Kentsel Gıda Planlaması için Çıkarımlar: Gıda’nın Kent-Bölgesi’ni Tanımlamak

Günümüz tarım-gıda sistemi, iklim ve ekosistem ihtiyaçları çerçevesinde sürdürülemez yönde dönüşmektedir. Bu dönüşüm sürecinde birçok kurum/kuruluş, uluslararası kurum, topluluk, sivil inisiyatif, uluslararası toplumsal hareket ve araştırmacı tarım gıda sisteminin sürdürülemez yapısına dönük sorunları çözmek üzere çalışmalar ve öneriler geliştirmektedir. Sürdürülebilir geçişim çerçevesinde gündeme gelen bütüncül yaklaşımlardan biri de Kentsel Gıda Planlaması çerçevesidir. Mevcut tarım-gıda sisteminin; konvansiyonel ve kapitalist bir sistem hegemonyası altında sürdürülebilirliği tartışılırken kentler, politika yapıcılar, kurumlar, akademisyenler ve birçok yerel/sivil hareket, mevcut tarım-gıda sisteminin sürdürülebilir geçişimini sağlamak için gıda stratejileri, gıda yasaları, eylemleri tasarlamakta ve uygulamaya geçirmektedir. Tasarım ve yeniden inşa sürecinde; Sürdürülebilir Kentsel Tarım ve Gıda Sistemleri Küresel Ortaklığı (RUAF) ve Uluslararası Tarım ve Gıda Örgütü (FAO), sürdürülebilir Kent-Bölge Gıda Sistemlerinin nasıl değerlendirileceği ve inşa edileceği konusunda rehberlik sağlayan bir araç kiti geliştirmiştir. Bu yazıda, Kent-Bölge Gıda Sistemi (KBGS) yaklaşımı açıklanarak; FAO, RUAF ve katılımcı kentlerin ortaklığında geliştirilen, Kent-Bölge Gıda Sistemi Araç Kiti derlenip, Türkçeleştirileştirilmiştir. Bu kapsamda, Kent-Bölge Gıda Sistemi Araç Kiti ’nin daha sürdürülebilir ve dirençli kentsel gıda sistemleri kurma amacıyla çizdiği yol haritası ve tanımladığı yaklaşımın olanakları ve uygulanabilirliği iki vaka üzerinden incelenmiştir. Gıdanın kent bölgesinin tanımlanması üzerine önemli çalışmalar yürütmüş olan iki Batı Afrika kentinde, Ouagadougou ve Tamale, Gıda Havzası ve Kent-Bölge Gıda Sistemi yaklaşımı ele alınmıştır. Araştırmanın sonuçlarına dayanarak denilebilir ki, FAO, RUAF ve katılımcı kentlerin ortaklığında geliştirilen Kent-Bölge Gıda Sistemi Araç Kiti’nin, sürdürülebilir ve dirençli Kentsel Gıda Sistemleri inşa etmek için çizdiği yol sınırlı araçlar tanımlamış ve mekânsal disiplinler ile ilişki dışarıda bırakılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sürdürülebilir Geçişim, Kent-Bölge, Kent-Bölge Gıda Sistemi, Kentsel Gıda Planlaması

Inferences for Urban Food Planning: Defining City-Region of Food

Mainstream agri-food system has been going an unsustainable transition in terms on the requirements of climate and ecosystems. Many institution, international institutions, community, policy makers, civic initiatives, international grassroots movements, and researchers make studies and develop suggestions design and implement food strategies, food laws and actions to ensure the sustainable transition of the existing agri-food system. In the design and rebuilding process, The Global Partnership for Sustainable Urban Agriculture and Food Systems (RUAF) and the United Nations Food and Agriculture Organization (FAO) have developed a toolkit that provides guidance on how to evaluate and build sustainable City-Region Food Systems. In this article, the City-Region Food System (CRFS) approach is explained, The CRFS Toolkit, developed in partnership with FAO, RUAF and participating cities, was reviewed and translated into Turkish. In this context, we examined the roadmap drawn by the CRFS toolkit to establish more sustainable and resilient urban food systems, and the possibilities and applicability of such approach through two cases. In the two West African cities, Ouagadougou and Tamale, which give important clues to define CRFS, the Foodsheds and city-region of food, we discuss the approach. Based on the results of the research, it can be said that CRFS Toolkit developed in partnership with FAO, RUAF and participating cities to build sustainable and resilient Urban Food Systems has defined limited tools and the relationship with spatial disciplines has not been included.

Keywords:

Sustainability Transitions, City-Region, City-Region Food System, Urban Food Planning,

