GÖZENEK VE GÖZENEK TİPLERİ

Bu makale tortul kayacın en önemli özelliklerinden biri olan gözenekleri tanıtmakta ve daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Gözeneklilik kayacın boşluk hacminin, kayacın toplam hacmine oranı olarak tanımlanır. Gözenekler kökensel açıdan birincil ve ikincil gözeneklilik olmak üzere başlıca iki gruba ayrılır. Birincil gözeneklilik kayaç ilk çökeldiğinde oluşan gözenek türlerini içerir. İkincil gözeneklilik ise diyajenez sırasında çözünme, dolomitleşme, yeniden kristallenme ve çatlak oluşumuna bağlı olarak oluşur. İkincil gözenekler gömülme derinliğine bağlı olarak ögenetik (sığ gömülme), mesogenetik (derin gömülme) ve telegenetik (gerileyici gömülme) olmak üzere üçe ayrılır. Ayrıca gözenekler geometrik özelliklerine ve kayaç dokusuyla olan ilişkisine göre de üçe ayrılır. Bunlar doku seçimli, doku seçimli olmayan ve doku seçimli veya olmayandır. Boyutlarına göre de gözenekler üç grupta toplanır: (i) mikrogözenek < 4 mm, orta gözenek 4 mm- 4mm, ve büyük gözenek 4-256 mm.

Anahtar Kelimeler:

Gözenek, Gözeneklilik, Gözenek tipleri, Gözenek kökeni, Kayaç dokusu

PDF

___

Aguilera, R., (1987). Geologic aspects. In: Beaumont, E.A. and Foster, N.H. (eds). Reservoirs I Properties. AAPG Treatise Petroleum Geology Reprint Series No. 3, pp. 260-305.Asquith, G.B. and Gibson, C.R,, (1982). Basic well log analysis for geologists. AAPG Methods in Exploration Series No. 3, 216 p.
Athy, L.F., (1930). Density, porosity and compaction of sedimentary rocks. Bulletin of the American Association of Petroleum Geologists, 14, 1-24.
Casazza, L.R., 2017. Pleistocene reefs of the Egyptian Red Sea: environmental change and community persistence. PeerJ, 5:e3504; DOI 10.7717/peerj.3504.
Choquette, P.W. and Pray, L.C., (1970). Geologic nomenclature and classification of porosity in sedimentary carbonates. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 54, 207-250.
Duran, O. Ve Sayılı, A., (1993). Karbonat diyajenezi ve porozite. Duran, O. ve Şengündüz, N. (ed.), Karbonat kayaları ve rezervuar özellikleri. Ankara: TPAO Araştırma Merkezi Grubu Başkanlığı Eğitim Yayınları No: 24, 75-97.
Eren, M., Güler, C., Kadir, S. & Wanas, H., (2016). Sedimentological, mineralogical and geochemical characteristics of the ooids in Cleopatra (Sedir Island, Gökova Bay, SW Turkey) and Alexandria (NW Egypt) Beach sediments: A comparison and reality of myth of the love. Chemie der Erde, 76,157–169.
Görmüş, M., (2012). Sedimantoloji ve stratigrafi ilkeleri. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayını.
Graton, L.C.,Fraser, H.J., (1935). Systematic packing of spheres- with particular relation to porosity and permeability. Journal of Geology, 43, 785-909.
http://www.lakeneosho.org/Paleolist/69/Lrg1.html (Erişim: tarihi: 07/10/2019)
https://natureinfocus.blog/2011/07/09/fossil-worm-burrows-scallops-at-bran-point/(Erişim tarihi : 07/10/2019)
Jardine, D., Andrews, D.P., Wishart, J.W. & Young, J.W., (1977). Distribution and continuity of carbonate reservoirs. Journal of Petroleum Technology 29, 873-885.
Longman, M.W., (1982). Carbonate diagenesis as a control on stratigraphic traps. AAPG Education Course Note Series 21, 159 p.
Meneses, R.M.X., Mendes, J.S., Abreu, C.J. & Rocha, P.L.F., (2013). Petrophysic and Petrologic Characterization of Carbonate Rocks of the São José do Itaboraí Basin, RJ. 13th International Congress of the Brazilian Geophysical Society, Rio de Janeiro, Brazil, 1-4.
Moore, C.H., (1989). Carbonate diagenesis and porosity. Developments in Sedimentology 46, Amsterdam: Elsevier.
North, F.K., (1985). Petroleum geology. London: Chapman and Hall.
Pekiner, Y., (2002). Kuyu Logları Tekniğiyle Yeraltının Keşfi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Scholle, P.A. and Ulmer-Scholle, D.S., (2003). A color guide to the petrography of carbonate rocks- grains, textures, porosity, diagenesis. AAPG Memoir 77, 459 p.
Serra, O., (1986). Fundamentals of well-log interpretation–2.the interpretation of logging data. Developments in Petroleum Science 15B, Amsterdam: Elsevier.
Tiab, D. and Donaldson, E.C., (2004). Petrophysics –Theory and practice of measuring reservoir rock and fluid transport properties. New York: Gulf Professional Publishing.
Tucker, M.E. and Wright, V.P., (1990). Carbonate sedimentology. Oxford: Blackwell.