Örgütsel ortamda tükenmişliğin izlenim yönetimi taktikleri ile ilişkisi

Bireyler örgüt içinde yorgunluk, yıpranma, iş tatminsizliği, fiziksel bitkinlik, çaresizlik, ümitsizlik, işe yaramama hissi gibi duygulara ve diğer insanlara yönelik olumsuz tutumlara sahip olabilmektedir. Bu tür olumsuz duygular bireyleri çalışma yaşamında etkisiz hale getirebilmektedir. Bu noktada, enerji, güç ve potansiyel üzerindeki aşırı istekler‐talepler, başarısızlık ve yıpranma sonucunda ortaya tükenmişlik durumu çıkabilmektedir. Bireyler hayatlarını olumsuz etkileyen bu durumdan kurtulmaya çalışmakta, bu bağlamda bazı yöntemler izlemektedir. Tükenmişlik sendromundan kurtulabilmenin bir yönteminin de bireylerin diğer insanlar ile ilişkileri olabileceği görülmektedir. İzlenim yönetimi taktikleri ise bireyler arası ilişkilerin yönetilmesi için kullanılmaktadır. Bu çalışma örgüt içinde bireylerin davranışları ve örgütsel performans üzerinde olumsuz etkisi bulunan tükenmişlik ile izlenim yönetimi taktikleri arasındaki muhtemel ilişkiyi ortaya koymayı hedeflemektedir. Bu maksatla oluşturulan araştırma soruları, bankacılık sektöründe çalışan 115 bireyden toplanmış olan veri ile test edilmiştir. Sonuçlar araştırma sorularını açıklar niteliktedir. Genel olarak değerlendirildiğinde bireylerin tükenmişlik düzeylerinin izlenim yönetimi taktikleri üzerinde etkili olduğu görülmektedir.

The relationship of burnout and impression management tactics in organizational environment

Individuals within the organization may have emotions such as fatigue, job dissatisfaction, physical fatigue, helplessness, hopelessness, a sense of inefficiency and may have negative attitudes towards other people. Such negative emotions can make individuals ineffective in the working life. At this point, burnout syndrome arises as a result of excessive demands on energy, power, or resources‐demands and failures, fatigue and excessive strain on energy, power and potential, individuals try to get rid of this situation which adversely affects their lives and in this regard they use some methods. One of the methods to get rid of burnout syndrome is seen to be the relationship of individuals with collogues. Impression management tactics can be used to manage the relationships between individuals. This study aims to identify the possible relationship between burnout, which has a negative impact on organizational behavior and on organizational performance, and impression management tactics. For this purpose the developed research questions tested with the data collected from 115 individuals working in the banking sector. The results explain the research questions. Considering the results as a whole, the burnout levels individuals are effective on impression management tactics.