PDF

___

Born, B. ve Purcell, M. (2006). Avoiding local trap: scale and food systems in planning research, Journal of Planning Education and Research, 26 (2), 195–207. https://doi.org/10.1177/0739456X06291389
C40 Cities. (2023, 15 Şubat). Raising Climate Ambition. 1,5°C Climate Action Plans. https://www.c40.org/what-we-do/raising-climate-ambition/1-5c-climate-action-plans/
Geß, A. ve Hazar Kalonya, D. (2023). Sustainable Husbandry? -A Comparative LCA of Three Lamb Breeding Systems in Turkey. Circular Economy and Sustainability, 1 (12), 1-23. https://doi.org/10.1007/s43615-023-00249-2
Grin, J., Rotmans, J. ve Schot, J. (2010). Transitions to Sustainable Development. New directions in the study of long term transformative change. Routledge.
Hazar, D. ve Velibeyoğlu, K. (2019). Sustainable management of rural-ecological commons: Recommendations on eDPSIR causal networks. Journal of Environmental Protection and Ecology 20 (1), 348–357.
Hazar Kalonya, D. (2021). Environmental Movements in Turkey from the Perspective of Commons. International Journal of the Commons, 15 (1), 236–258.
Hazar Kalonya, D., Ayalp, E. Karakaya Ayalp, E., Candan Demirkol, E., Özden, F., Yıldız, M., Y., Karagöz, U., Çelik, Z. (2020). Korona günlerinde tarım ve gıda politikalarını yeniden düşünmek. İçinde K. Çılgın, İ. Olgun ve S. Dinç (der.), Spektrum Tasarım Rehberleri 02 - Pandemide ve Post-pandemide Toplum ve Mekân: Görüşler, Öngörüler, Öneriler, (ss. 117-121). https://drive.google.com/file/d/1joA-70pAe0esmRX1aPujk6S7tBh83vQI/view
Karakaya Ayalp, E. (2018). Güncel Gıda Hareketinin Alternatifliği: Kavramsal ve Eleştirel bir Derleme. Beyond İstanbul Mekanda Adalet ve Gıda, 68, 67-72.
Karakaya Ayalp, E. (2020). Tarımsal Gıda Sistemleri Dönüşüyor mu? İzmir’de alternatif tarımsal gıda inisiyatifleri, Toplum ve Bilim, 153, 49-81.
Karakaya Ayalp, E. (2021). Alternatif Gıda Ağları ve Türkiye’de Yurttaş Temelli Gıda İnisiyatifleri, İdealkent, 12 (33), 962-1003. https://doi.org/10.31198/idealkent.976618
Karakaya Ayalp, E. (2023). Sürdürülebilir Gıda Sistemleri İçin Yol Haritası: Karşıyaka’da Araştırma, Yöntem ve Uygulama Çerçevesi Tasarımı. Proje Başvuru Raporu. Fonlayan Kurum: BAYETAV.
Karakaya Ayalp, E., Özden, F. ve Çelik, Z. (2020). İzmir’de Alternatif Tarımsal Gıda Sistemi ve Kentsel Gıda Planlamasının Olanakları. Toplumsal Sorunlar İçin Yeni Arayışlar Sempozyumu Raporu, (ss. 44-50).
Karg, H., Drechsel, P., Akoto-Danso, E.K., Glaser, R., Nyarko, G. ve Buerkert, A. (2016). Foodsheds and City Region Food Systems in Two West African Cities. Sustainability, 8, 1175. https://doi.org/10.3390/su8121175
Kurtsal, Y., Karakaya Ayalp, E. ve Viaggi, D. (2020). Exploring governance mechanisms, collaborative processes and main challenges in short food supply chains: the case of Turkey. Biobased and Applied Economics, 9 (2), 201-221. https://doi.org/10.13128/bae-8242
Markard, J., Raven, R. ve Truffer, B. (2012). Sustainability Transitions: An emerging field of research and its prospects. Research Policy, 41 (6), 955-967. https://doi.org/10.1016/j.respol.2012.02.013
Moragues, A., Morgan, K., Moschitz, H., Neimane, I., Nilsson, H., Pinto, M., Rohracher,H., Ruiz, R., Thuswald, M., Tisenkopfs, T. ve Halliday, J. (2013) Urban Food Strategies: The rough guide to sustainable food systems. Document developed in the framework of the FP7 project FOODLINKS (GA No. 265287). http://www.foodlinkscommunity.net/fileadmin/documents_organicresearch/foodlinks/publications/Urban_food_strategies.pdf
Mazzocchi, G. ve Marino, D. (2020). Rome, a Policy without Politics: The Participatory Process for a Metropolitan Scale Food Policy. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(2), 479. https://doi.org/10.3390/ijerph17020479
Özatağan, G. ve Karakaya Ayalp, E. (2021). Sutainable futures of agro-food? İzmir’s sustainable agro-food transitions in the making, Environmental Innovation and Societal Transitions, 40, 283-295. https://doi.org/10.1016/j.eist.2021.08.003
Peters, C.J., Bills, N.L., Wilkins, J.L., Fick, G.W. (2009). Foodshed analysis and its relevance to sustainability. Renewable Agriculture and Food Systems, 24 (1), 11-17. https://doi.org/10.1017/S1742170508002433
Reardon, T. A. (2016). Growing Food for Growing Cities: Transforming Food Systems in an Urbanizing World. The Chicago Council on Global Affairs.
UN FAO (2023a). City Region Food System. Introduction to the toolkit. https://www.fao.org/in-action/food-for-cities-programme/toolkit/introduction/en/
UN FAO (2023b). The CRFS Approach. Why we do it. https://www.fao.org/in-action/food-for-cities-programme/overview/why-we-do-it/en/
UN FAO (2023c). Urban Food System Analysis. The Rapid Urban Food Systems Assessment Tool (RUFSAT). https://www.fao.org/urban-food-agenda/fmm/urban-food-systems-analysis/en/
UN FAO (2023d). City Region Food System Programme. Where we work. https://www.fao.org/in-action/food-for-cities-programme/pilotcities/wherewework/en/
UN HABITAT (2017). HABITAT III Yeni Kentsel Gündem. https://habitat3.org/wp-content/uploads/NUA-Turkish.pdf?v=2
Velibeyoğlu, K. ve Karakaya Ayalp, E. (2023). Gıdanın üretim ve tüketim mekanları: kır, kent, kır-kent. İçinde, F. Adaman ve S. Akkoç (der.), Gıdanın Politik Ekolojisi. Metis Yayınları.