Yavuz Kürşad DAŞ, Ayşin BAŞSATAN, Rauf AKKAYA, Ahmet AKILLI, Yasemin GÜREL, Semra ÇINAR, Erdal TURHAN, Yusuf YİĞİT, Feride KOÇ

Türkiye'de yetiştirilen etlik piliçlerin et ve diğer organlarının anabolik hormonlar,beta-agonistler ve pestisidler ile kirlenme durmunun incelenmesi

Ülkemizde 2001-2003 yıllan arasında gerçekleştirilen bu çalışma, etlik piliçlerin et ve iç organlarında anabolik hormon, beta-agonist ve pestisid kalıntılarının tespiti amacıyla, yapılmıştır. Araştırmada materyal olarak Türkiye'nin çeşitli bölgelerinden Etlik Merkez Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Toksikoloji ve Hormon Laboratııvarlarına gelen kanatlı etleri ve iç organları kullanılmıştır. Bu çalışmada pestisidlerden organik klorlu, organik fosforlu ve piretroid grubu insektisidler GC ve GC-MS yöntemleri ile, karbamat insektisitler HPLC-Post kolon türevlendirme yöntemi ile, anabolik hormonlardan DEŞ, zeranol ve steroid grubu hormonlar ile beta agonistlerden klenbuterol ise GC-MS yöntemi ile incelenmiştir. Çalışılan peslisidlerin geri alımları sırasıyla HCB %79, beta-HCH %81, gamma-HCH %78, endosülfan%75, karbaril %77, aldikarb %82, metiyokarb % 95 deltametrin % 49, sipermetrin % 50, tetrametrin %60 olarak bulunmuştur. Çalışılan hormonların geri alımları sırasıyla DEŞ %62, zeranol %51, östradiol %69.24, progesleron % 56.27, testosteron %61.96, klenbuterol %62'dir. Tespit limitleri HCB 0.0008 mg/kg, beta-HCH 0.002 mg/kg, gamma-HCH 0.0005 mg/kg, endosülfan 0.01 mg/kg, diazinon 0.01 mg/kg, diklorvos 0.01 mg/kg, malatiyon 0.01 mg/kg, triklorfon 0.01 mg/kg, sipermetrin 0.05 mg/kg. deltametrin 0.05 mg/kg, fenvalarat 0.05 mg/kg, DEŞ 0.0015 mg/kg, zeranol 0.0025 mg/kg, östradiol 0.0015 mg/kg, progesteron 0.0035 mg/kg ve testosteron 0.0035 mg/kg, klenbuterol 0.0025 mg/kg'dır. Analiz edilen kanatlı eti, safrası, karaciğeri ve böbreğinde aranan maddeler yönüyle herhangi bir kalıntı tespit edilmemiştir.

The research of pollution by anabolic hormones,beta- agonists and pesticides in meat and other organs of broilers in Turkey

This study was carried out to detect the residues of anabolic hormones, beta-agonists and pesticides in the meat and internal organs of broilers in Turkey between 2001 and 2003. In the study, poultry meats and internal organs sent to Central Veterinary Control and Research Institute Toxicology and Hormone Laboratories from different regions of Turkey are as research materials. Organo chlorines, organo phosphorus and pyrethroid insecticides were analysed by GC and GC-MS; carbamate insecticides by HPLC-post column derivatization; anabolic hormones such as DES, zeranole and steroid groups, and beta-agonists such as clenbuterol by GC-MS method. In row, the recovery of studied pesticides are found as 79% HCB, 81% beta-HCH, 78% gamma-HCH, 75% endosulphan, 77% HCB, 81% aldicarb, 95% methyocarb, 49% deltamethrin, 50% cypermetrin, 60% tetramethrin. The recovery of studies hormones in row are 62% DES, 51% zeranol, 69.24. oestradiol, 56.27%progesterone, 61.96% testosterone, 62% clenbuterol. The determining limits are 0.0008 mg/kg HCB, 0.002 mg/kg beta-HCH, 0.0005 mg/kggamma-HCH, 0.01 mg/kg endosulphan, 0.01 mg/kg diazinon, 0.01 mg/kg dichlorvos, 0.01 mg/kg malathion, 0.01 mg/kg trichlorphon, 0.05 mg/kg cypermetrin, 0.05 mg/kg deltamethrin, 0.05 mg/kg fenvalarate, 0.0015 mg/kg DES, 0.0025 mg/kg zeranol, 0.0015 mg/kg oestradiol, 0.0035 mg/kg progesterone, 0, 0035 mg/kg testosterone, 0.0025 mg/kg clenbuterol. In the studied in winged animal meat, bile, liver and kidney, no positive results are gained.