PDF

___

Ağaoğlu, E., M. Ceylan, E. Kasım ve T. Madden (2004), “Araştırma Görevlilerinin Kendi Tükenmişlik Düzeylerine İlişkin Görüşleri”, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya.
Alonzo, A. A. (1979), “Everyday Illness Behavior: A Situational Approach To Health Status Deviations”, Social Science and Medicine, 13(A), 397‐404.
Arı, G. S., E. Ç. Bal (2008), “Tükenmişlik Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi”, Yönetim ve Ekonomi, 15(1), 131‐148.
Bakker, A. B. (2009), The Crossover of Burnout and Its Relation to Partner Health. Stress And Health, 25: 343–353.
Bakker, A. B., E. Demerouti ve W. B. Schaufeli (2005), Crossover of Burnout and Work Engagement Among Working Couples. Human Relations, 58, 661–689.
Barutçu, E. ve C. Serinkan (2008), “Günümüzün Önemli Sorunlarından Biri Olarak Tükenmişlik Sendromu ve Denizli’de Yapılan Bir Araştırma”, Ege Akademik Bakış 8(2), 541‐561.
Basım, H. N. ve H. Şeşen (2005), “Çalışma Yaşamında Tükenmişlik: Sosyal Hizmet Uzmanları İle Hemşireler Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma”, Toplum ve Sosyal Hizmet 16(2), 57‐70.
Basım, H. N. ve H. Şeşen (2006), “Mesleki tükenmişlikte bazı demografik değişkenlerin etkisi: kamu’da bir araştırma”, Ege Academic Review, 6(2), 15‐23.
Basım, H. N. ve İ. Tatar (2006), “Kamuda İzlenim Yönetimi: Karşılaştırmalı Bir Çalışma”, Amme İdaresi Dergisi, 39(4), 225‐244.
Basım, H. N., İ. Tatar ve N.H. Şahin (2006a), “İzlenim Yönetiminde Kendilik Algısı, Kontrol Odağı, Mesleki Hedeflere Ulaşma Düzeyi ve Stres: Bir Kamu Sektörü Örneği”, Türk Psikoloji Dergisi, 21(58), 1‐14.
Basım, H. N., İ. Tatar ve N.H. Şahin (2006b), “Çalışma Yaşamında İzlenim Yönetimi: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması”, Türk Psikoloji Yazıları, 9(18) 1‐17.
Bolino, M. C. ve W. H. Turnley (1999), “Measuring impression management in organizations: A scale development based on the Jones and Pittman Taxonomy”, Organizational Research Methods, 2, 187‐206.
Cantekin, A. (2003), Etkileme Yönetimi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Cordes, C. L. ve T. W. Dougherty (1993), “A review and an integration of research on job burnout”, Academy of Management Review, 18, 621‐656.
Crane, E. ve F. G. Crane (2004), “Usage and effectiveness of impression management strategies in organizational settings”, Journal of Group Psychotherapy Psychodrama and Sociometry, 55(1), 25‐34.
Demir, K. (2002), Türkiye’deki Resmi ve Özel Lise Öğretmenlerinin İzlenim Yönetimi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Drory, A. ve N. Zaidman (2007), “Impression Management Behavior: Effects of The Organizational System”, Journal of Managerial Psychology, 22 (3), 290‐308.
Feldman, D. C. ve N. R. Klich (1991), “Impression Management and Career Strategies”, Ed. Giacalone, R. A. ve P. Rosenfeld, Applied Impression Management, Londra: Sage, 67‐79.
Freudenberger, Herbert J. (1974), “Staff Burnout”. Journal of Social Issues 30: 159‐ 165.
Gallagher, V. (2007), Situational And Dispositional Antecedents and Consequences of Impression Management Tactics: The Role of Political Skill (Yayımlanmamış Doktora Tezi), The Florida State University, ABD – Florida, ABI/INFORM Global (Yayın No. AAT 3282609, Erişim: 16 Ekim 2010).
Gardner, W. L. (1992), “Lessons in Organizational Dramaturgy: The Art of Impression Management”, Organizational Dynamics, 21(1), 33‐46.
Geurts, S. ve R. Gründermann (1999), “Workplace Stres and Stres Prevention in Europe. Preventing Stres”, Ed. Compier, M. ve C. Cooper, Improving Productivity; European Case Studies in the Workplace. Londra, Routledge, 9‐32.
Haar, J. M. (2006), “The Downside of Coping: Work‐Family Conflict, Employee Burnout and The Moderating Effects of Coping Strategies”, Journal of Management & Organization, 12(2), 146‐159.
Izgar, H. (2001), Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik. Ankara: Nobel Yay.
Jones, E. E. (1990), Interpersonal Perception, New York: W.H. Freeman and Company.
Jones, E. E. ve T. S. Pittman, (1982), “Toward a General Theory of Strategic Selfpresentation”, Ed. Suls J., Psychological Perspectives on the Self, Hillsdale: Lawrance Erlbaum, 231‐261.
Koustelios, A. ve N. Tsigilis (2003), “The Relationship Between Burnout and Job Satisfaction among Physical Education Teachers: A Multivariate Approach”. European Physical Education Review, 1(2),189‐203.
Kristensen, T., M.Borritz, E.Villadsen ve K.Christensen (2005), “The Copenhagen Burnout Inventory: A new tool for the assessment of burnout”, Work & Stress, 19(3), 192‐207.
Leary, M. R. (1996), Self‐Presentation, Impression Management and Interpersonal Behavior. Oxford: Westview Press.
Leary, M. R. ve R. M. Kowalsky (1990), “Impression Management: A literature Review and Two‐component Model”, Psychological Bulletin, 107(1), 34‐47.
