İlköğretim Okullarında Çalışan Ücretli Öğretmenlerin Verimliliklerinin Araştırılması
Problem Durumu: Milli Eğitim Bakanlığının öğretmen alımında temel politikası kadrolu öğretmen istihdamıdır. Ama son zamanlarda, Milli Eğitim Bakanlığı öğretmen açığı kapatmak amacıyla bir yıllık sözleşmeli öğretmen istihdam etmektedir. Buradaki önemli nokta, sözleşmeli öğretmenlerin işe alınışlarında belli standartların olmamasıdır. Sözleşmeli öğretmenler öğretmenlik deneyimine veya öğretmenlik diplomasına sahip olmayabilmektedirler. Temel ölçüt yalnızca lisans diplomasına sahip olunmasıdır. Milli Eğitim Bakanlığı uzmanlık alanlarını dikkate almamaktadır. Bu bağlamda, kadrolu öğretmenler ve sözleşmeli öğretmenlerin verimliliği arasında farklılıklar beklenmektedir. Araştırmanın Amacı: Bu araştırmanın amacı, ilköğretim okullarında çalışan ücretli ve sözleşmeli öğretmenlerin kurumsal verimliliğini belirlemektir. Bu amaçla örgütsel verimliliğin boyutları olan; stres, iş doyumu, arkadaş desteği, örgütsel yurttaşlık davranışı, duygusal bağlılık ve devam bağlılığı ele alınmıştır. Araştırmanın Yöntemi: Kocaeli İli Gebze İlçesindeki İlköğretim okullarında çalışan on yöneticiyle görüşme yapılarak ücretli öğretmenlerin kurumsal verimliliklerinin düzeyi belirlenmeye çalışıldı. Bunun yanında hem kadrolu hem sözleşmeli öğretmenlere survey uygulandı. Bu survey verimliliği etkileyebilecek doyum, stres, arkadaş desteği, örgütsel yurttaşlık davranışı, duygusal bağlılık ve zorunlu devam bağlılığı gibi boyutları içine alındı. Sözleşmeli öğretmenlerin verimliliğine karar verebilmek için, kadrolu öğretmenlerle sözleşmeli öğretmenlerin verimlilik boyutları karşılaştırıldı. Bulgular ve Sonuçlar: Yöneticiler ücretli öğretmenlerin kurumsal verimliliklerinin istenen düzeyde olmadığını belirtmişlerdir. Araştırma sonucundaki bulgulara göre, ücretli öğretmenlerin verimliliğini etkileyen boyutlardaki davranışları, kadrolu öğretmenlere göre bir çok boyutta daha düşük düzeyde gösterdikleri saptandı. Araştırma sonuçlarına göre, kadrolu öğretmenlerin verimliliği bir çok boyutta sözleşmeli öğretmenlerden daha yüksek bulundu. Öneriler: Milli Eğitim Bakanlığı sözleşmeli öğretmenlerin istihdamında standartlar koyması gerekmektedir. Genel eğitim politikası sözleşmeli öğretmenlere dayalı olmadığı için, sözleşmeli öğretmenlerin sayısı azaltılarak kadrolu öğretmenler istihdam edilmelidir.
The Research of Productivity of Contract Teachers in Primary Schools
Problem Statement: The fundamental policy of Ministry of National Education is to hire tenured teachers to educational institutions but the recent policy of the Ministry of National Education tends to hire contract teachers for per year to close the open positions. The important point is that the Ministry of National Education has no a clear policy for hiring contract teachers. The contract teachers may not have teacher experience or teacher certificate. The basic criteria is to have only an undergraduate diploma. The Ministry of National Education does not care about the subject areas. In this position, the productivity of tenured and contract teachers are not expected same. Purpose of the Study: The purpose of this research is to describe the productivity of contract teachers and tenured teachers who work in primary schools. For this purpose, the dimensions of productivity were described into six parts: job satisfaction, peer-interaction, job stress, organizational citizenship behavior, affective commitment and continuance commitment. Methods: In order to investigate productivity of contract teachers, interviews were conducted with ten administrations of the primary schools in Gebze, Kocaeli. In addition, a survey was applied to both tenured and contract teachers. The questionnaire included six dimensions: job satisfaction, peer-interaction, job stress, organizational citizenship behavior, affective commitment, and continuance commitment. In order to determine the productivity of contract teachers; the dimensions of productivity were compared between contract and tenured teachers. Findings/Results: The research indicates that the productivity of contract teachers is lower than tenured teachers in many dimensions. The results of study has shown that the administrations are not satisfied with the productivity of the contract teachers. According to the findings of the study; the productivity levels of tenured teachers in many dimensions is higher than contract teachers’ levels. Recommendations: The Ministry of National Education should revise the policy of hiring contract teachers. The Ministry should settle the higher criteria for hiring contract teachers. If the fundamental policy the Ministry of National Education is to hire tenured teachers, there is no need to hire untrained persons while existing the graduation of school of education.
___
- Akyüz,Y. (2003). Eğitim tarihimizde günümüze kadar öğretmen yetiştirilmesi ve sağlanması ilkeleri, uygulamaları. Ankara: Tekışık Yayıncılık.
- Büyükkılıç, D. (2004). Kar amacı gütmeyen örgütlerde verimlilik. Ankara: MPM Yayınları.
- Carver, J. (1997). Creating ammission that makes a difference. CA: San Francisco: Jossey-Bass, Inc.
- Celep,C. ve diğerleri (2004). Ortaöğretim okullarındaki öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık tutumları. Bildiri XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya.
- Cuchman, K. (1995). Making the good school beter. CA: San Francisco: Jossey-Bass, Inc.
- Deal, T., & Peterson, K. (1999). Shaping school culture. CA: San Francisco: Jossey-Bas, Inc.
- Fullan, M. (1993). Changing forces. bristol, P.A: Falmer Press.
- Haycock, K. (1999). Results: good teaching matters. Oxford: National Staff Development Council.
- Lynch, R. (1992). Continuous improvement. Atlanta, GA: Qual Team Publishers.
- M.E.B. (2003). İlköğretim kurumları yönetmeliği. Ankara: M. E. B. Yayınları.
- M.E.B. (1987). Türk milli eğitimi temel kanunu. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
- Oğuz, N. (2001). Eğitimde verimlilik ve okul verimliliği .Ankara: MPM Yayınları.
- Paksoy, M.,& Baysal, A. (1999). Mesleğe ve örgüte bağlılığın çok yönlü incelenmesinde Meyer- Allen Modeli. İ.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, 28,(1), 23-28.
- Pehlivan, İ. (2000). İş yaşamında Stres. Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Prokopenko, J. (2003). Verimlilik yönetimi . Ankara: ILO MPM Yayınları.
- Reeves, D.B. (2000). Accountability in action. Denver, Co: Advanced learning Centers, Inc.
- Şimşek, Ş., Akgemici, T., & Çelik, A. (2003). Davranış bilimlerine giriş ve örgütlerde davranış. Anka- ra: Nobel Yayıncılık.
- Şişman, M. (2004). Öğretmenliğe Giriş. Ankara: Pegema Yayınları.
- Ünal, L. I. (1996). Eğitim ve yetiştirme ekonomisi. Ankara: Epar Yayınları.
- Üstüner, M. (2004). Geçmişten günümüze türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme ve gü- nümüz sorunları. İnönü üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.5, (7), 34-46.
