İSPİR ÇATAKKAYA KÖYÜ EVLİLİK VE ÖLÜM GEÇİŞ DÖNEMLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Kültürel dokunun tüm olumsuz etkenlere rağmen kendini olabildiğince muhafaza edebildiği sınırlı sayıdaki alandan birisi, geçiş dönemleri olarak adlandırılan doğum, evlilik ve ölümdür. Her biri kendi içerisinde onlarca alt başlık halinde yüklü miktarda inanma, inanç, pratik ve ritüel barındıran bu dönemlere dönük, gerek mikro gerekse makro düzeydeki yaklaşımların geleneğin geleceğe nakli adına büyük kıymet taşıdığı, taşıması gerektiği açıktır. Bu kanaat eşliğinde Erzurum’un İspir İlçesi’ne bağlı Çatakkaya Köyü’nde evlilik ve ölüm geçiş dönemleri ile bu dönemler etrafındaki uygulamalar etrafında şekillenen çalışmamızda öncelikle ilgili dönemlere ve bu dönemlerle alakalı verilere yer verilecek ardından bu veriler kültürel ve inançsal altyapıları ile değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Çatakkaya, evlilik, ölüm, inanç

ISPIR ÇATAKKAYA VILLAGE AN INVESTIGATION ON MARRIAGE AND DEATH TRANSITION PERIOD

One of the limited areas where the cultural texture can maintain itself as much as possible despite all the negative factors is the birth, marriage and death, which are called transition periods. It is clear that both micro- and macro-level approaches to these periods, which contain a large amount of beliefs, beliefs, practices and rituals, carry dozens of sub-headings, carry great value for the future of tradition. This study, which is shaped around marriage and death transition periods in Çatakkaya Village of İspir District of Erzurum and the related practices around these periods, will be followed by the data related to these periods and these data will be evaluated with their cultural and religious infrastructures.

Keywords:

Çatakkaya, marriage, death, belief,

PDF

___

Acıpayamlı, Orhan, Türkiye’de Doğumla İlgili Âdet ve İnanmaların Etnolojik Etüdü, Sevinç Matbaası, Erzurum, 1974. Atalay, Besim, Divanü Lûgat-it-Türk, C. I., TDK Yayınları, Ankara, 1992. Belek, Kayrat, “Eski Türklerde At ve At Kültürü”, Gazi Türkiyat, Bahar 2015/16. Gömeç, Saadettin, “Türk Kültüründe At”, Geçmişten Günümüze Bozkır Uluslararası Sempozyum, 06-08 Mayıs 2016. İbn Fazlan, İbn Fazlan Seyahatnamesi, (Haz: Ramazan Şeşen), Bedir Yay., İstanbul, 1975. İnan, Abdulkadir, "Altay Yenisey Şamanlığında Eski Unsurlar" Makaleler ve İncelemeler, TTK Yay., Ankara, 1987. İnan, Abdülkadir, Tarihte ve Bugün Şamanizm, TTK Yay., Ankara 1954. Kalafat, Yaşar, Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara, 1995. Köksal, Hasan, “Türk Düğünlerinde "Saçı" Geleneği Buna Bağlı Ritler Pratikler”, Bilig-1/Bahar.1996. Memmedov, Celal Beydili, “Eski Türklerde Gizli Tabiat Kuvvetlerine İnanma (İye İnancı)”, Türkler, C.3. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları,2002. Ögel, Bahaeddin, Türk Mitolojisi, Kaynakları ve Açıklamaları İle Destanlar, C. II., Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2002. Özsoy, Bekir Sami, Dede Korkut Kitabı, Akçağ Yayınları, Ankara, 2006. Sümer, Faruk, Oğuzlar (Türkmenler) Tarihleri- Boy Teşkilatı, Destanları, 3.Baskı, Ana Yayınları; 1980. Turan, Ahmet, “Törelerimizde “Kalın” (Başlık ) Adeti”, Milli Folklor Dergisi, S.12, 1989. Türkdoğan, Orhan, “Türk Ailesinin Genel Yapısı”, Sosyo - Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, Cilt 1, T. C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yay., Ankara, 1992.