12 MART’A GİDEN SÜREÇTE SOL CUNTACILIĞIN TEORİK ve TARİHSEL ARKA PLANI

12 Mart 1971 Askerî Muhtırası Türk siyasal hayatında çokça tartışılan bir meseledir. 12 Mart Muhtırasından hemen önce, 9 Mart’ta, ifşa olan cuntacı grup ise görece daha az ele alınmaktadır. Ancak 12 Muhtırasını hızlandırıcı faktörlerden birisi de 9 Mart’ta askeri darbe yapmayı planlayan kimselerin bu planını engellemektir. 9 Mart’ta açığa çıkarılan darbe hazırlığı, 1966’dan itibaren teorik ve pratik boyutta şekillenen birtakım gelişmelere dayanmaktadır. Bu minvalde özellikle Doğan Avcıoğlu ve onun çıkardığı Yön ve Devrim gibi dergilerin darbenin teorik arka planını oluşturduğu söylenebilir. Özellikle Devrim dergisinin tamamen gelecekte düşünülen darbeyi meşrulaştırmak üzere bir yayın çizgisi takip ettiği söylenebilir. Diğer taraftan, teorik birikime ek olarak, Ordu içerisindeki emekli ve muvazzaf üst düzey isimlerin de dolaylı ya da doğrudan 9 Mart’ta ifşa edilen darbeyle irtibatlı olduğu anlaşılmaktadır. Emekli generallerden Cemal Madanoğlu ile muvazzaf generallerden Faruk Gürler ve Muhsin Batur ilk akla gelen isimlerdir. Bu çalışmada Yön ve Devrim dergisinde, darbeye giden sürece ne gibi teorik bir katkı sunulduğu incelenecektir. Ayrıca 1966’nın sonunda başladığı düşünülen cunta oluşumunun temel öne çıkan yönlerine ve isimlerine dikkat çekilecektir. 

___

  • Avcıoğlu, D. (2016). Türkiye’nin Düzeni, İstanbul; Kırmızı Kedi Yayınevi.
  • Cemal, H. (1999). Kimse Kızmasın Kendimi Yazdım, İstanbul; Doğan Kitapçılık.
  • Gürkan, C. (1986). 12 Mart’a Beş Kala, İstanbul; Tekin Yayınevi.
  • Küçük, Y. (1997). Aydın Üzerine Tezler-5, İstanbul; Tekin Yayınevi.
  • Landau, J., M. (1979). Türkiye’de Sağ ve Sol Akımlar, Ankara; Turhan Kitabevi.
  • Özdemir, H. (2000). Doğan Avcıoğlu: Bir Jön Türk’ün Ardından, Ankara; Bilgi Yayınevi.
  • Yetkin, M. (2018). Meraklısı İçin Casuslar Kitabı, İstanbul; Doğan Kitap.