1830-1914 Arası Eskişehir Lületaşı Madeni ile İlgili Bazı Tespitler

Bu çalışmada Eskişehir’in simgesi haline gelen lületaşı madeninin 1830-1914 yılları arasında geçirdiği süreç incelenmekte, özellikle maden işletmeciliği ve Viyana’ya yapılan ham lületaşı ihracatı üzerinde durulmaktadır. Viyana aracılığıyla Avrupa ve Amerika’nın tanıdığı lületaşı bir dönem popüler olmuş, bu da Eskişehir’i yakından etkilemiştir. Ele alınan dönemde lületaşı sektöründe yaşanan yükselme ve düşüşler, nedenleriyle birlikte ortaya konulmaya çalışılırken arşiv belgeleri, salname ve gazetelerin yanısıra Viyana kaynaklarına dayanılarak yazılan eserlerden de faydalanılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Lületaşı, Maden, Eskişehir, Viyana, İhracat

Views on Meerschaum Mines of The Town of Eskisehir between 1830 and 1914

In this research, the process of development of Eskisehir meerschaum mine during 1830-1914, whereby the meerschaum has become a symbol of the town, is explored. The points of emphasis in the research are the running of the mines and the exports to Vienna. The popularity of the meerschaum, reexported to the rest of Europe and America from Vıenna, increased at that time, with immediate effects on Eskisehir. The research, making use of the archival documents, annals, newspapers and the literary works based on Viennese sources, tries to bring into light the expansion and the contraction of meerschaum industry and the reasons behind them

Keywords:

Meerschaum, Mine, Eskisehir, Vienna, Export,

PDF

___

-Arşiv Belgeleri
Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)
HAT 552/ 27230, 568/27869
İ.DH 101/5096, 1210/94719 İ.ŞD 69/4074 MVL 516/64 MV 201/93
A.MKT.MHM 24/63, 375/19, 485/67 A.MKT.DV 38/78
A.MKT.NZD 137/60, 362/16
İ.MVL 233/8199, 567/25485
DH.MKT 16/43, 1919/4, 2046/64, 2678/39 DH.MUİ 102-1/21
DH.İ.UM 77-2/1-17 DH.İD 40-2/42
ŞD. 1177/ 9, 1539/28
ŞD.DH 279/11, 1542/7 ŞD.NF.MRF 3059/65 Y.A.HUS 379/69 Y.PRK.OMZ 1/35
Y.PRK.AZJ 25/2 Y.MTV 50/62
BEO 182/13615, 356/26678, 610/ 45749, 1044/78269, 3448/258565, 4412/330828
Köyler”, Tarih Araştırmaları Dergisi, C.XXV, S.39, s. 75-101. Arseven, C.E (1946). Sanat Ansiklopedisi, C.III, İstanbul. Bilim, C (1997). “Deniz Köpüğü, Lületaşı”, OTAM, S.8,s . 89-130, Ankara. Çoruh, H (2004). “Ondokuzuncu Yüzyılda Eskişehir’deki Ticari Faaliyetler ve Avrupa Tüccarı”,
I.Uluslararası Dünden Bugüne Eskişehir Sempozyumu, Eskişehir, s. 69-81. Dağılgan, N (1994). Lületaşı, , Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi , Eskişehir. Göğüş, C (2006). 19. Yüzyıl Avusturya Gazeteleri Işığında Osmanlı İmparatorluğu’nun 1873 Viyana
Dünya Sergisine Katılımı, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Güneş, İ & Yakut, K (2007). Osmanlı’dan Cumhuriyete Eskişehir (1840-1923), Anadolu Üniversitesi
Ekonomik Yapısı, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla. Şahin, H (2009). Eskişehir Kırsalında Ekonomik ve Sosyal Yapı 1844/1845, Eskişehir Osmangazi
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir. Tekin, C (1972). “Lületaşı ve Ekonomik Değeri”, Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Dergisi,
C.8, S.2, ss.250-289. Texier, C (2002). Küçük Asya (Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi), Çev. Ali Suat, Latin Harflerine
Aktaran: Kazım Yaşar Kopraman, sad.Musa Yıldız, C.II, Enformasyon ve Dökümantasyon
Hizmetleri Vakfı, Ankara. Togan, Z.V (1946). Umûmi Türk Tarihine Giriş, İstanbul. Tunçbilek, N (1955). Eskişehir Bölgesinde Yerleşme Tarihine Toplu Bir Bakış, İ.Ü.İktisat Fakültesi
Mecmuası, XV/1-4, İstanbul, s.189-208. Ürersoy, T (2009). “Lüle Taşı Sevgi Taşı”, Eski Yeni, Eskişehir Valiliği Aylık Şehir Kültürü Dergisi, S.10, s. 15-16. Ürersoy, T (1990). “Bir Topak Beyaztaş”, III.Uluslararası Lületaşı Beyaz Altın Semineri Notları, Yazıcı, A (1997). XIX. yy’da Eskişehir’in Ekonomik Durumu, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir. Yerçil, M (2004). Europan Interest In Eskişehir And Its Meerschaum Industry In The Nıneteenth
Century, Boğaziçi Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Yersel, F (1930). Eskişehir, Sakarya Matbaası, Eskişehir.