Eskişehir İli Dil Atlası Çalışmaları (Yerli ve Göçmen Ağızları)

Ülkemizin yurt içi ve yurt dışından önemli miktarda göç almış illerinden biri olan Eskişehir’de etnik unsurların çeşitliliğine bağlı olarak birçok dil, lehçe ve ağız konuşulmaktadır. Ancak gerek bu göçmenlerin gerekse yerli toplulukların dilleri üzerine henüz toparlayıcı bir çalışma yapılabilmiş değildir. Yürütücüsü bulunduğumuz “Eskişehir İli Dil Atlası” adlı TÜBİTAK projesi bu amaçla çalışılmaktadır. Bu makalede, Eskişehir’de yerleşik ve göçmen durumunda bulunan söz konusu toplulukların daha çok etnik yapılarından yola çıkarak ağızları hakkında tespitlerde bulunulacaktır. Çalışmamız, projenin henüz yeni başlamış olması dolayısıyla elimizdeki mevcut malzemeye ve soruşturmalara bağlı olarak Eskişehir’de konuşulmakta olan yerli ve göçmen ağızlarının tespiti ile sınırlı kalacak ve ağız özelliklerine temas edilmeyecektir.

Anahtar Kelimeler:

Eskişehir, Dil Atlası, Ağız Atlası, Dilbilgisi, Ağızlar

Eskişehir İli Dil Atlası Çalışmaları (Yerli ve Göçmen Ağızları)

In Eskişehir which is one of the provinces that have a significant amount of immigration in our country, many languages, dialects and local dialects are spoken because of the variety of ethnic elements. However, an extensive study has not been done about not only these immigrants but also native communities yet. The project of TÜBİTAK named “The Language Atlas of Eskişehir” and whose coordinator is us, is being carried out with this purpose. In this article, some observations will be made about the local dialects of the mentioned communities which are in Eskişehir as natives and immigrants mostly on the basis of their ethnic structures. Due to our avaliable materials and investigations, and because the project has newly started, our study will be limited with the observation of native and immigrant local dialects spoken in Eskişehir, the features of the local dialects will not be mentioned.

Keywords:

Eskişehir, Language Atlas, Local Dialect Atlas, Gramer, Local Dialects,

PDF

___

Aşan, A. (1960). Eskişehir Ağzı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Mezuniyet Tezi, Ankara.
Ayhun, A. (1971). Eskişehir Bölgesi Tatar Ağzı, Atatürk Üniversitesi Türk Dili Lisans Tezi, Erzurum.
Bağcı, H. (1998). Sarıcakaya Ağzı, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon.
Baydar (Ertane), A. S. (1998). Eskişehir ve Yöresi Kırım Tatar Ağzı, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Boz, E. (2005). “Eskişehir Ağızları Üzerine Tespitler”, I. Uluslararası Dünden Bugüne Eskişehir Sempozyumu Bildirileri, ( 12-15 Mayıs 2004), s.233-247, Eskişehir.
Boz, E. (2009). “Afyonkarahisar ve Yöresi Ağızları Üzerine Bir Tasnif Denemesi”, Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı, Bildiriler, (26-30 Mart 2008 Şanlıurfa), Türk Dil Kurumu Yayınları, s.137-156, Ankara.
Boz, E. (2010). “Eskişehir İli Alpu İlçesi Aktepe (Rıfkiye Köyü), Nogay Ağzı” Uluslararası Tatar Türkçesi Bilgi Şöleni Bildirileri, s.127-142, Eskişehir.
Caferoğlu, A. (1950). “Eskişehir Ağızları Üzerine Bir Deneme”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, c. IV, S.1-2, s. 15-33, İstanbul.
Caferoğlu, A. (1995). “Eskişehir İli ve Yöresi Ağızlarından Örnekler”, Anadolu İlleri Ağızlarından Derlemeler, Türk Dil Kurumu Yayınları, 2. Baskı, s.109-154, Ankara.
Doğan, İ. (1993). “Türkiye’deki Karaçay-Malkar Türkçesi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Malatya.
Duru, C. (1946). “Eskişehir Konuşması Üzerine Bir İnceleme”, Halkevi XIII/93-94 Ocak-Şubat 1946, s.14-16; VIII/97-98 Mayıs-Haziran 1946, s.12-13.
Erdir, F. G. (1969). Eskişehir Ağzı, İstanbul Üniversitesi Türk Dili Mezuniyet Tezi, İstanbul.
Gülmeden, N. (1996). “Eskişehir Diyalekçesi ve Yer Adları”, Emre 2 (22), s.9, Eskişehir.
Günşer, A. (1992). Eskişehir Yıldızören Ağzı, Cumhuriyet Üniversitesi Türk Dili Lisans Tezi, Sivas.
İleri, C. (1993). Eskişehir Türkmen Ağızları, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, s. LXX-LXXI, Kayseri.
İleri, C. (1997). Eskişehir İli Mihalıççık İlçesi Ağızları, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
İleri, C. (2009). Eskişehir Alpu İlçesi Merkez Ağızları (Metinler, İnceleme, Dilbilgisi, Ayrışımlı Dizin), Ürün Yayınları, Ankara.
Kahraman, N. (1987). Eskişehir Bölgesi Çerkes-Tatar-Muhacir Yemeklerinin Dili ve Terimleri, Atatürk Üniversitesi Türk Dili Mezuniyet Tezi, Erzurum.
Kalyoncuoğlu, S. (1967). Sivrihisar Ağzı Üzerine Bir İnceleme, İstanbul Üniversitesi, Türk Dili Mezuniyet Tezi, İstanbul.
Karahan, L. (1996). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Türk Dil Kurumu Yayınları, s.116, 150-151 vd., Ankara.
Kırıcı, Ö. (1973). Sivrihisar Ağzı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Mezuniyet Tezi, Ankara.
Kırımlı, H. (2012). Türkiye’deki Kırım Tatar ve Nogay Köy Yerleşmeleri, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
Özkan, F. (1997). Osmaniye Tatar Ağzı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Özkan, İ. (1967). İnönü Ağzı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Mezuniyet Tezi, Ankara.
Pilancı, H. (1991). Eskişehir ve Yöresi Ağızları, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
Say, Y. (2009). “Karakeçili Aşireti Ve Eskişehir’e İskanı İle Kuyucak Karyesi’ndeki Özbekli Cema’ati”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 4/3 Spring p.1903-1954.
Seven, M. (1980). Eskişehir Sivrihisar Kazasının Dümrek Köyünde Ağız Araştırması, İstanbul Üniversitesi Türk Dili Mezuniyet Tezi, İstanbul.
Taşçı, M. A. (1976). Burunarkaç Köyü (Afyon), Büngeşik Köyü (Eskişehir) ve Kadıkuyusu Köyü (Eskişehir) Ağızları, İstanbul Üniversitesi, Türk Dili Mezuniyet Tezi, İstanbul.
Üner, S. (1999). Beylikova Ağzı, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Lisans Tezi, Afyon.