Esma GÖKMEN, Hilal GÜR

YAZLIK AÇIK HAVA SİNEMALARI: SİNEMA MEKANLARININ SOSYAL BİR ALAN OLARAK İŞLEVLERİ

Sinema salonları geçmişte bireylerin temel sosyalleşme alanlarından biriydi. İnsanlar oraya gitmek için özel olarak hazırlanır, çoğu zaman aile ya da arkadaşları ile gider, kendilerini izledikleri filmlerin büyüsüne kaptırır, yıldızlarla bütünleşir, hayatın gerçeklerinden orada uzaklaşır ve film başlamadan önce ve bittikten sonraki ritüelleriyle toplumsallaşma deneyimlerini orada yaşarlardı. Bu çerçeveden bakınca özellikle yazlık hava sinemaları çok özel sinema deneyimlerinin yaşandığı mekanlardır. Geçmişte kapalı sinema mekanlarının olmadığı küçük yerleşim yerlerinde bireylerin sosyalleşmesinin en önemli alanlardan biri açık hava sinemalarıdır. Açık hava sinemaları, Türkiye’de yaygın olduğu dönemlerde en önemli eğlence ve sosyalleşme alanlarından biri olarak araştırılmaya değer iletişim mekanları arasında yer alır. Bugüne kadar, bu mekanların özellikleri ve buralarda bireylerin sosyalleşmeleri ile ilişkili sözlü tarih yöntemi ile yapılan çalışmalar olsa da az sayıdadır. Alandaki bu eksikliği giderebilmek adına bu çalışmada “açık hava sinemaları”, geçmişteki önemli bir eğlence ve sosyalleşme mekânı olarak ele alınmış ve analiz edilmiştir. Çalışmada sözlü tarih yönteminden yararlanılarak konu ile ilgili tanıkların bilgi ve deneyimlerine başvurulmuştur. Eski yazlık açık hava sinemalarını ve bunlarla ilgili anılarını hatırlarında tutan sinemaseverlerin ardından, belki de bu etkinliği ve mekânı hatırlayan kimse kalmayacaktır. Bu nedenle açık hava sinemaları ile ilgili geçmiş gözlemlerini, deneyimlerini ve anılarını hafızalarında tutan kişilerin sözlü tanıklıklarından yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sinema, Sinema Mekanı, Açık Hava Sineması, Yazlık Sinema, Sözlü Tarih

SUMMER OPEN AIR CINEMAS:THE FUNCTIONS OF CİNEMA SPACES AS A SOCIAL AREA

Movie theaters were one of the primary socialization areas of individuals in the past. People are specially prepared to go there, often going with their family or friends, captivating the films they watch, integrating with the stars, moving away from the realities of life, and experiencing socialization before and after the film begins. Looking at this framework in particular, summer air cinemas are places where very special cinema experiences are experienced. One of the areas where very special cinema memories are experienced in the small settlements where there are no closed cinema places in the past is the summer air cinemas. Open-air cinemas are among the most sought-after communication venues as one of the most important areas of entertainment and socialization in times of widespread in Turkey. Until now, studies on the features of these places and the oral history method related to the socialization of the individuals in these places are few. In order to make up for this shortcoming, “open-air cinemas” have been considered and analyzed as an important entertainment and social space in the past. In the study, information and experiences of witnesses related to the subject were consulted by using oral history method. After cinema lovers who remember the old summer open-air cinemas and memories about them, perhaps no one will remember this event and the space. For this reason, past observations about open air cinemas, oral experiences of those who keep their memories and memories are utilized.

Keywords:

Cinema, Cinema Venue, Open Air Cinema, Summer Cinema, Oral History,

PDF

___

Dürdane Poyraz ile sözlü tarih görüşmesi (Mayıs 2006)
Lale Çelik ile sözlü tarih görüşmesi (Mayıs 2006)
Basri Çelik ile özlü tarih görüşmesi (Mayıs 2006)
Abisel, Nilgün (1999). Popüler Sinema ve Türler. İstanbul: Alan Yayıncılık.
Arslan, Savaş (2001). Türk Tapon Filmlerini Oyun Olarak Okuma Denemesi. Deniz Derman (Haz.). Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler (s. 185-201). İstanbul: Bağlam Yayınları.
Assman, Jan (2001). Kültürel Bellek, çev. Ayşe Tekin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Danacıoğlu, Esra (2001). Geçmişin İzleri, Yanıbaşımızdaki Tarih İçin Bir Klavuz, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Derry, Charles (1987). More Dark Dreams: Some Noteson the Recent Horror Film, American Horrors, Essays on Modern American Horror Film. Urbana: University of Illinois Press.
Erkılıç, Hakan (2009). Düş Şatolarından Çoklu Salonlara Değişen Seyir Kültürü ve Sinema, Kebikeç İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi, Yıl: 14 Sayı: 28.
Evren, Burçak (1998). Eski İstanbul Sinemaları: Düş Şatoları, İstanbul: Doğan Kitapçılık.
Giddens, Anthony (1999). Toplumun Kuruluşu. Çev: Hüseyin Özel. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Kırel, S. (2005), Yeşilçam Öykü Sineması, İstanbul: Babil.
Kyvig David E. ve Marty Myron A. (2000). Yanıbaşımızdaki Tarih. (Nalan Özsoy, Çev.) İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Liman, Ali Sait, Gaziantep’te Sinema, Seyir ve Seyirci (1923-1980), İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2014/II 47, s.97-124.
Öz, Perihan Taş, 2012, Pelikülden Dijitale Sinemada Seyir Kültürü ve Seyircinin Değişen Konumu, The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, TOJDAC Nisan 2012, Sayı 2, s.65-73.
Metz, Christian (1977). The Imaginary Signifier. (Celia Britton, Çev.) A. Williams, B. Brewster, A. Guzzetti. Bloomington: Indiana University Press.
Mutlu, Dilek Kaya (2001). Yerli Melodramlar ve Ruhsal Boşalım. Deniz Derman (Haz.). Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler. (s.111-120). İstanbul: Bağlam Yayınları.
Neyzi, Leyla (2001). İstanbul’da Hatırlamak ve Unutmak: Birey, Bellek ve Aidiyet, İslam Araştırmaları Dergisi, Sayı 6, s.155-173.
Ong, Walter J. (1995), Sözlü ve Yazılı Kültür. (Sema Postacıoğlu Banon, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
Öztürk, Serdar (2010). Türkiye’de Sözlü Tarih’ten İletişim Araştırmalarında Yararlanma Üzerine Notlar, Millî Folklor, Yıl 22, Sayı 87, s.13-26.
Öztürk, Serdar (2012). Mekan ve İktidar, Ankara: Phoenix Yayınları.
Öztürk, Serdar (2013) Türkiye’de Sinema Mekanlarını Sözlü Tarih Üzerinden Anlamak, Milli Folklor, Yıl 25, Sayı 98 s.19-31.
Sennett, Richard (2002). Kamusal İnsanın Çöküşü. (Serpil Durak, Abdullah Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Sennett, Richard (2006). Ten ve Taş. (Tuncay Birkan, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
Thompson, Paul (1999). Geçmişin Sesi, (Şehnaz Layıkel, Çev.). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Uluoğlu, Belkıs (Şubat 2007). Kamusal Alan Görünümleri, Erişim: 15.05.2007, http://www. boyutpedia.com