Yasemin KURTLU, Oğuzhan SEVİM, Esra METİN

DEĞER EĞİTİMİNE KAYNAKLIK ETMESİ BAKIMINDAN KASTAMONU LÂHİKASI’NIN DEĞERLENDİRİLMESİ

İyi ve güzel davranış potansiyeline sahip insan farklı nedenlerle olumlu veya olumsuz davranışlarda bulunabilmektedir. İnsanlık tarihinin en eski dönemlerinden itibaren toplumun kabul ettiği değerlerin bireylere kazandırılması önemsenmiştir. Son zamanlarda eğitimde farklı değerlendirmeler değer ve değer eğitiminin öne çıkmasını sağlamıştır. Değerlerin neler olduğu, bireylerin hangi değerlere sahip olması gerektiği, değer içeriklerinin neler olabileceği, değerlerin genç nesillere nasıl aktarılacağı ve nasıl değerlendirileceği bilimsel araştırmaların temel konularından biri olmuştur. Çalışmanın amacı da Risale-i Nur Külliyatı’nda yer alan Kastamonu Lâhikası’nın, değerler açısından incelenmesidir. Bu doğrultuda: “Kastamonu Lâhikası’nda yer alan değerler nelerdir? Tespit edilen değerler Bediüzzaman Said Nursi, tarafından nasıl ele alınmaktadır?” soruları cevaplanmaya çalışılmıştır. İnceleme Envar Neşriyat tarafından yayınlanan nüsha üzerinde yapılmıştır. Kastamonu Lâhikası’ndaki değerlerin belirlenmesinde betimsel araştırma yaklaşımı kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini Kastamonu Lâhikası oluşturmuştur. Bediüzzaman Said Nursi tarafından kaleme alınan eserde sorumluluk, kendini savunma, tefekkür, şükür, düşmanlıktan uzak durma, dayanışma, danışma, takva ve akıl… gibi değerler vurgulanmıştır. Eserde birçok değerin ele alınması, didaktik mahiyetteki Kastamonu Lâhikası’nın örneklem olarak seçilmesinde etkili olmuştur. Araştırmada veri toplama tekniği olarak doküman incelemesi kullanılmıştır. Doküman incelemesiyle elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Bu yöntemin seçilmesinin nedeni elde edilen verilerin sistematik bir şekilde ortaya konulmasına ve yorumlanmasına imkân vermesidir. Araştırma sonucunda elde edilen veriler, sınıflandırılmış, yorumlanmış ve Kastamonu Lâhikası’nda yer alan değerlerin listesi oluşturulmuştur. Bu bağlamda söz konusu eserin değer iletileri açısından oldukça zengin olduğu ve çağdaş anlamda değer eğitiminde faydalanılabilecek bir kaynak olabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Değer, Değer Eğitimi, Değerler Listesi, Kastamonu Lâhikası, Risale-i Nur.

___

Aslan, F. (bt). Bediüzzaman Said Nursi uzun biyografisi. http://www.bediuzzamansaidnursi. org, adresinden 14/04/2014 tarihinde alınmıştır.
Aslan, M. (2014). İlköğretimde karakter eğitimi ve öğrencilere kazandırılması gereken değerler. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı. Eskişehir.
Aydın, M. (2011). Değerler, işlevleri ve ahlak. Eğitime Bakış. 7 (19), s. 39 - 45.
Beki, N. (2008). Kuran’ın yüksek ve parlak bir tefsiri Risale-i Nur. İstanbul: Şahdamar Yayınları.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. (15. Baskı). Ankara: Pegem A Yayınları.
Devellioğlu, F. (2004). Osmanlıca – Türkçe ansiklopedik lûgat. (21. Baskı), Ankara: Aydın Kitabevi.
Diyanet İşleri Başkanlığı (1986). Kur’an-ı Kerîm ve Türkçe anlamı (Meâl). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Diyanet İşleri Başkanlığı (2006). Kürsüden öğütler 52 konuda vaaz örnekleri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Gündüzalp, Z. (2009). Altın prensipler. http://www.ilgiliayethadis.com/konu/zubeyirgunduzalpten- altin-prensipler.19751, adresinden 15/05/2014’te alınmıştır.
Güngör, E. (1998). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar, (2. Baskı). İstanbul: Ötüken Yayınevi.
Hâce Muhammed Lutfî Efendi (2006). Hulâsatü’l-Hakâyık ve Mektûbât-ı Hâce Muhammed Lutfî, (4. Baskı) İstanbul: Damla Ofset A.Ş.
Hökelekli, H. (2011). Ailede, okulda, toplumda değerler psikolojisi ve eğitimi. İstanbul: Timaş Yay.
Kırkkılıç, A. H., Tan, E., Söylemez, Y. (2015). İnsani değerlerin yeniden inşasında Bediüzzaman Said Nursi’nin değer anlayışı çerçevesinde Lem’alar adlı eseri, Atatürk Üniversitesi İnsani Değerlerin Yeniden İnşası Sempozyumunda (19-21 Haziran 2014 Erzurum), sunulmuş bildiri. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 1077.
MEB (2009). Sosyal bilgiler dersi 6 ve 7. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. http:// ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx. adresinden 15/05/2014’te alınmıştır.
Nursi, S. (1994a). Barla lâhikası. (1. Baskı), İstanbul: Envar Neşriyat.
Nursi, S. (1995). Risale-i nur külliyatından Kastamonu lahikası. İstanbul: Envar Neşriyat.
Nursi, S. (1995). Risale-i nur külliyatından tarihçe-i hayatı. İstanbul: Envar Neşriyat.
Nursi, S. (2013b). Risale-i nur külliyatından Kastamonu lâhikası, (12. Baskı), İstanbul: RNK Neşriyat.
Özbuğday, Ş. (2014). İnsanın gerçek anlamda kul olması ihlâs ve samimiyete bağlıdır. Küçük, H. (Ed.) Din Allah’a Karşı Samimi Olmaktır içinde (s. 5-8). Konya: Damla Ofset A.Ş.
Özdemir, A. (2008). Lâhikalar neden haber veriyor?. http://www.saidnursi.de/risalei- nur/risale-i-nur-nedir/1826-lahikalar-neden-haber-veriyor.html, adresinden 14/04/2014’te alınmıştır.
Özkul, A. S. (2007). Yaşam ve çalışma değerlerinin etkileyen faktörler SDU öğrencileri üzerine bir araştırma. T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı. Isparta.
Sallabaş, M. E. (2012). Ömer Seyfettin hikâyelerinin Türkçe öğretiminde değer aktarımı bakımından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(18), s. 59-68.
Schwartz, S. H. (1999). A theory of cultural values and some ımplications for work. Applied Psychology: An International Review. 48 (1), 23 - 47.
Schwartz, S.H. (1992), Universals in the content and structure of value: Theoretical advances and emprical tests in 20 countries; Advances in Experimental, Social Psychology, Vol.25, 1-65.
Tezcan, M. (1974). Türklerle ilgili stereotipler ve Türk değerleri üzerine bir deneme. Ankara: A.Ü. Eğitim Fakültesi Yayını.
Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe sözlük. (10. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Yeniterzi, E. (1997). Safahat’ta insani değerler. Türkiyat Araştırmaları Dergisi. (4. Sayı), s. 263-267.
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.