Zekeriya ÖZÜDOĞRU, Derviş ÖZDEMİR, Ramazan İLGÜN

Hasmer Koyunu Mandibula’sı Üzerinde Makroanatomik ve Morfometrik İncelemeler

Çalışma Hasmer koyunu mandibula’sı üzerinde bazı morfometrik değerleri ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada Bahri Dağdaş Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nden temin edilen reforme erişkin 8 adet Hasmer koyunu mandibula’sı kullanıldı. Hasmer koyununun mandibula’sı 19 noktadan ölçülmüş ve elde edilen değerler diğer koyun ırklarıyla karşılaştırılmıştır. Araştırmada mandibula’nın morfometrik incelemeleri dijital kumpas yardımıyla ölçülerek incelemeye ait veriler aritmetik ortalama ve standart hata ile belirlenmiştir. Hasmer koyununun mandibula uzunluğu 186.30±9.30 mm., mandibula yüksekliği ise 108.68±2.36 mm. olarak ölçülmüştür. Ölçülen bu değerler diğer koyun ırklarıyla bazı farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Bu çalışmada ayrıca, klinik açıdan önemli olan nervus mentalis ve n. mandibularis’in içinden geçtiği for. mentale ve for. mandibula’nın topografik olarak yerleri belirlenmiştir. Hasmer koyununda yapılan uzunluk korelasyon analizi bulgularına göre uzunluk U1 ve U3 arasında, uzunluk U1 ve U12 arasında uzunluk U2 ve U5 arasında, uzunluk U3 ve U6 arasında ve uzunluk U5 ve U6 arasında pozitif yönde güçlü korelasyon mevcut iken, uzunluk U7 ve U18 arasında negatif yönde güçlü bir korelasyon olduğu tespit edildi. Bu çalışma Hasmer koyunu ile ilgili yapılacak çalışmalar için kaynak bir araştırma olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Hasmer koyunu, mandibula, morfometrik

Investigations of Macroanatomical and Morphometric on the Mandible in Hasmer Sheep

The study was carried out to reveal some morphometric values on Hasmer sheep mandible. In this study, reformed eight adult Hasmer mandibles which were obtained from Bahri Dagdas Agricultural Research Institute were used. The mandible of the Hasmer sheep was measured at 19 points and the obtained values were compared with the other sheep breeds. Morphometric analysis of the mandible was measured with digital caliper and the data of the study were determined by arithmetic mean and standard error. The height of the mandible was 108.68±2.36 mm. and the length of the mandible was 186.30±9.30 mm. according to these measurements. These measured values showed some differences with other sheep breeds. In this study, the topographic locations of the mental and mandible foramen through which the clinically important mental and the mandible nerve pass are determined. According to the results of length correlation analysis in Hasmer sheep, there was strong positive correlation between length U1 and U3, length U1 and U12 between length U2 and U5, length U3 and U6, and length U5 and U6, while length U7 and U18 had a strong negative correlation. There was a strong correlation. This study is thought to be a source research for the studies on Hasmer sheep.

Keywords:

Hasmer sheep, mandible, morphometric,

PDF

___

Akçapınar H. Koyun Yetiştiriciliği. Ankara: Medisan Yayınevi 1994; 8-14.
Avdic R, Hadziomerovic N, Tandir F, Pamela B, Velida C. Analysis of morphometric parameters of the Roe deer mandible (Capreolus capreolus) and mandible of the sheep (Ovis aries). Veterinaria 2013; 62: 1-9.
Carvalho HP, Saavedra MSFA, Ballester RY, Luz JGC. Biomechanical evaluation of the sheep mandible as a model for studying fixation methods. Int J Morphol 2018; 36(3): 926-30.
Dalga S, Aslan K, Kırbaş G. Hemşin Koyunu mandibulası üzerinde morfometrik bir çalışma. Atatürk Üniv Vet Bil Derg 2017; 12(1): 22-7.
Demiraslan Y, Gülbaz F, Özcan S, Dayan MO, Akbulut Y. Morphometric analysis of the mandible of Tuj and Morkaraman sheep. J Vet Anat 2014; 7: 75-86.
Dursun N. Veteriner Anatomi I. Ankara: Medisan Yayınevi 1996; 104-107.
Karimi I, Hadipour M, Nikbakht P, Motamedi S. The lower jawbone of Mehreban sheep: a descriptive morphometric approach. World’s Vet J 2011a; 2: 57-60.
Karimi I, Onar V, Pazvant G, Hadipour MM, Mazaheri Y. The cranial morphometric and morphologic characteristics of Mehraban sheep in Western Iran. Global Veterinaria 2011b; 6 (2): 111-7.
Kaymakçı M. İleri Koyun Yetiştiriciliği. İzmir: Meta Basım Matbaacılık, 2010; 1-6.
Kaymakçı M, Taşkın T. Türkiye koyunculuğunda melezleme çalışmaları. Hayvansal Üretim 2008; 49: 43-51.
Mohamed R, Driscoll M, Mootoo N. Clinical anatomy of the scull of the Barbados Black Belly sheep in Trinidad. Int J Curr Res Med Sci 2016; 2 (8): 8-19.
Monfared AL. Clinical anatomy of the skull of Iranian native sheep. Global Veternaria 2013; 10(13): 271-5.
Nomina Anatomica Veterinaria (NAV). International Comitte on Veterinary gross Anatomical nomenclature. General assembly of the World Association of Veterinary Anatomists. Fifth Edition Gent. Published by the Editorial Committee Hannover (Germany) Columbia. MO (U.S.A.) Ghent (Belgium). Sapporo (Japan) 2012.
Shehu SA, Bello A, Sonfada ML, Suleiman HM, Umar AA, Danmaigoro A, Garba S, Abdullahi AU. Morphometrical study of the mandibular bone of female Yankasa sheep. International Journal of Current Science and Multidisciplinary Journal 2019; 2(1): 1-10.
Sipahi C. Anadolu yaban koyunu. Veteriner Hekimler Dergisi 2007; 78(1): 8-17.
Tekin ME, Gürkan M, Karabulut O, Düzgün H. Merinos, Akkaraman ve İvesi ırklarının bazı etçi ırklar ile melezlerinde (Hasmer, Hasak, Haşiv ve Linmer) performans test ve seleksiyon çalışmaları: I. dölverimi ve yaşama gücü. Hayvancılık Araştırma Dergisi 2001; 11(2):1-8.
Tekin ME, Gürkan M, Karabulut O, Düzgün H. Performance testing studies and the selection of Hasmer Hasak Hasiv and Linmer crossbreed sheep types II Pre weaning growth. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 2005a; 29(1):59-65.
Tekin ME, Gürkan M, Karabulut O, Düzgün H. Performance testing studies and the selection of Hasmer Hasak Hasiv and Linmer crossbreed sheep types III fattening performance. Turk J Vet Anim Sci 2005b; 29(1): 67-73.
Ünsal NK. Sagittal split ramus osteotomisinde kullanılan fiksasyon yöntemlerinin deneysel olarak karşılaştırılması. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya 2016; 25-34.
Yalçın H, Kaya MA, Arslan A. Comparative geometrical morphometries on the mandibles of Anatolian Wild sheep (Ovis gmelini anatolica) and Akkaraman sheep (Ovis aries). Kafkas Üniv Vet Fak Derg 2010; 16: 55-61.
Wensing DS. Veteriner anatomi konu anlatımı ve atlas, Çeviri editörü Hazıroğlu M, Çakır A. 4. Baskı, Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri 2016; 41-54.