from the 100 source person. The information obtained from people interviewed between January-June 2016 was assessed by "content analysis" method.Results: In this research 98 beliefs on animals were determined that still maintains its presence in Diyarbakır folklore from past to present.Conclusions: It is seen that some of the beliefs on animals are universal, some of them are the same or similar with Central Asian Turk's beliefs and Anatolia. It can be said that this beliefs can give important clues about how the perspectives about animals in this region and this beliefs would be reflected the human-animal relationship within the positive or negative direction.

PDF

___

Akalın LS, 1993. Türk Folklorunda Kuşlar, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, Türkiye, pp:77.
Akın A, 2004. Avcılığın kısa öyküsü ile Türkiye'de avcılık hakkında kısa bir özet. Kebikeç, 18, 261-272.
Armutak A, 2002. Doğu ve batı mitolojilerinde hayvan mo- tifi: I. Memeli hayvanlar. İstanbul Üniv Vet Fak Derg, 28, 2, 411-427.
Boratav PN, 1984. 100 Soruda Türk Folkloru (İnanışlar, Töre ve Törenler, Oyunlar), İkinci Baskı, Gerçek Yayınevi, İstanbul, Türkiye, pp:56-62.
Boyana H, 2005. Arkadia kökenli keçi tanrı Pan. AÜ DTCF TAD, 37, 24, 167-193.
Çağatay S, 1974. Türklerde Batıl İnançlar Arasında Tabu, I. Uluslararası Türk Folklor Semineri Bildirileri, Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları:9, Ankara, Türkiye, pp:365- 372.
Çatalbaş R, 2011. Türklerde hayvan sembolizmi ve din ilişkisi. TURAN-SAM Derg, 3, 12, 49-60.
Çay AM, 1990. Türk Millî Kültüründe Hayvan Motifleri-1 (Koyun ve Keçi Etrafında Oluşan Gelenekler), Türk Kül- türünü Araştırma Enstitüsü Yayınları: 108, Seri:1, Sayı:A19, Ankara, Türkiye, pp:56.
Çıblak N, 2004. Halk kültüründe nazar, nazarlık inancı ve bunlara bağlı uygulamalar. TÜBAR, 15, 103-125.
Çoruhlu Y, 1999. Türk Mitolojisinin ABC'si, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, Türkiye, pp:186-190.
Değer M, 1989. Diyarbakır yöresi halk ilaçları ve tedavi yön- temleri. Tıp Tarihi Araştırmaları, 3, 124-128.
Doğanay S, 1982. Afyon Folklorunda Veteriner Hekimlik Araştırma ve İncelemeleri. II. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, Cilt 4, G. Ü. Basın-Yayın Yüksekokulu Basımevi, Ankara, Türkiye, pp:131-151.
Duvarcı A, 2005. Türklerde tabiatüstü varlıklar ve bunlarla ilgili kabuller, inanmalar, uygulamalar. Bilig, 32, 125-144.
Ergun P, 2011. Alevilik-Bektaşilikteki tavşan inancının mi- tolojik kökleri üzerine. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 60, 281-312.
Eroğlu T, Kılıç HÇ, 2005. Türk inançları ve inanışlar. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 49, 749-770.
Gezgin D, 2007. Hayvan Mitosları, Birinci Baskı, Sel Yayıncılık, İstanbul, Türkiye, pp:30-124.
Guenon R, 2002. Kuşların dili (Çev. İ. Taşpınar). M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 23, 2, 77-82.
Güç A, 2003. Satanizm misyonerliği ve kimliğini arayan gençliğimiz. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7, 38-70.
Güçlü F, 1995. Orta Anadolu'da batıl inanışlar, Birinci Baskı, Günorta Yayınları:03, Halkbilim Dizisi:03, Ankara, Türkiye, pp:88-91.
Gülakan Kaman S, 2015. Baykuş kelimesi ve baykuşla ilgili inançlar üzerine. Turkish Studies, 10/8, 1137- 1154.
Kankal A, 2014. Anadolu Ermenilerinin halk inanışları. Yeni Türkiye, 60, 1-9.
Kaya D, 1975. Sivas'ta çeşitli inanışlar. Sivas Folkloru, 3, 28, 5, 14-17.
Kop KK, 1982. Anadolu'nun Doğu ve Güneydoğusu (Tarih, Et- nografya, Folklor), İkinci Baskı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara, Türkiye, pp:51.
Köse A, Ayten A, 2009. Bâtıl inanç ve davranışlar üzeri- ne psikososyolojik bir analiz. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, IX, 3, 45- 70.
Mollaibrahimoğlu Ç, 2008. Anadolu halk kültüründe hayvan- lar etrafında oluşan inanç ve pratikler. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon, Türkiye, pp:125.
Örnek SV, 1966. Sivas ve Çevresinde Hayatın Çeşitli Safhalarıyla İlgili Bâtıl İnançların ve Büyüsel İşlemlerin Etnolojik Tetkiki, AÜ Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, Sayı:174. Ankara, Türkiye, pp:124-128.
Özdemir Ö, 2009. Havza İlçesinin genel folklorik yapısı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2, 185-206.
Özen R, 2012. Bird shelters in Turkey: Birdhouses and dove- cotes. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 18, 1079-1082.
Özen R, Yüksel E, 2014. Kayseri folklorunda hayvanlar ile il- gili inanışlar üzerine bir değerlendirme. Erciyes Üniv Vet Fak Derg, 11, 23-28.
Parla C, 2005. Diyarbakır surları ve kent tarihi. ODTÜ MFD, 22, 57-84.
Rayman H, 2002. Nevrûz ve Türk kültüründe renkler. Millî Folklor, 53, 10-15.
Sarı E, 2004. Kültürlerarası iletişim: Temeller, gelişmeler, yaklaşımlar. Folklor/edebiyat, 10, 1-31.
Türk Dil Kurumu (TDK), 2016, Güncel Türkçe Sözlük, http:// www.tdk.gov.tr/, Erişim Tarihi; 29.04.2016.
Ülkütaşır MŞ, 1972. Büyük Türk Dilcisi Kâşgarlı Mahmut, İkinci Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, Türkiye, pp:109.
Ünal M, 2004. Türk medyasının halk inanışlarına bakışı. TÜBAR, XVI: 43-67.
Wolpert L, 2011. İnanılmaza İnanmak, Çev. Füsun Elioğlu, İkinci Baskı, Gürer Yayınları: 60, İstanbul, Türkiye, pp:102.
Yılmazçelik İ, 1995. XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Diyarbakır (1790-1840), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, Tür- kiye, pp:49.