Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Ekonomik Büyüme ile Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi

Avrupa Birliği (AB) enerji politikalarına, birliğin temelini oluşturan 1951 tarihli Paris antlaşmasıyla birlikte başlamış, süreç içerisinde de amaç ve ilkelerinde büyük sapmalar göstermemiştir. Günümüzde ise AB’nin nükleer enerjiden yenilenebilir enerjiye doğru geçiş yapan politikaları benimsediği görülmektedir. Türkiye ise hızla artan nüfus, yükselen elektrik ihtiyacı, sürekli büyümenin elektrik tüketimini arttırması, enerjideki yüksek dışa bağımlılık, yenilenebilir enerji kaynaklarının artan enerji ihtiyacını karşılamaması gibi nedenlerle nükleer enerjiye geçiş yapan politikaları benimsediği görülmektedir. Enerji türü tercihlerinde görülen bu ayrım, ekonomik büyüme hedefleriyle büyük ölçüde ilişkilidir. Bu çerçevede çalışmada, “Türkiye ve AB’de tüketilen enerji türlerinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi nedir?” sorusunun cevabı Toda-Yamamoto nedensellik testi yardımıyla aranmıştır. Çalışmanın sonucunda Türkiye için doğalgaz tüketiminden ekonomik büyümeye doğru, AB için ise petrol tüketiminden ekonomik büyümeye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisinin varlığına ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Avrupa Birliği, Türkiye, Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme

PDF

___

AB 2020 (2010). Europe 2020: A European strategy for smart, sustainable and inclusive growth. European Commission, Brussels. ABYKP (1989). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı. Kalkınma Bakanlığı. Akarca, A. T. & Long, T. V. (1980). On the relationship between energy and GNP: a reexamination. The Journal of Energy and Development, 326-331. Akbaş, G. ve Apar, A. (2010). Avrupa 2020 Stratejisi: Akıllı, Sürdürülebilir ve Kapsayıcı Büyüme için Avrupa Stratejisi Özet Bilgi Notu. Avrupa Birliği Genel Sekreterliği. Altinay, G. & Karagol, E. (2004). Structural break, unit root, and the causality between energy consumption and GDP in Turkey. Energy Economics, 26(6), 985-994. Altinay, G. & Karagol, E. (2005). Electricity consumption and economic growth: Evidence from Turkey. Energy Economics, 27(6), 849-856. Atukeren, E. (2011). Granger-Nedensellik Sınamalarına Yeni Yaklaşımlar. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25, 137-153. Aydın, B. & Bozdağ, A. (2018). Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Avrupa Birliği ve Türkiye Örneği, International Journal of Academic Value Studies, Vol: , Issue: pp:70-80. Banks. J.P ve Massy, K. (2012). Nuclear Power in Developing Countries? Let’s Talk about It. https://www.brookings.edu/opinions/nuclear-power-in-developing-countries-lets-talk-about-it/ [Erişim: 23.05.2018]. Bayar, Y. (2014). Türkiye’de Birincil Enerji Kullanımı ve Ekonomik Büyüme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(2). Bölük, G., & Mert, M. (2014). Fossil & renewable energy consumption, GHGs (greenhouse gases) and economic growth: Evidence from a panel of EU (European Union) countries. Energy, 74, 439-446. BP, Statistical Review of World Energy, June 2017. https://www.bp.com/content/dam/bp/en/corporate/excel/energy-economics/statistical-review-2017/bp-statistical-review-of-world-energy-2017-underpinning-data.xlsx [Erişim: 18.09.2017]. Çalışkan, Ş., Karabacak, M. & Meçik, O. (2017). Türkiye Ekonomisinde Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bootstrap Toda-Yamamoto Nedensellik Testi Yaklaşımı. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, KOSBED 33 (1), 45-56. EEA Report (2017). Renewable energy in Europe- 2017 Update Recent growth and knock-on effects. European Environment Agency Report No: 23/2017. EPA (2015). United States Environmental Protection Agency. http://www.epa.gov/cleanenergy/energy-and-you/affect/natural-gas.html [Erişim: 05.05.2015]. Erdoğan, S., & Gürbüz, S. (2014). Türkiye'de Enerji Tüketimi Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Yapısal Kırılmalı Zaman Serisi Analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 79-87. Ergün, S., & Polat, M. A. (2015). OECD Ülkelerinde Co2 Emisyonu, Elektrik Tüketimi Ve Büyüme İlişkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (45), 115. ETKB (2006). 2006 Yılı Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Faaliyet Raporu. Türkiye Cumhuriyeti Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Ankara. ETKB (2014). Nükleer Santraller Ve Ülkemizde Kurulacak Nükleer Santrale İlişkin Bilgiler. Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Nükleer Enerji Proje Uygulama Dairesi Başkanlığı. Yayın No:1. ETKB (2018). Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Nükleer Santral Bilgilendirme Kitapçığı. Türkiye Cumhuriyeti Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Ankara EU (2017). European Parliament Report: On the proposal for a directive of the European Parliament and of the Council on the promotion of the use of energy from renewable sources (recast) (COM(2016)0767 – C8 0500/2016 – 2016/0382(COD)). Committee on Industry, Research and Energy, A8-0392/2017. EU (2018). 2020 Climate & Energy Package. https://ec.europa.eu/clima/policies/strategies/2020_en . [Erişim: 23.05.2018]. EUROSTAT. Muhtelif yıllar veri setleri. NES (2018). Nuclear Energy Statistics. EUROSTAT. http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Nuclear_energy_statistics. [Erişim: 23.05.2018]. Gazel, S. (2017). BİST Sınai Endeksi İle Çeşitli Metaller Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(52), 287-299. Granger, Clive W. J. (1969). Investigating Causal Relation by Econometric and Cross-Sectional Method. Econometrica, 37, 424–438. Granger, Clive W. J. (1988). Some Recent Developments in the Concept of Causality. Journal of Econometrics, 39, 199-211. Gururaja, J. (2003). Energy For Sustainable Development: Review of national and international energy policies. Natural Resources Forum. 27 pp.53-67. Gültekin, A.H. & Örgün, Y. (1993). Doğal Gaz ve Çevre, Ekoloji Çevre Dergisi, Sayı: 9, 37 - 41, Ekim-Kasım-Aralık 1993. Hossain, M. S. (2011). Panel estimation for CO2 emissions, energy consumption, economic growth, trade openness and urbanization of newly industrialized countries. Energy Policy, 39(11), 6991-6999. IKV (2014). Avrupa 2020 Stratejisi. İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları Yayın No: 269. Jobert, T., & Karanfil, F. (2007). Sectoral energy consumption by source and economic growth in Turkey. Energy Policy, 35(11), 5447-5456. Kar, M., & Kınık, E. (2008). Türkiye’de elektrik tüketimi çeşitleri ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin ekonometrik bir analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(2), 333-353. Karanfil, F. (2008). “Energy Consumption and Economic Growth Revisited: Does The Size of Unrecorded Economy Matter?”, Energy Policy, 36 (8), 3029– 3035. Kesbiç, C. Y., & Şimşek, H. (2011). Avrupa Birliği Ortak Enerji Politikası. Sosyal Ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(5). Korkmaz, Ö., & Develi, A. (2012). Türkiye’de Birincil Enerji Kullanımı, Üretimi Ve Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) Arasındaki İlişki. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 1-25. Kraft, J., & Kraft, A. (1978). On the relationship between energy and GNP. The Journal of Energy and Development, 401-403. Mucuk, M., & Uysal, D. (2009). Türkiye ekonomisinde enerji tüketimi ve ekonomik büyüme. Maliye Dergisi, 157, 105-115. Naser, H. (2015). Can nuclear energy stimulates economic growth? Evidence from highly industrialised countries. International Journal of Energy Economics and Policy, 5(1), 164. Noor, S., & Siddiqi, M. W. (2010). Energy consumption and economic growth in South Asian countries: a co-integrated panel analysis. International Journal of Human and Social Sciences, 5(14), 921-926. OBYKP (2013). Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı. Kalkınma Bakanlığı. Ouedraogo, N. S. (2013). Energy consumption and economic growth: Evidence from the economic community of West African States (ECOWAS). Energy economics, 36, 637-647. Pao, H. T., & Tsai, C. M. (2010). CO2 emissions, energy consumption and economic growth in BRIC countries. Energy policy, 38(12), 7850-7860. Pirlogea, C., & Cicea, C. (2012). Econometric perspective of the energy consumption and economic growth relation in European Union. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16(8), 5718-5726. Rasche, R. H., & Tatom, J. A. (1977). Energy resources and potential GNP. Federal Reserve Bank of St. Louis Review, (Jun), 10-24. Saad, W., & Taleb, A. (2018). The causal relationship between renewable energy consumption and economic growth: Evidence from Europe. Clean Technologies and Environmental Policy, 1-10. Sharma, S. S. (2010). The relationship between energy and economic growth: Empirical evidence from 66 countries. Applied energy, 87(11), 3565-3574. Souhila, C., & Kourbali, B. (2012). Energy consumption and economic growth in Algeria: Cointegration and causality analysis. International Journal of Energy Economics and Policy, 2(4), 238-249. Soytas, U., & Sari, R. (2009). Energy consumption, economic growth, and carbon emissions: challenges faced by an EU candidate member. Ecological economics, 68(6), 1667-1675. Stern, D. I. (1993). Energy and economic growth in the USA: A multivariate approach. Energy economics, 15(2), 137-150 Stigson, B. (1999). Sustainable development for industry and society. Building Research and Information 27(6), pp.424-430. Şengül, S., & Tuncer, İ. (2006). Türkiye’de enerji tüketimi ve ekonomik büyüme: 1960-2000. İktisat İsletme ve Finans, 21(242), 69-80. Toda, Hiro Y. and Taku Yamamoto (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes. 66, 225–250. Uzun, A., Emsen, Ö. S., Yalçıkaya, Ö., & Hüseyni, İ. (2013). Toplam elektrik üretimi ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği (1980-2010). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 327-344. Uzunöz,M.,Akçay,Y. (2012). Türkiye’de büyüme ve enerji tüketimi arasındaki nedensellik ilişkisi:1970-2000, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3(2):001-016. World Development Indicators, 2017. http://databank.worldbank.org/data/reports.aspx?source=world-development-indicators . [Erişim: 18.09.2017]. WNA (2018). World Nuclear Association http://www.world-nuclear.org/information-library/country-profiles.aspx. [Erişim: 23.05.2018]. Yorkan, A. (2009). Avrupa Birliği'nin Enerji Politikası ve Türkiye'ye Etkileri. Bilge Strateji, 1(1), 24-39. Yu, Eden S. H. & Hwang, B. K. (1984). The relationship between energy and GNP: Further results. Energy Economics, 6(3), 186-190.