Zihinsel yetersizliği olan çocuklara sosyal beceri kazandırmada işbirliğine dayalı öğrenme ve drama yöntemlerinin etkililiği

Bu araştırmanın amacı, zihinsel yetersizliği olan çocuklara sosyal beceri (kendini tanıtma becerisi) kazandırmada ve becerileri genellemede işbirliğine dayalı öğrenme ortamında kullanılan drama yönteminin etkili olup olmadığını ortaya koymaktır. Bu çalışmada, tek-denekli araştırma yöntemlerinden yoklama evreli denekler arası çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya üç zihinsel yetersizliği olan çocuk ve dokuz akran olmak üzere, toplam on iki çocuk seçilmiştir. Sadece hedef çocuklara ilişkin araştırma verileri toplanmış, akranlara ilişkin araştırma verileri toplanmamıştır. Araştırmanın sonucunda, zihinsel yetersizliği olan çocukların kendini tanıtma becerisini kazandıkları, uygulama sona erdikten sonraki birinci, üçüncü ve dördüncü haftalarda da kullanabildikleri ve devam ettikleri okuldaki akranlarına serbest oyun etkinliklerinde genelleyebildikleri görülmüştür.

The effectiveness of cooperative learning and drama techniques in acquisition of social skills by the children with intellectual disabilities

The purpose of this study is to explore the effectiveness of a social skills teaching program, developed on the basis of cooperative learning and drama, in teaching self-introduction skills to students with intellectual disabilities. Multiple probe design across subjects, one of the single subject designs, was used. Three students with intellectual disabilities and nine peers without special needs were participants of the study. Results showed that students with intellectual disabilities learned social skills (initiating relationship skills), maintained the acquired social skills to certain extend at the 1st, 3rd and 4th weeks after the implementation, and generalized the acquired skills across other peers in unstructured free-play activities in their schools.

