Öğretim Lideri Olmanın Anlamına İlişkin Fenomenolojik Bir Araştırma

Bu araştırmanın amacı, okul yöneticilerinin mesleki deneyim ve yaşantılarına dayalı olarak öğretim liderliğini nasıl anlamlandırdıklarını incelemektir. Nitel araştırma yöntemi ve fenomenolojik desende kurgulanmış bu çalışma, okul yöneticilerinin öğretim liderliği deneyimlerini nasıl anlamlandırdıklarını belirlemeye odaklanmaktadır. Çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme ve maksimum çeşitlilik örneklemesi birlikte kullanılmıştır. Verilerin toplanması amacıyla araştırmacılar tarafından geliştirilen ve açık uçlu sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış bir görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde ‘parantezleme’, ‘fenomenolojik redüksiyon’, ‘imgesel çeşitleme’ ve ‘anlam ve özlerin sentezlenmesi’ basamaklarından oluşan sistematik bir süreç izlenmiştir. Araştırma sonuçları öğretim liderliğinin insan kaynağını ve maddi kaynağı yönetebilme, sürekli mesleki gelişmeyi sağlayabilme, sağlıklı okul kültürü ve iklimini oluşturabilme, öğrenen okul olabilme, yaşam boyu öğrenebilme, ortak amaçlar belirleyebilme ve liyakat ilkesine göre atanabilme olarak isimlendirilen yedi bileşenden oluşan bir yapı arz ettiğini göstermektedir. Araştırma sonuçları ilgili alan yazınla ilişkili bir biçimde tartışılmış ve bazı öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Öğretim liderliği, Okul yöneticisi, Fenomenoloji, Nitel araştırma

A Phenomenological Research on the Meaning of Being an Instructional Leader

The purpose of this study was to analyse how school administrators make sense of instructional leadership depending on their professional experiences and lives. This study designed in phenomenological design under qualitative research method focuses on determining how school administrators make sense of instructional leadership experiences. Criterion sampling and maximum variation sampling under purposeful sampling methods were conducted to select the participant of the present study. The data of the study were gathered through a semi-structure interview form including open-ended questions developed by the researchers. A systematic process composed of the steps entitled bracketing, phenomenological reduction, imaginative variation and synthesising of meanings and essences was conducted analyse the data. Results revealed that instructional leadership was composed of seven interrelated components entitled managing the human and material resources, enabling the continuous professional development, building a healthy school climate and culture, being a learning school, life-long learning, identifying common purposes and being appointed though the necessary qualifications. Results of the study were discussed in line with the related literature and some suggestions were made.

Keywords:

Instructional leadership, School administrator, Phenomenology, Qualitative study,

