Kesinlik ve Çerçevelemenin Risk Tercihi Etkisi

Bu çalışma, ihtimal teorisinin risk alma ve çerçeveleme etkisi konusundaki varsayılmalarının Türkiye’deki geçerlilik ve genellenebilirliğini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Kahneman ve Tversky’nin orijinal çalışmalarından derlediğimiz bir grup soruyu Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi lisans programındaki öğrencilere uygulayarak, iki temel soruya yanıt aramaktayız. Öncelikle, bireylerin risk tercihleri ile ilgilenmekteyiz. Bu bağlamda, katılımcıların kazanç söz konusu iken riskten kaçınma; kayıp ile karşı karşıya kalınınca da, bireyin risk alma eğilimine sahip olup olmadığını anlamaya çalışmaktayız. Çerçeveleme etkisi olarak bilinen seçeneklerin farklı sunumunun tercihlerde yaptığı etki, cevap aradığımız ikinci soruyu oluşturmaktadır. Elde ettiğimiz bulgular, büyük ölçüde, ihtimal teorisinin varsayımları ve Kahneman ile Tversky’nin orijinal çalışmalarında elde ettiği bulgularla benzerlik göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

kesinlik etkisi, çerçeveleme etkisi, risk, rasyonel seçim, ihtimal teorisi

PDF

___

Allais, M. (1979). “The So-called Allais Paradox and Rational Decisions under Uncertainty”. M. Allais ve O. Hagen (ed.). Expected Utility Hypotheses and the Allais Paradox. (437-681). Dordrecht: Reidel Publishing.
Bar-Hillel, M. (1973). “On the Subjective Probability of Compound Events”. Organizational Behavior and Human Performance. 9(3). 396-406.
Einhorn, H. J. ve Hogarth, R. M. (1986). “Decision Making under Ambiguity”. Journal of Business. 59(4). 225-250.
Ellsberg, D. (1961). “Risk, Ambiguity and the Savage Axioms”. Quarterly Journal of Economics. 75(4). 643-669.
Fischhoff, B., Goitein, B., Shapira, Z. (1981). “Subjective Expected Utility: A Model of Decision-Making”. Journal of The American Soceity for Information Science. 32(5). 391- 399.
Fishburn, P. C. (1988). “Expected Utility: An Anniversary and a New Era”. Journal of Risk and Uncertainty. 1. 267-283.
Friedman, M. ve Savage, L. J. (1948). “Utility Analysis of Choices Involving Risk”. Journal of Political Economy. 56(4). 279–304.
Hogarth, R. M. ve Makridakis, S. (1981). “Forecasting and Planning: An Evaluation”. Management Science. 27(2). 115-138.
Kahneman, D. ve Tversky, A. (1979). “Prospect Theory: An Analysis of Decisions under Risk”. Econometrica. 47. 263-291.
(1982). “Judgement under Uncertainty: Heuristics and Biases”. Kahneman. P., Slovic, A., Tversky, D. (ed.). Judgment under Uncertainty: Heuristics and Biases. New York: Cambridge University Press.
(1984). “Choices, Values, and Frames”. American Psychologist. 39. 341-350.
Markowitz, H. M. (1952). “The Utility of Wealth”. Political Economy. 60(2). 151-58.
Mosteller, F. ve Nogee, P. (1951). “An Experimental Measurement of Utility”. Political Economy. 59(5). 371-404.
Tversky, A. (1969). “Intransitivity of Preferences”. Psychological Review. 76(1). 31-48.
(1975). “A Critique of Expected Utility Theory: Descriptive and Normative Considerations”. Springer. 9(2). 163-173.
Tversky, A. ve Kahneman, D. (1974). “Judgment under Uncertainty: Heuristics and Biases”. Science: New Series. 185(4157). 1124-1131.
von Neumann, J. ve Morgenstern, O. (1944). Theory of Games and Economic Behavior. Princeton: Princeton University Press.