Problem Çözme Becerileri Eğitim Programının Çocukların Karar Verme Becerileri Üzerindeki Etkisi

Bu çalışmanın amacı Problem Çözme Becerileri Eğitim Programının okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocukların karar verme becerilerine etkisini incelemektir. Araştırmada öntest-sontest-kalıcılık testi kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Çalışmaya anaokuluna devam eden 5-6 yaş grubunda 50 çocuk (25 deney, 25 kontrol) katılmıştır. Uygulama sürecinin ilk aşamasında deney ve kontrol grubundaki çocuklara ön test uygulaması yapılmıştır. Daha sonra deney grubundaki çocuklara 5 hafta boyunca haftada 2 kez Problem Çözme Becerileri Eğitim Programı uygulanmıştır. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen Karar Verme Becerileri Değerlendirme Aracı-Çocuk Formu ile toplanmıştır. Verilerin analizinde ön test puanlarının karşılaştırılmasında bağlı örneklemler t testi ve ön test-son test ve kalıcılık testi karşılaştırmalarında ise tekrarlı ölçümler için ANOVA kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda deney ve kontrol grubundaki çocukların karar verme becerileri puanları arasında anlamlı farklılık olduğu (p<0,05) bulunmuştur. Eğitim programının kalıcılığına ilişkin yapılan kalıcılık testi sonucunda, eğitim programının etkisinin devam ettiği saptanmıştır (p>,05). Bu bulgular ışığında çocukların karar verme becerilerini geliştirmek için araştırmacı ve eğitimcilere bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Karar verme, problem çözme, okul öncesi, çocuk

The Effect of the Problem Solving Training Program on the Children's Decision Making Skills

This study aims to investigate the effect of the Problem Solving Skills Training Program on the decision-making skills of 5-6-year-old children. In the study, the pre-test/post-test experimental design with a control group was used. 5-6-year-old 50 (25 experimental/25 control) preschool children participated in the study. At the beginning stage of the investigation process, the pre-test was applied to the children both in the experimental and control groups. Then, problem-solving skills training program was administered to the children in the experimental group three times a week for 5 weeks. Decision Making Skills Assessment Tool-Children Form was used for data collection. Analysis of Covariance (ANCOVA) was used in pre-test and post-test comparison. The study showed that the difference between the decision-making skills scores of the experimental group and the control group was significant (p<0,5). Based on these findings, some suggestions are offered to researchers and educators to develop the decision-making skills of preschool children.

Keywords:

Decision making problem solving, preschool, children, training program,

PDF

___

Anlıak, Ş. & Dinçer, Ç. (2009).Çocukların kişiler arası bilişsel problem çözme becerileri zaman içerisinde nasıl bir değişim gösteriyor. Eğitim Araştırmaları,37,71,90.
Anlıak, Ş. & Dinçer, Ç. (2005). Okul öncesi dönemde kişiler arası bilişsel problem çözme becerilerinin geliştirilmesi. Eğitim Araştırmaları, 20, 122- 134.
Aubrey, C., Ghent, K. & Kanira, E. (2012). Enhancing thinking skills in early childhood. International Journal of Early Years Education, 20, 4, 332-348. Aydoğan, E. Y. (2004). İlköğretim ikinci ve dördüncü sınıf Öğrencilerine genel Problem çözme becerilerinin kazandırılmasında eğitimin etkisinin incelenmesi (Doktora Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
Aydoğan, Y. (2012). Problem çözme ve problem çözme becerilerinin desteklenmesi. E. Ömeroğlu (Ed.). Ankara: Özgün Kök Yayıncılık.
Bacanlı, F., ve Sürücü, M., (2005). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Karar verme Stilleri Ve Sınav kaygıları Arasındaki İlişki. VIII. Ulusal Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Kongresi Özet Kitabı. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Bacanlı, F. (2012). Karar verme stratejileri ve ego kimlik statüleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37 (163), 17-28.
Bednar, E. D. & Fisher, T.D. (2003). Peer referencing in adolescent decision making As a function of perceived parenting style. Adolescence, 38 (152), 607 – 621.
Bingham, A. (1971). Çocuklarda problem çözme yeteneklerinin geliştirilmesi.(A. F. Oğuzkan, Çev.). Milli Eğitim Basımevi: İstanbul.
Brown J., & Mann L. (1991). Decision-making competence and self-esteem: A comparison of parents and adolescents. Journal of Adolescence, 14, 363-371.
Casey, M.B. (1990). A planing and problem solving preschool model: The methodology of being a good learner. Early Childhood Research Quarterly, 5,63-67.
Cüceloğlu, D. (1993). İyi Düşün Doğru Karar Ver. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Danışık, N. D. (2005). Ergenlerin sürekli öfke, öfke ifade tarzları ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
DeHaan, R. L. (2009). Teaching creativity and inventive problem solving in science. CBE- Life Sciences Education.8 (3),172-181.
Dinçer, Ç. (1995). Anaokuluna devam eden 5 yaş grubu çocuklarına kişiler arası problem çözme becerilerinin kazandırılmasında eğitimin etkisinin incelenmesi. (Doktora Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
Dülger, Ö. (2009). Ergenlerin algıladıkları sosyal destek ile karar verme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
D’Zurilla, T. J., & Nezu, A. M. (2007). Problem solving therapy: A positive approach to clinical intervention. 3rd. New York: Springer.
Ekiz, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri: Yaklaşım, yöntem ve teknikler. Ankara: Anı Yayıncılık.
Erden, M. ve Akman, Y. (1998). Eğitim psikolojisi/Gelişim-öğrenme-öğretme. Ankara: Arkadaş Yayınları.
Erwin, P. G., Kathryn, F., & Purves, D. G. (2004). Task characteristics and performance in interpersonal cognitive problem solving. The Journal of Psychology, 138(2), 185-192.
Fisher, R. (2005). Teaching thinking (2nd edition). London: Continuum Books.
Güçray, S. (1998). Bazı kişisel değişkenler. Algılanan sosyal destek ve atılganlığın karar verme stilleri ile ilişkisi. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2 (9), 7-16.
Graumlich, G. & Baron, J. (1991). Teaching decision making in the city: Two experiences. Teaching decision making to adolescents, 147-160.
Halpern-Felsher, B. L., & Cauvman, E. (2001). Costs and benefits of a decision—decision-making competence in adolescents and adults. Journal of Applied Developmental Psychology, 22, 257–273.
Johnson, J. L. (2000). Preventing conduct problems and increasing social competence in high-risk preschoolers. (Doctoral dissertation, Regent University, Virgine). Retrieved from http://www.regent.edu/academics/thesis
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kaya, E. (2005). Hemşirelerin problem çözme becerilerinin ve etkileyen bazı faktörlerin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
Koruklu, N. & Yılmaz, N. (2010). The effect of the training programs of conflict solving and conciliation on the skills of problem solving of children attending to preschool organizations. Adnan Menderes University Faculty of Teaching The Journal of Educational Sciences, 1(1), 1-20.
Kozak, M. (2014). Bilimsel araştırma: tasarım, yazım ve yayım teknikleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Kuzgun, Y. (2006). Meslek gelişimi ve danışmanlığı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Levin I, Weller J, Pederson A, & Harshman L. (2007). Age-related differences in adaptive decision making: Sensitivity to expected value in risky choice. Judgment and Decision Making, 2, 225–233.
McWhirter, E. H., Rasheed, S., & Crothers, M. (2000). The effects of high school career education on social-cognitive variables. Journal of Counseling Psychology, 47, 330-341. Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Oktay, A. (2002). Yaşamın sihirli yılları. İstanbul: Epilson.
Önol, M. (2013). Yaratıcı problem çözme etkinliklerinin bilimsel süreç becerilerine ve başarıya etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
Pekdoğan, S. (2015). Karar verme becerileri eğitim programının 5-6 Yaş çocuklarının karar verme becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi (Doktora Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi. Pekdoğan, S., & Ulutaş, I. (2016). Reliability and Validity of the “Decision-making Skills Instrument for Children. Journal of Education and Training Studies, 4(12), 197-203.
Piaget, J. (1931). Çocukta akıl yürütme ve karar verme (S.E. Siyavuşgil,Çev.). Ankara: Palme Yayıncılık.
Piaget, J. (1959). Çocukta dil ve düşünme (S.E. Siyavuşgil,Çev.). Ankara: Palme Yayıncılık.
Piaget, J. (1934). Çocukta dil ve düşünme (H. Portakal,Çev.). İstanbul: Cem Psikoloji. Punia, D., S. Balda & S. Punia. (2004). Training Disadvantaged Rural Children For Interpersonal Cognitive Problem-Solving Skills. Stud. Tribes Tribals, 2(1), 9-13.
Rader, M. E. (2010). The relationship between emotional-social intelligence and social problem solving. Northern Arizona University.
Ross, M. (1981). Self-centered biases in attribution of responsibility: antecedents and consequences. Social cognition: The Ontario symposium.
Ruggiero, V. R. (2002). Becoming a critical thinker. ABD: Houghton Mifflin Company.
Seçer, İ. (2013). Spss ve lısrel ile pratik veri analizi. Analiz ve raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık.
Taal, M. & De Carhalvo, F.S. (1997). Stimulating adolescents decision making. Journal of Adolescence, 20, 223-226.
Tok, E. (2011). Okul Öncesi çocuk ve. Uluğ, M.O. & Karadeniz,G. (Ed.), Okul Öncesi Çocuk ve Düşünme Becerileri içinde (s.221-237). Ankara: Nobel.
Willoughby. M., Blair, C., Wirth, R. J., & Greenberg, M. (2012) The measurement of executive function at age 5: Psychometric properties and relationship to academic achievement. Psychological Assessment, 24(1), 226–239.
Youngstrom, E., J.M. Wolpaw, J.L. Kogos, K. Schoff, B. Ackerman, & C. Izard. (2000). Interpersonal problem solving in preschool and first grade: Developmental change and ecological validity. Journal of Clinical Child Psychology 29 (4), 589–602.