KIRÂATLERİN KUR'ÂNİYYETİ VE SAYISINA YÖNELİK BİR DEĞERLENDİRME

Kıraatler, taabbüd özelliği bulunan ilahi Kelâm'ın okunuş şekillerini ele alması hasebiyle asr-ı saadetten günümüze, asırlar boyu inananların ilgi duyduğu alanların başında yer almıştır. Maksatları Kur'ân metnini tenkit te olsa müsteşrikler de kıraatlere ilgi göstermiştir. Ne var ki onların; kıraatlerin hür bir atmosferde gerçekleştiği, noktasız ve harekesiz bir metinden kaynaklanmış olabilme yakıştırmaları, ya da kâtip hatası olarak ortaya çıkmış varyantlar olabileceğine yönelik gayret ve mesaileri sonuçsuz çabalar olarak kalakalmıştır. Bu sonuçsuz çabalar yanında "Kıraati aşere" kavramından yola çıkarak kıraatler için "on" farklı okuyuş sonucuna varmak bunu ileri sürerek de vahiy iniş süreciyle ilgili şüpheler uyandırmaya yönelik bazı yeni çabalar da zuhur etmiştir. Doğrusu Kur'ân kelimelerinin çoğu kıraat imamları tarafından çoğunlukla tek vecihle / tek şekilde okunmuştur. Farklı okuyuşlar ise iki vecihde toplanmaktadır. Sadece sayıları belli kelimelerde üç ve dört vecih söz konusudur. Bu vücuhat da, Kur'ân metninin eşit okuyuş tarzları olarak İslam âleminde kabul görmüş; üzerinde, naklî ve amelî tevatür vaki' olmuştur. Bu makale kıraatlerin Kur'âniyyetine ve sayısına yönelik algıyı ele alarak değerlendirmeyi ve her iki olguyu yeni bir bakışla ele almayı hedeflemektedir.

An Analyze on Qıraats Being Part of the Qur'an and Their Numbers

The qira'ats have become the focus of interest among belivers since the era of the prophet (pbuh) to the present day due to the reason that they are related to the dealing with the variant readings of Allah's word which has a devotional characteristic.Also, the oriantalists showed interest in Qur'anic ortography even though the intention of them hereby was to criticize the Qur'anic corpus. However, their efforts to prove that the qira'ats were created in a free atmosphere and emerged as a result of undotted and unvowelled construction of the Qur'anic text or out of mistakes by scribes have been fruitless.Beside these futile attempts, there have been some new endeavours to try to raise doubts about the process of Qur'anic revelation by claiming that ten variant readings mean ten different reading versions for each word in the Qur'an. On the contrary of this claim, most of the words in the Qur'an was read by those famous readers of the Qur'an in a single version, but different readings consists of two versions. There have been three or four versions in a quite limited number of readings. These wucuh have been adopted and considered in the Islamic world as authentic and accurate. Thus, a tewatur has occured on those readings' transmission and practice. This paper aims to study and assess the above-mentioned approach by oriantalists in a new viewpoint.

___

Akdemir, Salih, "Kur'ân'ın Toplanması ve Kıraati Meselesi", 1. Kur'ân Sempozyumu,(1-3 Nisan), Bilge Vakfı, 2. Baskı, Ankara, 1994.

Ateş, Süleyman, Kıraatlarda Tevatür Meselesi, Kur'ân ve Tefsir Araştırmaları-IV, EnsarNeşriyat, İstanbul, 2002.

Çetin, Abdurrahman, "Kur'ân Kıraatlarına Yönelik Oryantalist Yaklaşımlar", Marife,Konya, 2002, S. 3, Kış, s. 74.

Dânî, Ebû Amr Osman, el-Mukni' fî Me'rifeti Mersûmi Mesâhifi Ehli'l-Emsâr me'a Kitâbi'n-Nakt, Thk. Muhammed Ahmed Dehman, Dâru'l-Fikr, Suriye, 1403/1983.