PDF

___

1. AKILLI, A. (1995). Dış alimla sağlanan sığırlarda idrar örneklerinin clenbuterol kalıntıları yönünden araştırılması. Proje No: VHAG-988. Ankara.
2. ANON. (1986). Concerning examination of animals and fresh meat for the presence of residues. J.Eur.Com. 1:223-18. 3. ANON. (1996). Council Directive 96/22/EV, Off J Eur Commun L 125: 3-9.
4. ANON. (1996). Council Directive 96/23/EU, Off J Eur CommunL 125: 0-32.
5. ANON. (1996). Zehir Danışma Merkezi 1988-1995 yılları kayıtları. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzısıhha Merkez Başkanlığı, Ankara.
6. ANON. (1997). $beta$ -Adrenerjik Agonistlerin Hayvansal Üretime Etkileri ve Etki Mekanizmaları. Türk Vet. Hek. Derg. 9(3): 25-29.
7. ANON. (1997). Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği. Tebliğ No: 1997/23172 Mükerrer. T.C. Resmi Gazete,
8. ANON. (1998). Ridascreen, Clenbııterol fast. Enzyme immunoassay for the quantitave analysis of clenbııterol and other Beta-agonists: Biopharm Gmbh, Darmstadt, Germany,
9. ANON. (2002): Türk Gıda Kodeksi Hayvansal Gıdalarda Veteriner İlaçları Maksimum .Kalıntı Limitleri Tebliği. Teb liğ No: 2002/30. T.C. Resmi Gazete. 28.04.2002 tarih ve 24739 sayı.
10. BOOTH, NH., MCDOWELL, J.R.(1975). Toxicity of hexachlorobenzene and associated residues in edible animal tissues. J.Am. Vet. Med.Assoc. 15. 16686: 591-5
11. BRAMBILLA, G., CENCI, T., IRANCONI, 1 ., GALARINI, R., MACRI, A., RONDONI, F., STROZZI, M., LOIZZO, A. (2000). Clinical and pharmacological pro file in a clenbııterol epidemic poisoning of contaminated beef meat in Italy. Toxicol. Lett. 114: 47-53.
12. BRANDER, G.C., PUGH, D. M., BYWATER, R. J., JENKINS, W. L. (1991). Safety of Anabolic Agents. In: Veterinary Applied Pharmacology and Therapeutics. Fifth Edition. Ed. By: Daykin, P. W. Bailliere Tindall, London.
13. CEYLAN, S. (1980). Organik fosforlu, karbamat ve organik klorlu pestisidlerin ince tabaka kromatograftsinde kromojenik ayıraçlarla sistematik analizi. A.Ü.Vet. Fak.Derg. 27(3-4):440-466.
14. DAIRYMPLE, R.H., BAKER P.K., GINGHER, D.E., INGLE, D.L. (1984): Reparlitioning agent to improve performance and carcass- composition of broilers. Poult. Sci.,63.
15. DEGROODT, J.M., BUKANSKI, B. W., BEERNAERT, H., COURTHEYN, D. (1989). Clenbııterol residue analysis by HPLC-HPTLC in urine and animal tissues. Leberson unters Forsch, 189, 128-131.
16. DUMASIA, CM., HOUGHTON, E. (1991). Screening and confimatory analysis of Beta-agonists, Beta-antagonists and their metabolits in horse urine by GC-MS. J.Chromotography, 564, 503-513.
17. EDDINS, C, HAMANN, J., JOHSON, K. (1985). HPLC Analysis of clenbııterol, a beta- adrenergic drug, in equine urine. J. Chromalogr. Sci. 23: 221-227.
18. ERGUN, H. (1988). Etlik Piliçlerde ve Yemlerinde Diethylstilbestrol Yönünden Çalışmalar. A.Ü. Vet. Fak. Derg.35(1-2).
19. FRANK, R., BRAUN, H.E., STONEFIELD, K.I., RASPER, J. (1990). Organochlorine and organophosporus residues in the fat of domestic farm animal species, Ontario. Canada.Food additives and Contaminants.7:5.629-636.
20. GEORGE, V.T., SUNDARARAJ, A. (1995). Studies on residue of DDT in poultry. Indian Veterinary Journal,72:1,17-20.
21. GÜREL, Y. (2002). Bolu, Ankara, Sakarya ve İzmir İllerindeki Kanatlı Mezbahalarından Elde Edilen Etlik Piliçlerin Et ve Karaciğerinde Klenbuterol Kalıntılarının İncelenmesi. Doktora tezi. 2002. A.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. ANKARA.
22. HEINRICH, H., MEYER, D., LUCIA, M. (1991): The Pharmacokinetics and residues of clenbuterol in veal calves. J. Anim. Sci., 69, 4538-4554.
