DERSİN AKIŞINI BOZAN İSTENMEYEN DAVRANIŞLARI YÖNETME STRATEJİLERİNİN İNCELENMESİ

Sınıfta, öğretme-öğrenme sürecini kesintiye uğratan dolayısıyla dersin akışını bozan hatalı istenmeyen davranışlar kaçınılmazdır. Bu davranışlar, istenmeyen ya da arzu edilmeyen davranışlar olarak da etiketlenmektedir. Bunların yönetilmesiyle ilgili pek çok alternatif olmakla birlikte iki temel strateji vardır. Bu göre öncelik, istenmeyen davranışların oluşmasına fırsat vermeyen öğretim ortamlarının hazırlanmasıdır. Buna rağmen, sınıfta bu davranışlar hala ortaya çıkıyorsa, o zaman bu davranışlara müdahale edilerek durdurulması ve engellenmesi önerilmektedir. Bu bağlamda, istenmeyen davranışların yönetilmesiyle ilgili çeşitli yaklaşım biçimleri, modeller ve tepki yöntemleri geliştirilmiştir. Bunlar içerisinde, istenmeyen davranışlara karşı öğretmenlerin gösterdiği tepkiler söz konusu olduğunda, özellikle, öğrenme zamanından en az süreyi alan tepkiler ön plana çıkmaktadır. Bu araştırma, yukarıda söz edilen bağlamı inceleyerek genel anlamda sınıf özel olarak da hatalı davranışların yönetiminin etkili bir şekilde gerçekleştirilmesine katkı sağlamak amacıyla yapılmıştır. Bu kapsam da Erzincan il merkezindeki 21 ilköğretim okulunda, toplam 737 ders saati süresince öğretmenler gözlenerek ders akışını bozan istenmeyen davranışlara karşı gösterdikleri tepkiler kaydedilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre dersin akışını bozan istenmeyen davranışlara karşı öğretmenler en fazla öğrenciye adıyla seslenme tepkisini gös-termiş, öğrenme zamanından en az süreyi alan tepkiler arasından da en fazla göz kontağı kurma şeklideki tepkiyi tercih etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler:

Sınıf yönetimi, öğrenme ortamları, hatalı ya da istenmeyen davranışlar, istenmeyen davranışların yönetimi, öğretmenlerin istenmeyen davranışlara karşı tepkileri

INVESTIGATING THE MANAGEMENT STRATEGIES OF MISBEHAVIORS DISRUPTING THE FLOW OF A LESSON

In a classroom, it is inevitable to experience misbehaved demeanors that disrupt the flow of a lesson and in turn, interrupt the teaching-learning process. These demeanors are labeled as undesirable or improper behaviors. Although exist many alternatives to manage these behaviors, there are two fundamental strategies in use: the first and preferred one is to prepare a teaching environment which does not allow emanation of such behaviors; if this option fails and these misbehaviors still appear in the classroom, then the second strategy is to intervene and stop them. In that context, several approaches, models and reaction methods have been developed to manage these undesired behaviors. Among the options, especially the ones that take up the least amount of learning time come to forefront when the reactions by the teachers to the misbehaved demeanors are concerned. Dealing with the aforementioned context, this study is carried out to contribute to the administration of a classroom in general and effective management of misbehaviors specifically. In the scope of this study, there are 21 elementary schools located in the city of Erzincan; teachers have been observed for a total of 737 lesson hours in terms of their reactions to misbehaviors that disrupt the flow of a les- son and their reactions have been recorded. According to the research results, teachers exhib- ited mostly calling the student with their names as a kind of reaction against the misbehaviors that disrupt the flow of a lesson, preferring a reaction of gazing at student from the reactions that take the least learning time

Keywords:

Classroom management, learning conditions, misbehaviors or unwanted behaviors, management of misbehaviors, teachers’ reactions against misbehaviors,