Dimyâtî, Abdulğani el-Benna, İthâfu Fudalâi'l-Beşer fi'l-Kırââti'l-Erbete Aşer, Meymeniye Matbaası, Mısır, 1306/1888.

Ebû Şâme, Abdurrahman, İbrâzü'l-Me'ânî min Hırzi'l-Emânî fi'l-Kırââti's-Seb', Thk.Mahmûd b. Abdilhâlik Muhammed Câdû, el-Câmiatü'l-İslâmiyye, Medîne, 1993.

Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'ân Dili, Eser Neşriyat, İstanbul, 1971.

Goldziher, Ignaz, Mezâhibü't-Tefsîri'l-İslâmî, Mektebetü'l-Hancî, Mısır, 1374/1955.

Halebî, Ahmed b. Yûsuf el-Ma'rûf bi's-Semîn, ed-Dürru'l-Masûn fî 'Ulûmi'lKitabi'l-Meknûn, Thk. Ahmed Muhammed el-Harrât, Daru'l-Kalem, Dımeşk, 1406/1986.

İbnü'l-Cezerî, Ebu'l-Hayr Muhammed b. Muhammed, en-Neşr fi'l-Kırââti'l-Aşr, Thk.Ali Muhammed ed-Debbâğ, Dâru'l-Fikr, Beyrut, trs.

İbn Ebî Dâvûd, Süleyman b. Eşas, Kitâbü'l-Mesâhif, Thk. Arthur Jeffery, Matbaatü'rRahmâniyye,1. Baskı, Mısır, 1355/1936.

İbn Kesir, Ebû'l-Fidâ İsmail, Tefsiru'l-Kur'ânil-'Azîm, Dâru'l-Me'rife, Beyrut, 1413/1993.

İsfehânî, Râğıb Hüseyin b. Muhammed, el-Müfredât fi Ğaribi'l- Kur'ân, Thk. MuhammedSeyyid Geylânî, Şirketü ve Matba'atü Mustafa el-Babi'l-Halebî ve Evlâdihi,1. Baskı, Mısır, 1381/1961.

Karaçam, İsmail, Kıraat İlminin Kur'ân Tefsirindeki Yeri ve Mütevatir Kıraatların YorumFarklılıklarına Etkisi, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul,1996.

Keskioğlu, Nüzulünden İtibaren Kur'ân-ı Kerim Bilgileri, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları,2. Baskı, Ankara, 1989.

Müslim, Hac, ez-Zâhiratü'l-İstişrâkiyye ve Eseraha ale'd-Dirâsâti'l-İslâmiyye, y.y, trs.

Paret, Rudi, Kur'ân Üzerine Makaleler, Trc. Ömer Özsoy, Bilgi Vakfı Yayınları, Ankara,1995.

Râfii, Mustafa Sadık, İ'câzül-Kur'ân ve'l-Belâğatü'n-Nebeviyye, 8. Baskı, Mısır,1384/1965.

Suyûtî, Celâleddin, et-Tahbir fî 'İlmi't-Tefsîr, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1. Baskı, Beyrut,1408/1988.

Salih, Subhi, Mebâhis fî 'Ulûmi'l-Kurân, Dâru'l-İlim, 17. Baskı, Beyrut, 1988.

Şimşek, Said, Kıraatların Kaynağı Problemi, Kur'ân ve Tefsir Araştırmaları-IV, EnsarNeşriyat, İstanbul, 2002

Zakzuk, Hamdi, Oryantalizm, Trc. Abdülaziz Hatip, Işık Yayınları, İzmir, 1993.

Zerkânî, Menâhilü'l-'İrfân fî 'Ulûmi'l-Kur'ân, Dâru İhyâi'l-Kütübi'l-Arabî, y.y, trs.

Zerzur, Adnân Muhammed, 'Ulûmu'l-Kur'ân, el-Mektebü'l-İslâmî, 3. Baskı, Beyrut,1991.