Ürdün Hikâyeciliği ve İlyâs Ferkûh’un ‘Denizi Kim Sürüyor?’ İsimli Hikâyesi

Dünya Edebiyatı’nda kısa hikâyenin çok yakın bir dönemde ortaya çıktığı bilinmektedir. 19. yüzyılın ikinci yarısında Amerikalı yazarlar tarafından ortaya konulan bu edebi tür, Rus yazarlar tarafından dünya çapında yayılmaya başlamıştır. Kısa hikâye türünün Arap ülkelerinde ilk örneği, 1917 yılında Muhammed Teymûr tarafından neşredilen Trende (fi’l-Kıtâr) isimli eserdir. Birçok Arap ülkesinde olduğu gibi Ürdün’de de kısa hikâye türünde eserler yazan edebiyatçılar 1940’lı yıllardan itibaren görülmeye başlamıştır. Gazete ve dergi gibi yayın organlarında yayımlanan kısa hikâyeler, Ürdün edebiyatında kısa hikâyenin ilk nüvelerini oluşturmaktadır. Abdurrahman Yâġî, Nebil Haddâd, Hüsnü Ferîz, Îsâ en-Nâûrî, Mahmûd Seyfeddin el-Îrânî, Mahmûd Teymûr, Cemâl Ebû Hemdân, Mu’nis er-Rezzâz, Subhî Şahrûr, Gâlib Helesâ, Fahrî Kı‘vâr, İbrahîm Nasrallah, Meryem Cebir Ferîha ve İbrâhim el-Absî gibi hikâye yazarlarının hikâyelerini, çeşitli dergi ve gazetelerde yayımladıkları görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Arap Dili ve Belagatı, , Hikâye, , Ürdün Hikâyeciliği, İlyâs Ferkûh, Edebiyat

Jordan Storytelling and Elias Farkouh’s ‘Who Ploughs the Sea?’ Named Story

It is known that the short story emerged very recently in World Literature. This literary genre, which was put forward by American authors in the second half of the 19. Century, began to spread worldwide by Russian writers. The first example of the short story genre in Arab countries is the work named On the Train (fi al-Qitar) published by Muhammad Taymūr in 1917. As in many Arab countries, short story authors have started to be seen in Jordan since the 1940’s. Short stories published in publications such as newspapers and magazines constitute the first cores of the short story in Jordanian literature. It is seen that story authors such as Abd al-Rahman Yagī, Nabil Haddad, Husnu Fariz, Isa an-Nauri, Mahmud Sayf al-Din al-Iranī, Mahmud Taymūr, Jamal Abu Hamdan, Munis Arrazzaz, Subhi Shahrur, Ghalib Halasa, Fakhri Kivar, Abraham Nasrallah, Maryam Jabir Fariha ve Abraham al-Absi have published their stories in various magazines and newspapers.

Keywords:

Arabic Language and Rhetoric, Story, Jordan Storytelling, Elias Farkouh, Literature,

PDF

___

Ferkûh, İlyâs. Denizi Kim Sürüyor. Amman: Dâru Menârât, 1986.
Ferkûh, İlyâs. Eşhedu ʽAlâ Eşhedu ʽAleynâ. Ürdün: Dâru Ezmine, 2004.
Fukahâ, Şebîb Abdullah. İlyâs Ferkûh: Kâssen. Ürdün: Cami’atu Mutah, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
Nuaymi, Ahmed Hâmed. “Teyyâru’l-Va’yi fî Kıssati’l-Kasîrati fi’l-Ürdün: Kısasu İnsaf Kala-cı Nemûzecen-Ürdün Kısa Öyküsünde Bilinç Akışı: İnsaf Kalacı Örneği”. İslami İlimler Dergisi 13/1 (2018), 195-209.
Şensoy, Sedat. “Suriye Öykücülerinden Züheyr eş-Şelebî’nin Hamidiye’deki Çığlık İsimli Öyküsü”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 48/ (2019), 119-132.
Tasa, Muhammet. “Suriye Öykücülerinden Mâcid Reşîd el-Uveyyid’in “Sıcak Bir Yaz’ı”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 6/2 (2006), 133-134. https://doi.org/10.5281/zenodo.3343731
Toruloğlu, Yasemen. “Erken Dönem Ürdün Hikâyeciliğine Etki Eden Edebi Akımlar”. Istan-bul Journal of Arabic Studies 2/2 (2019), 247-297.
Ubeydullah, Muhammed. el-Kıssatu’l-Kasîra fî Filistin ve’l-Ürdün. Ürdün: Vizâretu’s-Sekâfe, 2001.
Yâġî, Hâşim Abdulvahhâb. el-Kıssatu’l-Kasîra fî Filistîn ve’l-Ürdün: 1850-1965. Beyrut: Müessese-tu’l-'Arabiyye, 1981.
Yazıcı, Hüseyin. “Hikâye”. TDV İslam Ansiklopedisi. 17, 479–485. İstanbul: TDV İslâm Araş-tırmaları Merkezi, 1998.
Yıldız, Musa. “Arap Edebiyatında İlk Modern Kısa Öykü Muhammed Teymûr’un Fi’l-Kitâr’ı”. Nüsha Dergisi 4 (2006), 45-46.
Arap Dili ve Edebiyatı. “En İyi 100 Arap Romanı”. Erişim 03 Aralık 2020. https://arapdiliveedebiyati.wordpress.com/2008/10/19/en-iyi-100-arap-romani/
Culture. “İlyâs Ferkûh-إلياس فركوح”. Erişim 03 Aralık 2020. https://www.culture.gov.jo/node/24890
Alaraby. “Rehîlu İlyâs Ferkûh-” رحيل إلياس فركوح حياة من الكتابة والترجمة والنشر. Erişim 03 Aralık 2020. https://www.alaraby.co.uk/رحيل-إلياس-فركوح-حياة-من-الكتابة-والترجمة-والنشر