PDF

___

Ağaoğlu, E. (2002). “Sınıf İçinde Öğrenme Öğretme Ortamının Düzenlenmesi”, Sı- nıf Yönetimi, (Ed. Kaya, Z.) PegemA Yay., Ankara.
Akar, İ. (2002). “Öğrenci Davranışlarını Etkileyen Etmenler”, Sınıf Yönetimi, (Ed.
Kaya, Z.) PegemA Yay., Ankara.
Akbaba, S. (2006). Psikolojik Danışma ve Sınıf Ortamlarında Öğrenme Psikolojisi, Aydan Matbaacılık, Ankara.
Akyol, H. (2001). “Olumlu Öğrenmeye Uygun Bir Ortam Oluşturma”, Sınıf Yöneti- mi, (Ed. Küçükahmet, L.) Nobel Yay., Ankara.
Ataman, A., (2000). “Sınıf içinde Karşılaşılan Davranış Problemleri ve Önlemler”, Sınıf Yönetimi, (Ed. Küçükahmet, L.) Nobel Yay., Ankara.
Aydın, A. (2003). Sınıf Yönetimi, Alfa Basım Yay., Dağıtım, İstanbul.
Aytekin, H. (2001). “Sınıf Yönetimi ve Disiplinle İlgili Kurallar Geliştirme ve Uygu- lama” Sınıf Yönetimi, (Ed. Küçükahmet, L.) Nobel Yay., Ankara.
Başar, H. (1999). Sınıf Yönetimi, Milli Eğitim Bakanlığı Yay., İstanbul.
Borich, G.D. (1996). Effective Teaching Methods (3rd Ed.). Prentice Hall, Englewood Cliffs, NJ.
Bull, S. L., Solity, J. E. (1996). Classroom Management: Principles o Practice, London, Routledge.
Celep, C. (2000). Sınıf Yönetimi ve Disiplini, Anı Yay., Ankara Çelik, V. (2003). Sınıf Yönetimi, Nobel Yay., Ankara.
Demirel, Ö. (1998). Genel Öğretim Yöntemleri, Kardeş Kitap ve Yay., Ankara Erden, M. (2001a). Öğretmenlik Mesleğine Giriş, Alkım Yay., İstanbul. Erden, M. (2001b). Sınıf Yönetimi, Alkım Yay., İstanbul.
Erdoğan, İ. (2002). Sınıf Yönetimi, Sistem Yay., İstanbul.
Ertürk, S. (1991). Eğitimde Program Geliştirme, Meteksan Yay., Ankara. Fidan, N., Erden, M. (1998). Eğitime Giriş, Alkım Yay., İstanbul.
Girmen, P., Anılan, H., Şentürk, İ., Öztürk, A. (2007). Sınıf Öğretmenlerinin İsten- meyen Öğrenci Davranışlarına Gösterdikleri Tepkiler,
http://www.manas.kg/pdf/sbdpdf15/Makaleler/19.pdf (24 Şubat 2007) Güçlü, N. (2001). “İletişim”, Sınıf Yönetimi, (Ed. Küçükahmet, L.) Nobel Yay., An-
kara.
Ilgar, L. (2000). Eğitim Yönetimi-Okul Yönetimi-Sınıf Yönetimi, Beta Basım Yay., Dağıtım, İstanbul.
İmer, G. (2000). “Öğretim Ortamlarının Düzenlenmesi” Sınıf Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar, (Ed. Küçükahmet, L.) Nobel Yay., Ankara.
Korkmaz, İ. (2002) “İstenmeyen Davranışların Önlenmesi”, Sınıf Yönetimi, (Ed.
Kaya, Z.) PegemA Yay., Ankara.
Kuzgun, Y., Deryakulu, D. (2004). Eğitimde Bireysel Farklılıklar, Nobel Yay., An- kara.
Mengüşoğlu, T. (1979). İnsan ve Hayvan Dünya ve Çevre, Edebiyat Fakültesi Mat- baası, İstanbul
Otrar, M., (2004). “Öğrencinin Davranışlarını Etkileyen Sosyal ve Psikolojik Etmen- ler”, Sınıf Yönetimi, (Ed. Gürsel, M.) Eğitim Kitabevi., Konya.
Özden, Y. (2002) ). “Sınıf İçinde Öğrenme Öğretme Ortamının Düzenlenmesi”, Sınıf Yönetimi, (Ed. Garip, E.) PegemA Yay., Ankara.
Özen, Y., Gülaçtı, F. (2006). İlköğretimde Sınıf Yönetimi, Ankara.
Özyürek, M. (2001). Sınıf Yönetimi, Karatepe Yay., Ankara.
Pala, A. (2007). Sınıfta İstenmeyen Öğrenci Davranışlarını Önlemeye Dönük Disip- lin Modelleri, http://manas.kg/pdf/sbdpdf13/Makaleler/17.pdf (24 Şubat 2007)
Reece, I., Walker, S. (1998). Teaching, Training and Learning A Practical Guide, Business Education Publishers, New York:
Sarıtaş, M. (2000). “Sınıf Yönetimi ve Disiplinle İlgili Kurallar Geliştirme ve Uygu- lama”, Sınıf Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar, Nobel Yay., Ankara.
Taymaz, H. (1995). Okul Yönetimi, Saypa Yay., Ankara.
Tertemiz, N. (2000). “Sınıf Yönetimi ve Disiplin”, Sınıf Yönetimi, (Ed.
Küçükahmet, L.) Nobel Yay., Ankara.
Türnüklü, A., Yıldız,V. (2002). “Öğretmenlerin Öğrencilerin İstenmeyen Davranış- larıyla Başa Çıkma Stratejileri-I”, Çağdaş Eğitim Dergisi, Yıl, 27, S.284, Şubat-2002, 22-27, Ankara.
Türnüklü, A., Yıldız,V. (2002). “Öğretmenlerin Öğrencilerin İstenmeyen Davranış- larıyla Başa Çıkma Stratejileri-II”, Çağdaş Eğitim Dergisi, Yıl, 27, S.285, Mart-2002, 32-36, Ankara.
Uludağ, Z., Odacı, H. (2002). Eğitim Öğretim Faaliyetlerinde Fiziksel Mekan, Milli Eğitim Dergisi, Sayı 153-154. Kış-Bahar 2002, Ankara. http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/153-154/uludag.htm
Ülken. H. Z. (2001). Eğitim Felsefesi, Ülken Yay., İstanbul.
Ünal, S., Ada, S. (2000). Sınıf Yönetimi, MÜTEF., Matbaası, İstanbul.
Wragg, E. C. (1999). An Introduction to Classroom Observation, London, Routledge.
Yalçınkaya, M. (2003). “Sınıf-İçi İstenmeyen Öğrenci Davranışları ve Yönetimine
İlişkin Stratejiler”, Sınıf Yönetimi, (Ed. Üre, Ö.) Mikro Yay., Ankara.
Yiğit, B. (2004). “Sınıfta Disiplin ve Öğrenci Davranışının Yönetimi”, Sınıf Yöne- timi, (Ed. Şişman, M., Turan, S.) Öğreti Yay., Ankara.
Yüksel, A., Ergun, M. (2007). “Sınıfta İstenmeyen Öğrenci Davranışları ve Çözüm Yolları” http://www.egitim.aku.edu.tr/davranis.doc (24 Şubat, 2007)