ALİ BAHAR EFENDİ'NİN SULTAN III. SELİM'E SUNDUĞU BAHARİYE VE RAMAZANİYELERİ

Bahar aylarının tavsif ve tasvir edildiği bahariye manzumeleri ekseriyetle kaside nazım şekliyle kaleme alınmış, bu ayların tabiata getirmiş olduğu yenilik ve canlılık edebî bir üslûpla dile getirilmiştir. Klasik Türk Edebiyatı’na mensup şair, tabiata bahşedilen bu taze nefesi, sultanın tahta çıkışına binaen veya sultanın kendi devrinde memleketi mamur etmesine yormuştur. Bu yönüyle cülûsiye kasidelerini de andıran bahar konulu manzumeler başta Zâtî, Bâkî, Nef‘î olmak üzere pek çok şairin dîvânına konu olmuş, birbirinden değerli şiirler yazılmıştır. Bu silsilenin temsilcilerinden birisi de dönemin padişahı III. Selim’e (ö. 1808) kasideler takdim eden Ali Bahar Efendi’dir.Daha önce tarafımızca beş bahar temalı Türkçe kasidesi yayınlanan Ali Bahar Efendi’nin yeni kasideleri tespit edildi. Bu durumda daha önce dört olarak belirttiğimiz şaire ait Farsça kaside sayısı da artmış oldu. Bunun yanı sıra Ali Bahar Efendi’nin, kasidelerinde sadece baharı değil ramazan ayı ve akabinde gelen bayramı da konu ettiği görüldü. Bu yazıda Devlet Arşivleri Başkanlığından temin edilen belgeler ışığında dördü Farsça, ikisi Türkçe altı bahariye; ikisi Türkçe, biri Farsça üç ramazaniye kasidesi daha tespit edilen şairin Türkçe kasideleri transkribe edildi. Şairin Farsça kasideleri ise Arap harfleri ile yazıldı, anlamları dipnotta gösterildi.

Anahtar Kelimeler:

Ali Bahar Efendi, III. Selim, Kaside, Bahâriye, Ramazâniye

PDF

___

AKKUŞ, M. (2006). Klasik Türk Şiirinin Anlam Dünyası, Edebî Türler ve Tarzlar, Ankara: Fenomen Yayıncılık.
AYDEMİR, Y. (2001). “Bahâriyye”, Türk Dünyası Edebiyat Kavramları ve Terimleri Sözlüğü, Ankara: AKM Yayınları.
AYDEMİR, Y. (2002). “Türk Edebiyatında Kaside”, Bilig, Sayı: 1, s.s. 133-168.
BAŞ, İ. (2019). “Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Arşivlerin Oluşumu ve Türk Arşivlerinde Araştırma Hizmetleri”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 64, s.s. 39-68.
BİLKAN, Ali F. (2009). “Sebk-i Hindî”, İslam Ansiklopedisi, C. 36, s.s. 253-255.
CANIM, R. (2012). Divan Edebiyatında Türler, Ankara: Gafiker Yayınları. ÇAVUŞOĞLU, Mehmed; DİLÇİN, Cem; ALPARSLAN, Ali; İPEKTEN, Haluk (2011). Türk Şiiri (Divan Şiiri), Ankara: TDK Yayınları. DURSUNOĞLU, H. (2003). “Klasik Türk Edebiyatında Ramazan Konulu Şiirler”, AÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 22, s.s. 9-29.
EREN, H. (2019). “Sosyal Hayata Bakan Yönüyle Nedîm’in Ramazâniyyesi Üzerine Bir İnceleme”, Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi, Sayı: 10, s.s. 147-164.
ERKUL, R. (2013). “Mizah Bağlamında Sabit ile Nedim’in Ramazaniyeleri,” CBÜ SBE Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 1, s.s. 446-456.
Ertan, M. Emin (1995). Divan Edebiyatında Ramazaniyyeler Üzerine İncelemeler. Trakya Üniv. SBE. Yayımlanmamış Dr. Tezi. Edirne.
İPEKTEN, H. (2010). Eski Türk Edebiyatı, Nazım Şekilleri ve Aruz, İstanbul: Dergâh Yayınları.
KALENDER, A. (2002). Taze Can Buldu Cihan, Osmanlı Şiirinde Bahar, Yüksek Lisans Tezi, Bilkent Üniversitesi, Ankara.
SARAÇ, M. A. Yekta (2011). Klasik Edebiyat Bilgisi, Biçim-Ölçü-Kafiye, İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
TÜRE, M. Mehmet (2003). Divanlardaki Bahariyye Başlıklı Kasideler, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
UZUN, M. İsmet (2007). “Ramazâniyye”, İslam Ansiklopedisi, C. 34, s.s. 439-440.
ÜNVER, İ. (1988). “XIX. Asır Divan Şiiri”, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, Cilt: 32, s.s. 131-140.
YEKBAŞ, H. (2012). “Ramazanı Divan Şiiri Metinlerinden Okumak”, Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 6, s.s. 173-230.
YILDIRIM, İ. (2020). “Ali Bahar Efendi’nin Sultan III. Selim’e Sunduğu Bahâriyye Kasideleri–I”, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, s.s. 571-606.