Lise Öğrencilerinin Edebiyata İlişkin Metaforları

Bu araştırma, lise öğrencilerinin edebiyata yönelik algılarını, metaforlar yardımıyla ortaya koymayı amaçlamaktadır. Metafor ve eğitim kavramları birbirleriyle ilişkilidir. Zira metafor ve metaforik düşünce, öğrencilerin dünyayı anlamlandırma biçimlerini gösterme, onların edebiyat gibi soyut bir kavrama yönelik düşüncelerini ve tutumlarını belirleyebilme yönleriyle önemlidir. Buna yönelik olarak çalışmada, öğrencilerden edebiyata ilişkin metafor üretmeleri ve “Edebiyat ….…. gibidir/benzer, çünkü; ………” şeklinde oluşturulmuş cümleyi doldurmaları istenmiştir. Araştırmanın katılımcılarını, Kütahya’da bir devlet okulunda eğitimlerine devam eden lise 9-12. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmada olgu bilim deseni kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde içerik analizi tekniğine yer verilmiş; metaforların çözümlenmesi sürecinde eleme ve seçme, adlandırma, kategori oluşturma/geliştirme, geçerlik ve güvenirliği sağlama aşamaları takip edilmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgulardan hareketle, 187 lise öğrencisinin 75 metafor ürettiği görülmüştür. Öğrencilerin en fazla metafor ürettikleri kategorilerin 2. ve 5. kategoriler olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin genel olarak edebiyat hakkında olumlu metafor geliştirmiş olmaları da elde edilen diğer bir başka bulgudur.

Anahtar Kelimeler:

Metafor, Edebiyat, Eğitim, Lise öğrencileri

High School Students’ Metaphors about Literature

This research aims to reveal perceptions of high school students regarding literature with the help of metaphors. Accordingly the perceptions of students regarding literature concepts and this lesson were determined according to class level and gender. Metaphor and education concepts are related to each other. Yet metaphor and metaphorical ideation is important for students to show the ways in which they sense the world and to determine their thoughts and attitudes towards an abstract understanding such as literature. With this intention, in this study the students were asked to make metaphors regarding literature and were asked to fill the questionnaire formed as “Literature is like/similar to ….…., because; ………”. High school students in 9th-12th grade educated in a state school in Kütahya form the participants of research. Among qualitative research designs “Phenomenology” was used in the research. In analysis of data, content analysis method was included and in analysis period of metaphors elimination and selection, naming, categorizing, validity and reliability, frequency stages were followed. Based on findings obtained from research, it was found out that students can form valid metaphors regarding literature, these metaphors are highly positive and in this sense students are aware of the importance of literature. Based on the findings obtained from the study, it was observed that 187 high school students produced 75 metaphors. It has been determined that the categories that students produce most metaphors are the second and fifth categories. Another finding is that students develop a positive metaphor about literature in general.

Keywords:

Education, Metaphore, Literature, High school students,

PDF

___

Aydın, İ. H. (2006). Bir felsefî metafor “yolda olmak.” Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 6(4), 9-22.
Boost Rom, R. (1998). Safe spaces: reflections on an educational metaphor. Journal of Curriculum Studies. 30, 397-408.
Candan, A., ve Öztaş, S. (2017). Ortaöğretim öğrencilerinin tarih kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. Journal of History Culture and Art Research, 6(2), 507-526.
Çelikten, M. (2006), Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,21, 269-283.
Hasırcı, S. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatına ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi,10 (51), 717-728.
Kaygana, M., Güney, N. ve. Yapıcı, M. (2013). Türkçe öğretmen adaylarının romana ilişkin metaforları. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum (Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi)2(6), 56-70.
Lakoff, G., Johnsson, M., (1980). Metaphors we live, chicago: University of Chicago Press.
Morgan, G., (1998). Yönetim ve örgüt teorilerinde metafor, (Çev: G. Bulut), İstanbul: MESS Yayınları.
Öztürk, Ç. (2007). Sosyal bilgiler, sınıf ve fen bilgisi öğretmen adaylarının “coğrafya” kavramına yönelik metafor durumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 8 (2), 55-69.
Pilav, S. ve Uslu Üstten, A. (2013). Lise öğrencilerinin edebiyatla ilgili algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi üzerine bir araştırma. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8(8), 1073-1085.
Sevim, O., Veyis, F. ve Kınay, N. (2012). Öğretmen adaylarının Türkçeyle ilgili algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi: Atatürk üniversitesi örneği. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1 (1), 38-47.
Yazıcı, N. (2012). Türk dili ve edebiyatı bölümünden mezun öğretmen adayların “edebiyat” hakkındaki metaforları. Millî Eğitim, 193, 106-114.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları.