Mehmet ANIK

Sosyal sermaye kavramı ışığında Ziya Gökalp’in düşünceleri üzerine bir değerlendirme

Bu çalışmada, sosyal bilimlerde özellikle son yirmi yılda öne çıkan kavramlardan biri olan sosyal sermaye kavramı bağlamında, Ziya Gökalp’ın çeşitli konulardaki yaklaşımları değerlendirilmeye çalışılmıştır. Z. Gökalp, Osmanlı Devleti’nin yıkımına şahit olmuş, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda da çeşitli kademelerde aktif rol almış ve fikirleriyle Türk düşünce serüveninde önemli yeri olan düşünürlerden biridir. Genel olarak değerlendirildiğinde, sosyal sermaye kavramında, toplumsal ilişkilerin pragmatik bir bağlamda ele alınıp değerlendirilmesi söz konusudur. Ziya Gökalp’ın yaklaşımları da genel olarak dikkate alındığında, pratikte yaşanan sorunlara pragmatik çerçevede bir çözüm arayışının ürünü oldukları görülür. Bu bağlamda, belirli konulardaki yaklaşımları günümüzde de tartışılmaya devam eden Gökalp’ın fikirlerine, sosyal sermaye konusu etrafında ilgi duyulmuş ve bu noktada ele alınabileceği düşünülen yaklaşımları genel hatlarıyla ele alınmaya çalışılmıştır.

An analysis of the Ziya gökalp’s ıdeas in the context of social capital

This article aims to analyze some approaches of Ziya Gökalp in the context of social capital, which became one of the prominent concepts of social sciences in the last two decades. Ziya Gökalp has an important place in Turkish intellectual life with his ideas. He witnessed the destruction of the Ottoman Empire and took an active role in various positions in the establishment of the Republic of Turkey. Overall, in the concept of social capital, social relations are evaluated in a pragmatic context. In general Ziya Gökalp’s ideas are products aimed to find solutions to the problems in practice in a pragmatic way. In this context, Gökalp’s ideas are assessed in the scope of social capital and his approaches which are considered to be discussed in this scope are analyzed here.

PDF

___

Akçura, Yusuf (1976), Üç Tarz-ı Siyaset, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Berkes, Niyazi (2004), Türkiye’de Çağdaşlaşma, yay. haz. Ahmet Kuyaş, 6. baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Bonnett, Alastair (2002), “Makers of the West: National Identity and Occidentalism in the Work of Fukuzawa Yukichi and Ziya Gökalp”, Scottish Geographical Journal, 183: 3, s. 165-182.
Bourdieu, Pierre (1997), “The Forms of Capital”, Education, Culture, Economy and Society, ed. A.H. Halsey, H. Lauder, P. Brown, A. S. Wells, New York: Oxford University Press, s. 46-58.
Bulut, Yücel (2005), “Türkiye’de Sosyoloji Sınıflamaları ve Ziya Gökalp”, Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, sayı: 10, s. 91-104.
Celkan, Hikmet Yıldırım (1990), Ziya Gökalp’in Eğitim Sosyolojisi, 2. Baskı, İstanbul: MEB Yayınları.
Coleman, James (1988), “Social Capital in the Creation of Human Capital”, The American Journal of Sociology, vol. 94, s. 95-120.
Coleman, James S. (1990), Foundations of Social Theory, Massachusetts: Harvard University Press.
Davison, Andrew (2002), Türkiye’de Sekülerizm ve Modernlik, çev.: Tuncay Birkan, İstanbul: İletişim Yayınları.
Durkheim, Emile (2006), Toplumsal İşbölümü, çev. Özer Ozankaya, İstanbul: Cem Yayınları.
Field, John (2006), Sosyal Sermaye, çev.: Bahar Bilgen, Bayram Şen, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Fukuyama, Francis (2000a), Büyük Çözülme: İnsanın Doğası ve Toplumsal Düzenin Yeniden Oluşması, çev.: Zeynep Avcı, Aslı Telli Aydemir, İstanbul: Sabah Kitapları.
Fukuyama, Francis (2000b), Güven: Sosyal Erdemlerin Yaratılması, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Glascock, Anthony P., David M. Kutzik (2010), “The Capital Use of Social Capital or How Social Capital is Used to Keep Capital Concentrated”, International Journal of Social Inquiry, vol.: 3, no: 2, s. 101-119.
Gökalp, Ziya (1973), Terbiyenin Sosyal ve Kültürel Temelleri I, yay. haz.: Rıza Kardaş, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Gökalp, Ziya (1977a), Makaleler III: Milli Tetebbular Mecmuası’ndaki Makaleler, yay. haz. M. Orhan Durusoy, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Gökalp, Ziya (1977b), Malta Konferansları, yay. haz.: Fahrettin Kırzıoğlu, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Gökalp, Ziya (2005), Türkleşmek-İslamlaşmak-Muasırlaşmak, yay. haz.: Kemal Bek, İstanbul: Bordo Siyah Yayınları.
Gökalp, Ziya (2006), Türkçülüğün Esasları, yay. haz.: Kemal Bek, İstanbul: Bordo Siyah Yayınları.
Güngör, Erol (1995), Kültür Değişmesi ve Ulusçuluk, İstanbul: Ötüken Yayınları.
Iravani, Mohammad Reza (2010), “Role of Social Capital on Development”, Journal of Alternative Perspectives in the Social Sciences, vol.: 2, no: 2, s. 966-978.
Kurtkan, Amiran (1977), Eğitim Yolu İle Kalkınmanın Esasları, İstanbul: İstanbul Üniv. Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Lin, Nan (2001), Social Capital: A Theory of Social Structure and Action, Cambridge: Cambridge University Press.
Parla, Taha (1989), Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye’de Korporatizm, yay. haz.: Füsun Üstel, Sabir Yücesoy, İstanbul: İletişim Yayınları.
Safarian, Alexander (2004), “Ziya Gökalp on National Education”, Iran&the Caucasus, vol. 8, no: 2, s. 219-229.
Sezer, Baykan (1989), “Türk Sosyologları ve Eserleri I”, Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, sayı: 1, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, s. 1-96.
Şan, Mustafa Kemal (2007), “Sosyal Bilimlerde Yıldızı Yükselen Yeni Bir Kavram: Sosyal Sermaye ve Türkiye”, Sosyoloji Yazıları I (Sakarya Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Ortak Çalışması), İstanbul: Kızılelma Yayınları, s. 282-321.
Thompson, Denise (2009), “What Does ‘Social Capital’ Mean?”, Australian Journal of Social Issues, vol. 44, no: 2, s. 145-161.
Tonguç, İsmail Hakkı (1947), Canlandırılacak Köy, 2. baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Turan, Şerafettin (1982), Atatürk’ün Düşünce Yapısını Etkileyen Olaylar, Düşünceler, Kitaplar, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Yetim, Nalan (2006), "Ekonomi ve Sosyolojinin Yeni Bir Kavşakta Buluşması: Sosyal Sermaye", Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, sayı: 11, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, s. 91- 106.
Zheng-Dong, Li (2010), “Structural Analysis of Social Capital: Institution, Relations and Order”,Canadian Social Science, vol. 6, no: 5, s. 26-32.