Problem Durumu: İşyerinde psikolojik şiddet (mobbing), son zamanlarda örgüt psikolojisi üzerinde çalışanların sıkça başvurdukları bir kavramdır. Duygusal şiddet, bastırma, sindirme, yok sayma, psikolojik terör veya soyut şiddet uygulama gibi anlamlara gelen psikolojik şiddet, aynı zamanda örgütsel çatışmanın, verimsizliğin ve motivasyon eksikliğinin kaynağı olarak görülmektedir. Psikolojik şiddet eylemlerinin kişiler arasında rekabet oluşturabilecek her türlü grupta oluşabileceği özellikle de okullar ve üniversitelerde yoğun olduğu belirtilmektedir. Mobbing terimi ilk olarak hayvan davranışlarını inceleyen Konrad Lorenz tarafından 1960'lı yıllarda kullanılmıştır. Lorenz’in bu kelimeyle küçük hayvan gruplarının büyük bir hayvana karşı toplu şekilde atağa kalkma durumunu tasvir etmeye çalışmıştır. Konrad Lorenz’den sonra aynı terimi Peter-Paul Heinemann çocuklardan kurulu bir grubun yalnız bir çocuğa tavır alıp zarar vermesini tanımlamak için kullanmıştır. İki kullanımda da ortak olan şey, grup oluşturan bireylerin tek kalmış bir bireye zarar vermesidir. Sonraları, Amerika odaklı araştırmalarda, örgütsel çalışmaların yürütüldüğü eğitim birimleri, askeri birimler ya da iş yerlerindeki örgütsel saldırılar için başka başka terimler kullanılmaya başlanmıştır. Okullardaki örgütsel şiddet vakalarında bullying terimi kullanılırken, iş yerlerindeki vakalara mobbing denmesi uygun görülmüştür. Bullying, içinde fiziksel şiddeti de barındırırken, mobbing daha ziyade fiziksel değil psikolojik baskı ve mobbing politikalarının benimsendiği iş yeri psikolojilerini tanımlamada kullanılmaktadır. Mobbing evlilikte, ailede, işte, politik ve sosyal hayatta her zaman karşılaşılan bir durumdur. İşyerinde mobbing, kötü bir anlam taşıyan her türlü davranışı, sözü, eylemi, hareketi ve yazıyı kapsamaktadır. İşyerinde mobbing konusu bireysel, örgütsel ve toplumsal yönden çok ciddi sorunlara yol açan, Amerika’da ve Avrupa ülkelerinde üzerinde önemle durulmaya başlanan, bilimsel araştırmaların yoğunluk kazandığı bir konudur. Ülkemizde ise yaşandığı halde önemsenmeyen, görmezlikten gelinen ve pek fazla konuşulmayan bir konudur. Çalışmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı, çalışanların motivasyon ve iş doyumunu azaltan, psikolojik ve bazen de fizyolojik rahatsızlıklara yol açan, hem bireysel hem de kurumsal verimsizliğe neden olan psikolojik şiddet konusunda öğretmenlerin görüşlerini belirlemek ve bu konuda öneriler getirmektir. Ayrıca, bu konuya dikkat çekerek eğitim örgütlerinde daha derinlemesine çalışmaların yapılmasına ilgi uyandırmak da amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışmada veri toplama yöntemi olarak “mülakat” yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarını sayısal verilerle sunabilmek, daha fazla sayıda görüşmeciye ulaşabilmek ve görüşmeciler arasındaki farklılığı en aza indirebilmek amacıyla “yapılandırılmış mülakat” tercih edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu 2005–2006 öğretim yılında Şanlıurfa ili merkezindeki ilköğretim okullarında görev yapan ve araştırmaya gönüllü olarak katılan 58 öğretmenden oluşmaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı çalışmalarda elde edilen sonuçların evrene genellenmesi gibi bir durum söz konusu olmadığından, örneklem seçiminde istatistiksel temsil edilebilirlik yerine en geniş bilgiyi sağlayabilecek kişilerin seçimine yönelimin önemli olduğu belirtilmektedir. Bu nedenle örneklem grubu, bu çalışmanın amacı doğrultusunda en geniş bilgiye ulaşmak açısından kişisel ilişkiler kullanılarak, il merkezindeki 21 ilköğretim okulunda görev yapan öğretmenlerden gönüllülük esasına dayalı olarak oluşturulmuştur. Görüşmede öğretmenlere okullarda en çok karşılaştıkları mobbing davranışlarının neler olduğu, bu davranışların daha çok kimler tarafından uygulandığı ve bu tür davranışlara maruz kalan öğretmenlerin bu süreçten çok ciddi biçimde zarar görmeden çıkabilmeleri için neler yapabilecekleri konusunda sorular ve seçenekler yöneltilmiştir. Öğretmenlerden şimdiye kadar görev yaptıkları tüm okul ortamlarını göz önünde bulundurmaları, kendilerine olmasa bile diğer iş arkadaşlarına yönelik yapılmış olan mobbing davranışlarını da dikkate alarak soruları cevaplamaları istenmiştir. Araştırmada, hem sayısal (kantitatif) hem de sözel (kalitatif) verilere yer verilmiştir. Sonuçlar ve Öneriler: Araştırma sonuçlarına göre ilköğretim okullarında öğretmenlerin en sık karşılaştıkları psikolojik şiddet saldırıları şunlardır: Konuşmanın kesilmesi, bağırılma, azarlanma, çaba ve başarının haksız biçimde değerlendirilmesi, başarının olduğundan az gösterilmesi, yeteneklerine uymayan işler ve görevler vererek kişiyi başarısız duruma düşürme, önemli görevler vermeme, söz konusu kişiyi dışlama, onunla konuşmak istememe, konuşanlara baskı yapma ve ona karşı kışkırtma. Sonuç olarak ilköğretim okullarında psikolojik şiddet eylemlerinin var olduğu, bu eylemlerin yöneticiler tarafından gerçekleştirildiği kadar öğretmenler arasında da yaygın olduğu ve bu saldırılar karşısında sessiz kalınmaması gerektiği, yazılı ya da sözlü olarak üst makamlara başvurularak yasal yolların da kullanılması gerektiği söylenebilir.

Problem Statement: It is believed that mobbing actions may happen in every group where there is competition among people. These actions are especially intense at schools and universities. Mobbing at the work place, which causes severe individual, organizational and social problems, is a topic that America and European countries pay attention to, and intensive scientific researches have been started on this topic. But in our country, it is a topic that is not mentioned much and that is not attached to importance even if it happens. Purpose of Study: The purpose of this study is to determine the teachers’ views and to prepare some suggestions on mobbing; mobbing decreases both personal and institutional productiveness, employees’ motivation, and occupational satisfaction and causes physiological discomfort. In addition, this study also intends to draw attention to this topic and tries to arouse interest for making detailed studies at educational institutions. Method: In this study, the “structural interview” method is used as the data collection technique. The working environment of this research consists of 58 volunteer teachers that worked at primary schools in Sanlıurfa province in the 2005-2006 education year. Results and Suggestions: According to the research results from elementary schools, the most frequent mobbing attacks that teachers come across are listed as follows: (1) interruption of the conversation, shouting, and scolding, (2) unfair assessments of efforts and achievements and presenting achievements as less than they really are, (3) making people unsuccessful by giving them duties that do not fit their abilities and not giving a person any major duties, and (4) excluding the victim, not talking to the victim, exerting pressure on the ones who talk, and provoking the victim. As a result, it can be said that mobbing actions exist in elementary schools, and the directors as well as the teachers make these actions. One should not stay silent against these attacks. The victimized person should react against these attacks and inform the higher authorities in either verbal or written ways. It is believed that legal action should be used against these acts.