PDF

___

Açıkgöz, Ü. K. (1992). İşbirlikçi Öğrenme Kuram Araştırma Uygulama. Malatya: Uğurel Matbaası.
Akfırat, F. Ö. (2004). Yaratıcı Dramanın Işitme Engellilerin Sosyal Becerilerinin Gelişimine Etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5 (1), 9–22.
Allsopp, H. D., Santos, E. K. & Linn, R. (2000). Collaborating to teach preschool skills. Intervention in School and Clinic, 35 (3), 141-147.
Alptekin, S. (2010). Akranların Sosyal Becerilere Model Olduğu Doğrudan Öğretimin Zihinsel Engelli Öğrencinin Sosyal Becerileri Kazanması, Sürdürmesi, Genellemesi ve Sosyal Kabulüne Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Antia, S. D., Kreimeyer, K. H. & Eldredge, N. (1994). Promoting social interaction between young children with hearing impairments and their peers. Exceptional Children, 60 (3), 262-275.
Avcıoğlu, H. (2001). İşitme Engelli Çocuklara Sosyal Becerilerin Öğretilmesinde İşbirlikçi Öğrenme Yöntemi ile Sunulan Öğretim Programının Etkililiğinin Incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü.
Avcıoğlu, H.(2003).Okulöncesi Dönemdeki Çocuklara Sosyal Becerilerin Öğretilmesinde İşbirlikçi Öğrenme Yöntemi İle Sunulan Öğretim Programının Etkililiğinin İncelenmesi. Omep Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı. 5-11 Ekim. Kuşadası, Türkiye.
Avcıoğlu, H. (2005) Etkinliklerle Sosyal Beceri Öğretimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
Balçık, B. (2010). Otizmli Bireylere Sosyal Beceri Öğretiminde Sosyal Öykülerin Etkisinin İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Billingsley, F., White, O. R. & Munson, R. (1980). Procedural reliability: A rationale and an example. Behavioral Assessment, 2, 229-241.
Choi, H. S. & Heckenlaible, G. M. J. (1998). Classroom-based social skills training: Impact on peer acceptance of first-grade students. Journal of Education Research, 91 (4), 209-215.
Çadır, D. (2008). Zihinsel Engelli Öğrenciler İçin Müzik Terapi Yöntemine Göre Hazırlanan Sosyal Beceri Öğretim Programının Etkililiğinin İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çakır, S. (2006). Zihin Engelli Öğrencilere Doğrudan Öğretim Yaklaşımıyla Sosyal Beceri Öğretiminin Etkililiğinin İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Çelik, H. (2009). Eğitilebilir Zihinsel Engelli Çocuklara Sosyal Becerilerin Öğretiminde Kendi Kendini Yönetme Tekniği ile Sunulan Öğretim Programının Etkililiğinin İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çifci, İ. (2001). Zihinsel Engelli Bireyler İçin Hazırlanan Bilişsel Süreç Yaklaşımına Dayalı Sosyal Beceri Programının Etkililiğinin İncelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Dağseven Emecen, D. (2008). Zihinsel Yetersizlikten Etkilenmiş Öğrencilere Sosyal Becerilerin Kazandırılmasında Doğrudan Öğretim ve Bilişsel Süreç Yaklaşımları ile Yapılan Öğretimin Etkililiklerinin ve Verimliliklerinin Karşılaştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Dougill, J. (1987). Drama activities for language learning. London: Macmillan
Eldeniz, Ç. M. (2005). Zihin Engelli Öğrenciler İçin Drama Yöntemine Göre Hazırlanan Sosyal Beceri Öğretim Programının Etkililiğinin İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Eliçin, Ö. (2011). Otizmi Olan Çocuklara Duyguları Ayırt Etme Becerisi Kazandırmada Replik Silikleştirme ile Yapılan Öğretimin Etkililiği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Freeman, G. D., Sullivan, K..& Fulton, C. R. (2003). Effects of creative drama on self-concept, social skills and problem behavior. Journal of Educational Research, 96 (3), 131–138.
Goodwin, M. W. (1999). Cooperative learning and social skills: What skills to teach and how to teach them. Intervention in School & Clinic, 35-1.
Gönen, M. & Dalkılıç, N.U.(2002). Çocuk Eğitiminde Drama (Yöntem ve Uygulamalar). İstanbul: Epsilon Yayınları.
Gresham, E. (1997). Social competence and students with behavior disorders. Where we’ve been. Where we are and where we should go. Education and Treatment of Children, 20, 233-249.
Guralnick, M. J. & Neville, B. (1997). Designing early intervention programs to promote children’s social competence. In M. J. Guralnick (Ed.), The effectiveness of early intervention (pp. 579–610). Baltimore: Brookes.
Haynes, O. W., Moran, M. J. & Pindzola, R. H. (1990). Communication disorders in the classroom. Iowa: Kendall Hunt Published Company.
İpek, A. (1998). Eğitimde Dramanın Zihinsel Engelli Çocukların Sosyal Gelişimleri Üzerinde Etkisinin İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi.
Johnson, D. W. & Johnson, F. (1994). Joining together: Group theory and group skills (5th ed.). Boston,MA: Allyn & Bacon.
La Greca, A. M. & Mesibov, G. B. (1979). Social skills intervention with learning disabled 7 children: Selecting skills and implementing training. Journal of Clinical Child Psychology, 8 ( 8), 234-241.
Magee, Q. M. & Angel, J. P. (1995). Using peers as social skills training agents for students with antisocial behavior. Preventing School Failure, 39(4), 26-32.
Merrel, K.W. & Gimpel, G.A. (1998). Social skills of children and adolescents. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
Natale, D. J. J. & Russell S. G. (1995). Cooperative learning for better performance. Music Educators Journal, 82 (2), 26-29.
Odom,L. & Munson, J.L. (1996). Assessing social performance. Mc Lean, M., Bailey, D.B. & Wolery, M (Ed) Assessing infants and preschoolers with special needs. New Jersey: Merrill.
Özaydın, L., Tekin-İftar, E. ve Kaner, S. (2008). Arkadaşlık Becerilerini Geliştirme Programının Özel Gereksinimi Olan Okul Öncesi Çocuklarının Sosyal Etkileşimlerine Etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 9 (1), 15-32.
Özokçu, O. (2008). Birlikte Eğitim Ortamlarındaki Zihin Engelli Öğrencilere Sosyal Becerilerin Kazandırılmasında Doğrudan Öğretim Yönteminin Etkililiğinin İncelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü.
Pavlicevic, M. & Ansdell, G. (2006). Community music therapy. London & Philadelphia: Jessica Kingsley Publishers.
Peek, L. E., Winking, C. & Peek, G. S. (1995) Cooperative learning activities: Managerial accounting. Issues In Accounting Education, 10, 111-126.
Rustin, L. & Kuhr, A. (1989). Social skills and the speech impaired. London: Input Typesetting Ltd.
Sargent, L. R. (1991). Social skills for school and community: Systematic instruction for children and youth with cognitive delay. Washington, D.C.: The Division on Mental Retardation of the Council for Exceptional Children.
Sazak, E. (2003). Zihin Engelli Birey İçin Hazırlanan Akran Aracılı Sosyal Beceri Öğretim Programının Etkiliğinin İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Slavin, R. E. (1990). Cooperative learning: Theory, research and practice. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Tekin, E. ve Kırcaali-İftar, G. (2001). Özel Eğitimde Yanlışsız Öğretim Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
Thorkildsen, R. (1985). Using an interactive videodisc program to teach social skills to handicapped children. American Annals of the Deaf, 140 (5), 295-303.
Wilson, R. S. A. (2002). Developing social skills and self-esteem in children with special needs.Primary Educator, 8, 3.