The construct validity, reliability of self- perception profile for adolescents: Original versus revised version

Problem Durumu: James ve Cooley’in tanımlarıyla tutarlı bir biçimde ilk geliştirilen ölçekler tek boyutlu genel bir benlik kavramını ölçmüşlerdir. Son geliştirilen ölçeklerde benlik kavramı duyuşsal olduğu kadar bilişsel bir temel üzerine geniş bir benlik sistemi olarak ele alınmış ve tek boyutluluğun spesifik özellikleri yansıtmadığı gerekçesi ile benlik kavramının farklı boyutlarını da ölçecek biçimde çok boyutlu yaklaşımlar benimsenmiştir. İlgili alan yazında sıklıkla kullanılan ölçeklerden biri olan Harter’ın 14-18 yaşları için geliştirdiği Ergenler İçin Benlik Algıları Profili (Self-Perception Profile for Adolescents-SPPA) okul yeterliliği, atletik yeterlilik, sosyal kabul, yakın arkadaşlık, romantik çekicilik, iş yeterliliği, fiziksel görünüş ve davranışsal uygunluk alt boyutlarının yanında genel benlik değerini de ölçen dokuz alt boyuttan oluşmuştur. Bu ölçek Harter’ın Çocuklar İçin Benlik Algıları Profili’nin (Self-Perception Profile for Children-SPPC) genişletilmiş hali olup SPPC ile altı alt boyutu paylaşmaktadır. Bu ölçeğe iş yeterliliği, yakın arkadaşlık ve romantik çekicilik alt boyutları da eklenerek 45 maddelik bir ölçek haline getirilmiştir. Harter araştırmaya dayalı kanıt göstermeksizin, SPPA’nın soru formatını sosyal beğenirlik yanlılığından etkilenme olasılığını büyük ölçüde azaltacağı beklentisiyle alışılmışın dışında bir biçimde oluşturmuştur. Ölçeğin orijinal soru versiyonunda her bir madde için neredeyse birbirine zıt içerikte iki ifade bulunmakta, önce bu ifadelerden ergen için daha uygun olan birini seçmesi, sonra da bu ifadeyi “benim için tamamıyla doğru”, “benim için kısmen doğru” seçeneklerine göre değerlendirip kendisine en uygun olan seçeneği işaretlemesi istenmektedir. Alan yazındaki araştırma bulguları ise bu formatın sosyal beğenirlik yanlılığını azaltıcı etkisi olmadığını; zaman alıcı ve karmaşık bulunduğundan bıkkınlıkla karşılandığını ortaya koymuştur. Ayrıca ölçeğin değiştirilmiş versiyonunun Harter’ın işaret ettiği faktör yapısını daha çok doğruladığını ve daha güvenilir ve geçerli sonuçlar ürettiğini göstermiştir. Amaç: Orijinal ve değiştirilmiş versiyonuna ilişkin alan yazındaki bulgular dikkate alınarak bu araştırmada SPPA’nın orijinal versiyonu ile değiştirilmiş versiyonunun açıklayıcı faktör analizi sonuçları karşılaştırılarak daha yeterli sonuç veren versiyonunun diğer psikometrik özelliklerinin Türk kültüründe incelenmesi amaçlanmıştır. SPPA (Self- Perception Profile for Adolescents) Türkçe’ye Ergenler İçin Benlik Algıları Profili (EBAP) adıyla uyarlanmıştır.

PDF

___

Byrne, B.M. (1996). Measuring self-concept across the life span: Issues and instrumentation. Washington: APA.
Canpolat, B. İ., Örsel, S., Akdemir, S. & Özbay, M. H. (2003). Ergenlerin kendilik algısında beden imajının ve beden kitle indeksinin rolü. [The impact of body mass index and body image on the self-perception in adolescents]. Psikiyatri, Psikoloji Psikofarmakoloji (3P) Dergisi, 11(2), 143-154.
Eiser, C., Eiser, J. R. & Howermans, T. (1995). The measurement of self esteem. Personality and Individual Differences, 18, 429-432.
Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS (3rd Ed), London: Sage.
Fox, K.R. & Corbin, C.B. (1989). The physical self-perception profile: Development and preliminary validation. Journal of Sport and Exercise Psychology, 11, 408-430.
Harter, S. (1988). Self-perception profile for adolescents. Denver, CO: University of Denver Press.
Harter, S. (1996). Historical roots of contemporary issues involving self-concept. In B.A. Bracken (Ed.), Handbook of self concept (pp. 1-37) New York: John Wiley & Sons.
Harter, S. (1999). The construction of the self. New York: Guilford.
Kalmet, N. & Fouladi, R. T. (2008). A comparison of physical self-perception profile questionnaire formats: Structured alternative and ordered response scale formats. Measurement in Physical Education and Exercise Science, 12, 88-112.
Keith , L. K. & Bracken, B. A. (1996). Self-concept instrumentation: A Historical and evaluative review. In B.A. Bracken (Ed.), Handbook of self concept (pp. 91-170) New York: John Wiley & Sons.
Marsh, H.W., Balla, J.R. & McDonald R.P. (1988). Goddness of fit indexes in confirmatory factor analysis: The effect of samle size. Psychological Bulletin, 103, 391-410.
Öner, N. (2006). Türkiye’de kullanılan psikolojik testlerden örnekler. Bir başvuru kaynağı. [Samples from psychological tests used in Turkey: A sourcebook]. Vol. 2. Istanbul: Boğaziçi Universitesi Yayınları.
Özbay, M. H., Örsel, S., Akdemir, A. & Cinemre, B. (2002). Ergenlerde kendilik algısı ile psikopatoloji arasında bağıntı var mı?. [Is there a relationship between adolescents’ self perception and psychopathology?]. Turkish Psychiatry Journal, 13(3), 179-186.
Steinberg, L. (2007). Ergenlik [Adolescence]. (Trans.: Çok, F.) Ankara: İmge.
Şahin, D. & Güvenç, G. B. (1996) Ergenlerde aile algısı ve benlik algısı. [Family perception and self perception in adolescents]. Turkish Journal of Psychology, 11(38), 22-32.
Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş. Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları [Introduction to structural equation modelling. Basic principles and LISREL applications]. Ankara: Ekinoks.
Theresa, M.A. (2006). School context, student attitudes and behavior, and academic achievement. An explanatory analysis. (www.mdrc.org.publications/419. Retrieved on: 29.09.2008)
Thomson, N.R. & Zand, D. H. (2002). The Harter Self-Perception Profile for Adolescents: Pscychometrics for an early adolescents, African American sample. International Journal of Testing, 2(3&4), 297-310.
Trent, L.M, Russell, G. & Cooney, G. (1994). Assessment of self concept in early adolescents. Australian Journal of Psychology, 46, 21-28.
Wichstrøm, L. (1995). Harter’s Self Perception Profile for Adolescents: Reliability, validity, and evaluation of the question format. Journal of Personality Assessment, 65(1), 100-116.
Worrell, F.C. (1997). An exploratory factor analysis of Harter’s Self Perception Profile for Adolescents with academically talented students. Educational and Psychological Measurements, 57, 1016-1024.