23. HENRICK, G.M., FRY, J.L., DAMRON, B.L., HARMS, R.H. (1970). Evaluation of dienestrol diacetate sup/ementation of broiler finisher feeds on pigmentation, growth caracteristics and market quality. Poultry Sci., 49: 222-225.
24. KAHUNYO, J.M., MAITAİ, C.K. (1986). Organochlorine pesticide residues in chicken fat. Poutry Sicience, 65:6,1084-1089.
25. KAPHALIA, B.S., SETH, T.D. (1981). DDT and BHC residues in some body tissues of goats, buffalo, and chickens, luckno. India. Pestic Monit J.I5(2): 103-6. 26. KKAYA, S. (2002): Pestisidler 385-535. Alınmıştır: S. Kaya, İ. Pirinçci, A. Bilgili: Veteriner Hekimliğinde Toksikoloji. Medisan Yayın Serisi: 53.
27. KAYA, S., BİLGİLİ, A. (1996). Pestisidler ve yol açabilecekleri başlıca sorunlar. Türk Vet. Hek. Derg. 8(4): 28-37.
28. KAYA, S., PİRİNÇCİ, İ., TRAŞ, B., UNSAL, A., BİLGİLİ, A., AKAR, F., DOĞAN, A., YARSAN, E. (2002). Veteriner Hekimliğinde Toksikoloji. Baskı 3, Medisan Yayınevi.
29. KRISTA, L. M., SAUTTER, J. H., WAIBEL, P. E. (1969). Influence of des on the turkey with special reference to histolojical changes in the aorta. Poultry Sci., 48: 1961- 1968.
30. MEYER, H.D., RINKO, L., DÜRSCH, L. (1991). Residue Screening for the fi-agonist Clenbuterol, Salbutamol and Cimaterol in urine using El A and HPLC. J. Chromatography, 564, 551-556.
31. MILLER, M.F., GARCIA, D.K., COLEMAN, M.E., EKEREN, P.A., LUNT, D.K., WAGNER, K.A., PROCNOR; M., WELSH, T.H. Jr., SIMITH; S.B. (1988): Adipose tissue, longissimus muscle and anterior pituitary growth and function in clenbuterol fed heifers. J. Anim. Sci., 66(1): 12-20.
32. MILLS.P.A. (1959). Detection and semiquantitative estimation of chlorinated organic pesticide residues in food by paper chromatography. J.A.O.A.C.42:734-740
33. MUGAMBI, J.M., KANJA,L., MAITHOJ.E. (1989) Organochlorine pesticide residues in domestic fowl (Gallus domesticus) eggs from central Kenya. J. Sci. of Food and Agric. 48:2,165-176.
34. ORY, H.W. (1983): The noncontraceptive health benefit from oral contraceptive use. Symposum on Anabolics in Animal Production, Paris. 15th-17th, February.
35. PELOSI, P., STEFANELLI, P., ATTARD BARBINI, D., GENERALİ, T., AMENDOLA, G., GIROLIMETTI, S., VANNI, F., DI MUCCIO, A. (2002). Methods for organochlorine, organophosphorus, pyre thro id and carbamate pestucide residues in foods of animal origin. The Italian National Reference Laboratory (Pesticide Residues Section of the ISS-Istituto Superiore di Sanitâ (National Institute of Health)-Roma.
36. RYLEY, J. W., MOIR, K. W., PEPPER, R. M.., BURTON, H. W. (1970). Effect on hexoestrol implantation and body size on the chemical composition and body components of the chickens. Poultry Sci., 11: 89-91.
37. STAN, H. J., ABRAHAM, B. (1980). Determination of residues of anabolic drugs in meat by gas chromalography- jnass spectrometry. Journal of Chromatography. 195: 231-241.
38. STEPHANY ,R. (1982). The detection of des in the Urine of veal calves and cattle via various chemical methods. Report from Rijks Institute of Public Healthy, Bilthoven, Holland.
39. TAYLOR, W.. (1983). Risk associated with the Exposure of Human Subjects to endogenous and exogenous anabolic steroids." Symposium on Anabolics in Animal Production Paris 15 th- 17th, February.
40. TAYLOR, W. (1983). The Relationship Between Steroits and Cancer in Man, and its Relevance to the Use of Steroidal Anabolic Agents in Farm Animals. Congres Varsovie. England.
41. WILEY, J. (1988): A rapid liquid solid extraction procedure for the quantification of Clenbuterol in Urine. Biomed Environ Mass Spectrum, 17, 415-416.
42. YAMAMOTO, I., IWATA, K., NAKASHIMA, M. (1985): Pharmacokinetics of plasma and Urine Clenbuterol in man, rat and rabbit. J. Pharmacobio-Dyn,8, 385-39