MİFTAHU’L-KENZ BAĞLAMINDA TERZİ BABA’NIN İTİKADÎ GÖRÜŞLERİ VE YÖNTEMİ

Bu araştırmada Erzincan açısından önemli bir isim olan Terzi Baba’nın itikadî görüşleri bağlamında ortaya koymaya çalıştığı inanç eğitiminin izleri, yöntemsel olarak incelenecektir. Terzi Baba Miftahul-Kenz isimli mesnevi tarzında tasavvufî-itikadî bir eser kaleme almıştır. O, bu eserinde, itikadi konularda keşf ve ilhama yani ilm-i bâtına önem vererek mutasavvıfların yolunu izlemiş, diğer taraftan nazar ve istidlale yani ilm-i zâhire önem vererek kelamcıların metodunu kullanmak suretiyle bir senteze girmiştir. Terzi Baba kendisini Hanefî-Matüridî olarak tanımlamış; iman tanımında Ehl-i Sünnetin “kavl-i meşhur” diye bilinen formülünü benimsemiştir. Allah’ın varlığının ve birliğinin hem nakil hem de nazar ve müşahede ile anlaşılması gerektiğini üzerinde durmuştur. Bütün bu görüşler Terzi Baba’nın müridlerine itikad açısından belli bir yöntemle yol gösterdiğine işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Terzi Baba, İtikad, Kelam, Yöntem, Kenzü’l-Fütûh

TERZİ BABA'S THEOLOGİCAL VİEWS AND METHODS İN THE CONTEXT OF THE MİFTAHU’L-KENZ

This research is an important figure in terms of Erzincan Terzi Baba traces of doctrinal precis belief that tried to put forward in the context of education, it will be examined methodically. Terzi Baba, has written a mystical-thological book with the name Miftahu’l-Kenz of masnawi style. He, in this work, discovery and inspiration on theological issues that giving importance to ilm al-Mystic has followed the path of the mystic, on the other hand with emphasis consideration and inference, namely ilm al-Zahira by using the method of theologians has entered into a synthesis. Terzi Baba himself has defined as the Hanafi-Maturidi; he explained faith with a definition know “kawl mashoor” of Ahl al-Sunnah. He focused on the need to understand the existence and oneness of Allah with conveyance and reflection. All these opinions indicate that Terzi Baba's disciples led by a certain method in terms of the creeds.

Keywords:

Terzi Baba, Faith, Kalam, Method, Kenzu’l-Futuh,

PDF

___

Aktepe, O. (2009). Terzi Baba’nın İtikadî Görüşleri. Erzincan: Doğu Yay.
Altıntaş, R. (2012). Delil ve Delillendirme Yöntemleri. Ş. A. Düzgün (Ed.). Kelam El Kitabı (s.317-327). Ankara: Grafiker Yay.
Ardoğan, Recep (2015). Akideden Kelama, İstanbul: Klm Yay.
Biçer, R. (2013). Akâid Literatürü. Ş. A. Düzgün (Ed.). İslâm İnanç Esasları (s.51-63). Ankara: Grafiker Yay.
Bolelli, N. (2011). Belâgat, İstanbul: İFAV Yay.
Çelebioğlu, A. (1998). Türk Edebiyatında Manzum Dini Eserler. Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları (s.349-365). İstanbul: MEB Yay.
Er Ş. (2014). Erzincanlı Terzi Baba Külliyâtı Hayatı, Eserleri, Halifeleri ve Menkıbeleri. İstanbul: Kutup Yıldızı Yay.
Ersoy, M. A. (2009). Safahat, Ankara: Hece Yay.
Hakkı, İ. (1991), Marifetname c.II, İstanbul: Merve Yay.
Hidâyetnâme. (t.y.). Erişim: 15.06.2016, https://www.yazmalar.gov.tr/detay_goster.php?k=138163
İbn Manzur, Muhammed b. Mükrim (t.y.). Lisanu’l-Arab c.XV. Beyrut: Dâru Sâdır.
Kılavuz, A. S. (1989). Akâid. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (c.II, s.212-216). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
eş-Şafiî, M. (1422/2001), el-Medhâl ilâ Dirâseti İlmi’l-Kelâm. Lahor: İdâratü’l-Kur’ân ve’l-Ulûmi’l-İslâmiyye.
Tâhir, Bursalı M. (1333). Osmanlı Müellifleri c.I. İstanbul: Matbaa-i Âmire.
Topaloğlu, B., Çelebi İ. (2010). Kelam Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İsam Yay.
et-Teftazânî, S. (2011), Şerhu’l-Akâid. İstanbul: Fazilet Neşriyat.
Terzi Baba (ö.1264/1847), Terzi Baba Hayatı ve Miftah-ı Kenz (O. Aktepe, haz.). Erzincan: Muştu Yay. (1979).
Yavuz, Y. Ş. (1997). Havâtır. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (c.XVI, s.523-526). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
Yurt, Vehbi. (2011). Terzi Baba ve Erzincan. İstanbul: Birun Yay.