PDF

___

Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yulmaz, K., & Karaköse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya ili). Eğitim ve Bilim, 37(164), 159-175.
Alig-Mielcalek, J. M. (2003). A model of school success: Instructional leadership, academic press, and student achievement (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations and Thesis database. (UMI No: 3093620).
Balcı, A. (2008). Türkiye’de eğitim yönetiminin bilimleşme düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 14(54), 181-209.
Balkanay, Ç. D., & Çakır, M. (2016). Fenomenoloji ve fen eğitim araştırmalarına olan yansımaları. International Online Journal of Educational Sciences, 8(4), 161-177.
Blase, J., & Blase, J. (1999a). Effective instructional leadership: Teachers’ perspectives on how principals promote teaching and learning in schools. Journal of Educational Administration, 38(2), 130-141.
Blase, J., & Blase, J. (1999b). Principals’ instructional leadership and teacher development: Teachers’ perspectives. Educational Administration Quarterly, 35(3), 349-378.
Broome, R. E. (2011). Descriptive phenomenological psychological method: An example of a methodology section from doctoral dissertation. (Doctoral dissertation). Saybrook University, Oakland, California, United States.
Bursalıoğlu, Z. (2011). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Çalık, T., Sezgin, F., Kavgacı, H., & Kılınç, A. Ç. (2012). Okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmen öz yeterliği ve kolektif öğretmen yeterliği arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2487-2504.
Derbedek, H. (2008). İlköğretim okul müdürlerinin öğretimsel liderlik özelliklerinin öğretmenlerin öz yeterlikleri üzerindeki etkileri (Bursa ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Giorgi, A. (2009). The descriptive phenomenological method in psychology: A modified Husserlian approach. Pittsburgh: Duquesne University Press.
Graczewski, C., Knudson, J., & Holtzman, D. J. (2009). Instructional leadership in practice: What does it look like, and what influence does it have? Journal of Education for Students Placed at Risk (JESPAR), 14(1), 72-96.
Hallinger, P. (2000). A review of two decades of research on the principalship using the Principal Instructional Management Rating Scale. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, Seattle, Washington.
Hallinger, P. (2003) Leading educational change: Reflections on the practice of instructional and transformational leadership. Cambridge Journal of Education, 33(3), 329-352.
Hallinger, P. (2005). Instructional leadership and the school principal: A passing fancy that refuses to fade away. Leadership and Policy in Schools, 4(3), 221-239.
Hallinger, P. (2011). A review of three decades of doctoral studies using the principal instructional management rating scale: A lens on methodological progress in educational leadership. Educational Administration Quarterly, 47(2), 271-306.
Hallinger, P. & Murphy, J. (1985). Assessing the instructional management behaviors of principals. The Elementary School Journal, 86(2), 217-247.
Hallinger, P., & Murphy, J. (1987). Assessing and developing principal instructional leadership. Educational Leadership, 45(1), 54-61.
Hearn, R. M. (2010). An evaluation of instructional coaching at selected high schools in North Louisiana and its effect on student achievement, organızational climate, and teacher efficacy (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations and Thesis database (UMI: 3411210).
Heck, R. H., Larsen, T. J., & Marcoulides, G. A. (1990). Instructional leadership and school achievement: Validation of a casual model. Educational Administration Quarterly, 26(2), 94-125.
Holroyd, C. (2001). Phenomenological research method, design and procedure: A phenomenological investigation of the phenomenon of being-in-community as experienced by two individuals who have participated in a community building workshop. Indo-Pacific Journal of Phenomenology, 1(1), 1-10.
Krug, S. E. (1992). Instructional leadership, school instructional climate, and student learning outcomes. Project Report. Illionis: National Center for School Leadership. http://www.eric.ed.gov (ED 359 668) adresinden 19.9.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır.
Kurşunoğlu, A., & Tanrıöğen, A. (2009). The relationship between teachers’ perceptions towards instructional leadership behaviors of their principals and teachers’ attitudes towards change. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 252-258.
Leithwood, K., Seashore Louis, K., Anderson, S., & Wahlstrom, K. (2004). Executive summary: How leadership influences student learning. New York, NY: The Wallace Foundation.
Marks, H. M., & Printy, S. M. (2003). Principal leadership and school performance: An integration of transformational and instructional leadership. Educational Administration Quarterly, 39(3), 370-397.
Murphy, J. (1990). Principal instructional leadership. In R. S. Lotto & P. W. Thurston (Eds.), Advances in educational administration: Changing perspectives on the school (Vol. 1, Part B, pp. 163-200). Greenwich, CT: JAI.
O’Donnell, R. J., & White G. P. (2005). Within the accountability era: Principals’ instructional leadership behaviors and student achievement. NASSP Bulletin, 89(645), 56-71.
Örücü, D., & Şimşek, H. (2011). Akademisyenlerin gözünden Türkiye’de eğitim yönetiminin akademik durumu: Nitel bir analiz. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(2), 167-197.
Özdemir, S., & Sezgin, F. (2002). Etkili okullar ve öğretim liderliği. Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 266-282.
Recepoğlu, E., & Özdemir, S. (2013). Okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile okulun örgütsel sağlığı arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(4), 629-664.
Robinson, V. M. J., Lloyd, C. A., & Rowe, K. J. (2008). The impact of leadership on student outcomes. An analysis of differential effects of leadership types. Educational Administration Quarterly, 44(5), 635-674.
Serin, M. K., & Buluç, B. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(3), 435-459.
Smith, F. W., & Andrews, R. L. (1989). Instructional leadership: How principals make a difference (ED 314826). http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED314826.pdf adresinden 19.9.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır.
Spillane, J. P., Hallett, T., & Diamond, J. B. (2003). Forms of capital and the construction of readership: Instructional leadership in urban elementary schools. Sociology of Education, 76(1), 1-17.
Şimşek, H. (2004). Eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi: Karşılaştırmalı örnekler ve Türkiye için öneriler. Çağdaş Eğitim Dergisi, 29(307), 13-21.
Şişman, M. (1997). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem A.
Şişman, M. (2013). Eğitimde mükemmelik arayışı. Etkili okullar (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Şişman, M. (2014). Öğretim liderliği (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Şişman, M. (2016). Şişman© öğretim liderliği davranışları ölçeği: Geçerlik, güvenirlik ve norm çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(3), 375-400.
Ünal, A., & Çelik, M. (2013). Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışı ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının analizi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 239-258.
Whitaker, B. (1997). Instructional leadership and principal visibility. The Clearinghouse, 70(3), 155-156.
Yılmaz, K., & Şahin, T. (2016). Eğitim fakültelerindeki araştırma görevlilerinin mesleki deneyimlerinin incelenmesi: araştırma görevlisi olmanın anlamına ilişkin fenomenolojik bir çalışma. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 44, 143-168.