Osmanlı Devleti’nin birçok vilayetinde olduğu gibi, Diyarbekir’de de özellikle 19.yüzyılın ikinci yarısından itibaren yabancı devlet okulları ile azınlık okullarının açılışında büyük bir artış gözlendi. İlk zamanlarda bu duruma kayıtsız kalan ve hatta zaman zaman bu okullara parasal destek veren Osmanlı Devleti, 1890’dan itibaren sıkı bir denetim uygulamaya çalıştı. Osmanlı Devleti’ni böyle bir yola sevk eden temel sebep, birer fesat ve kışkırtma merkezi haline gelen söz konusu okulların açılış ve faaliyetlerinin, yabancı devletlerin himaye ve desteği nedeniyle engellenememesi idi. Yabancı okulların açılışını durduramayan Osmanlı Devleti, Diyarbekir vilayetinde sayıları günden güne çoğalan yabancı ve azınlık okullarını, diğer bölgelerde olduğu gibi, ruhsatname verme, ders kitaplarının denetimi, Osmanlıca muallimi tayini ve mekteplerin yıllık genel teftişi gibi çeşitli yöntemlerle denetlemeye çalıştı. Ancak, Çüngüş Ermeni Mektebi, Taşnaksütyun Ermeni Mektebi ve Mardin Protestan Mektebi gibi pek çok okulda sözü edilen zararlı faaliyetler tam olarak önlenemedi. Bu durum, 1895 yılında, yurdun bir çok yerinde olduğu gibi, Diyarbakır’da da geniş çaplı bir Ermeni isyanının ortaya çıkmasına büyük ölçüde zemin hazırlamıştır.

As in many provinces of Ottoman States, a great increase was observed in opening of foreign schools and minority schools in Diyarbekir especially dating from second half of the 19th century.Ottoman State; which was different to this situation in the beginning and even gave material support to these schools; tried to apply strict inspection dating from 1890. The main reason which made the Ottoman State to act in this way was the opening and activities of these schools that had become center of mischief and provocation could not be prevented because of patronage and support of foreign countries. Ottoman State, which was not able stop the opening of foreign schools, tried to control foreign and minority schools of the numbers increased day by day in Diyarbekir province by various methods like giving license, checking course books, appointing teachers of Ottoman Turkish and general annual inspection. But these harmful activities mentioned in a lot of schools like Çüngüş Armenian School, Taşnaksütyun Armenian School and Mardin Protestant School could not be prevented. This situation has prepared background on a large scale to appear widespread Armenian rebellion in Diyarbakır like a lot of places in native country.