Liden, R. C. ve T. R. Mitchell (1988), “Ingratiatory Behaviors in Organizational Settings”, Academy of Management Review, 13, s. 572‐587.
Low, G. S., D. W. Cravens, K. Grant ve W. C. Moncrief (2001), "Antecedents and Consequences of Salesperson Burnout", European Journal of Marketing 35 (5/6), 587‐615.
Maslach, C. (1982), Burnout, the Cost of Caring, Englowood Cliffs. New Jersey: Prentice Hall.
Maslach, C. ve M. P. Leiter (1997), The Truth About Burnout: How Organizations Cause Personal Stress and What to Do About It, San Francisco, CA: Jossey‐Bass.
Maslach, C. ve P. G. Zimbardo (1982), Burnout – The Cost of Caring, Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice‐Hall, Inc.,
Maslach, C. ve S. H. Jackson (1981), “The Measurement of Experienced Burnout”, Journal of Occupational Behaviour 2, 99‐113.
Maslach, C. ve S. H. Jackson (1984), “Patterns of Burnout among a National Sample of Public Contact Workers”, Journal of Health and Human Resource Administration 7, 189‐212.
Maslach, C. ve M. P. Leiter (2005), “Reversıng Burnout: How to Rekindle your Passion for Your Work”, Stanford Social Innovation Review; 3(4), 42‐49.
Maslach, C., W. B. Schaufeli ve M. P. Leiter (2001), “Job Burnout”, Annual Review of Psychology, 52, 397‐422.
Meydan C.H., H. Şeşen ve H.N. Basım (2011), “Adalet Algısı ve Tükenmişliğin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Öncüllük Rolü”, İş Güç: Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13, 2, 41‐62.
Payne, N. (2001), “Occupational Stressors and Coping As Determinants of Burnout in Female Hospice Nurses”, Journal of Advanced Nursing, 33(3), 396‐405.
Pines, A. M. (1993), “Burnout”, Ed. Goldberger, L. ve S. Breznitz, Handbook of Stres: Theorical and Clinical Aspects, New York: The Free Press, 386‐402.
Rose, J. (1995), “Stress and Residential Staff: Towards An Integration of Existing Research”. Mental Handicap Research, 8, 220‐236.
Rose, J. (1999), “Stress and Residential Staff Who Work with People Who Have An Intellectual Disability: A Factor Analitic Study”, Journal of Intellectual Disability Research 43, 268‐278.
Rosenfeld, P., R. A. Giacalone ve C. A. Riordan (1995), Impression Management in Organizations. New York: Routhledge.
Sadler, M. E., J. M. Hunger ve C. J. Miller (2010), “Personality and Impression Management: Mapping the Multidimensional Personality Questionnaire onto 12 self‐presentation tactics”, Personality and Individual Differences, 48(5), 623‐628.
Schaufeli, W. B., M. P. Leiter, C. Maslach, ve S. E. Jackson (1996), “The MBI— General Survey”, Ed. Maslach, C., S. E. Jackson ve M. P. Leiter, Maslach Burnout Inventory manual, 19‐26.
Schaufeli, W.B. ve D. Enzmann (1998), The Burnout Companion to Study and Research a Critical Analysis. London: Taylor & Francis.
Schutz, A. (1998), “Assertive, Offensive, Protective, and Defensive Styles of Self‐ Presentation: A Taxonomy”, The Journal of Psychology, 132(6), 611‐628.
Sweeney, J. T. ve S. L. Summers (2002), “The Effect of the Busy Season Workload On Public Accountants’ Job Burnout”, Behavioral Research In Accounting, 14, 223‐ 245.
Tabak A., H. N. Basım, İ. Tatar ve F. Çetin, (2010), “İzlenim Yönetimi Taktiklerinde Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Rolü: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma”, Ege Akademik Bakış / Ege Academic Review, 10(2), 541‐559.
Tatar, İ. (2006), İzlenim Yönetiminde Kendilik Algısı ve Stres: Kara Kuvvetlerinde Bir Uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Van Daalen, G., T. Willemsen, K. Sanders ve M. V. Veldhoven (2009), “Emotional Exhaustion And Mental Health Problems Among Employees Doing ‘People Work’: The Impact of Job Demands, Job Resources and Family‐To‐Work Conflict”, International Archives of Occupational and Environmental Health, 82(3), 291‐303.
Wasti, S. A. (2000), “Örgütsel Bağlılığı Belirleyen Evrensel ve Kültürel Etmenler: Türk Kültürüne Bir Bakış”. Ed. Aycan Z., Türkiye’de Yönetim, Liderlik ve İnsan Kaynakları Uygulamaları, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yay., 201‐224.
Wright, T. A. ve D. G. Bonett (1997), “The Contribution of Burnout to Work Performance”, Journal of Organizational Behavior 18, 491‐499.
Wright, T. A. ve R. Cropanzano (2000), “Psychological Well‐being and Job Satisfaction as Predictors of Job Performance”, Journal of Occupational Health Psychology, 5, 84‐94.
Yaylacı, Ö. G. (2006), “Organizasyonlarda Kişilerarası İlişkilerde Etki Taktikleri ve Kullanımına İlişkin Literatür Çalışması”, Bilig/Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 36, 93‐112.
Yazıcıoğlu, Y. ve S. Erdoğan (2004), SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi-Cover

ISSN: 1306-6730
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi