Çiğdem KILIÇASLAN, Emine MALKOÇ, Mehmet Bülent ÖZKAN, Gizem TUNÇALP, Ali Osman AYDIN

Kentsel Sit Yerleşimlerinde Dış Mekan Yaşantısının Değerlendirilmesi: Şirince Köyü, Selçuk

9. yüzyıl Anadolu mimarisinin eşsiz örneklerini barındıran Şirince, dar sokakları ve otantik yapısı ile dikkati çeken eski bir Rum yerleşimidir. Kentsel bir sit yerleşimi olan köyde arazi yapısı ile uyumlu ve doğal çevreyle bütünleşmiş yaklaşık 200 adet ev koruma altındadır. Her yıl ekim ayında geleneksel Şirince festivaline ev sahipliği yapan köy, tarihi mirasının yanı sıra yaya öncelikli bir mekan olarak dikkati çekmektedir. Ayrıca fiziki coğrafyanın etkisiyle şekillenen geleneksel yerleşim dokusu ve üretim ilişkileri birbirini adeta destekler niteliktedir. Günübirlik turizmin gözde mekanlarından birisi olan Şirince Köyü, bu çalışmada araştırma alanı olarak değerlendirilmiş ve dış mekan yaşantısı irdelenmiştir. Araştırmanın ilk bölümünde, 82 kullanıcıyla 20 sorudan oluşan anket çalışması gerçekleştirilmiş, halkın dış mekan yaşantısına yönelik düşünce ve görüşleri ortaya konulmuştur. Sonrasında ise araştırma alanının SWOT analizi yapılarak; güçlü yönleri, zayıf yönleri, fırsatları ve tehditleri yönünden ele alınmış ve koruma altındaki yapılı çevrenin uzmanlar tarafından nasıl algılandığı ve değerlendirildiği ortaya konulmuştur. Araştırma alanında gerçekleştirilen gözlem, anket ve analiz çalışmaları sonucunda; yerleşim genelinde halkın dış mekanları yoğunluklu olarak kullandığı ve yaşantının dış mekanda geçtiği belirlenmiştir. Genel olarak değerlendirildiğinde, ankete katılanların % 100’ünün güvenli bulduğu Şirince yerleşiminde; kimliğini doğrudan şekillendiren dış mekan yaşantısının desteklenmesi gerekliliği saptanmıştır. SWOT analizi sonuçlarından yola çıkılarak, yerleşimin fırsatlarını ve güçlü yönlerini öne çıkararak, zayıf yönlerini ve tehditlerini ortadan kaldıracak öneriler sunulmuş, dış mekanların ve dış mekan yaşantısının korunarak geliştirilmesi ve mevcut niteliğinin artırılması hedeflenmiştir

Anahtar Kelimeler:

-

Evaluation of open space experience in urban site settlements: Şirince Village, Selçuk

Keywords:

-,

PDF

___

Canıtez, T., G. Dalgıç ve İ. S. Canıtez, 2005. Türkiye’deki Koruma Uygulamalarını Sürdürülebilirlik Bağlamında İrdelenmesi: Burdur Örneği. I. Burdur Sempozyumu, 16-19 Kasım 2005, Burdur, Sayfa:1283 – 1290.
Çelik, D. ve M.E. Yazgan, 2009. Kentsel Peyzaj Tasarımı Kapsamında Tarihi Çevre Yenileme Çalışmalarının Araştırılması: Beypazarı Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2009 6(3): 235 – 244.
Coşgun, U., E. Yılmaz, K. Ok, A. Telek, Z. Ay ve E. Uzun, 2007. Orköy Kaynaklarının Tahsisinde Orman Köylerinin Önceliklerinin Saptanması (Antalya İli Örneği). T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın No: 318, Müdürlük Yayın No: 033, Teknik Bülten No: 28, ISSN: 1302 – 3624, 65 s.
Emekli, G., 2003. Bergama ve Selçuk’un İzmir’in Kültürel Turizmindeki Yeri (The Place of Pergamon and Ephsesus in the Cultural Tourism of Izmir). Ege Cografya Dergisi, 12 (2003), 39-50, Izmir.
Gül, A. ve C. Kuş Şahin, 2010. Ülkemizde Doğal Sit Alanlarının Mevcut Durumu Analizi (Bodrum Yarımadası Örneği). III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, 20 – 22 Mayıs 2010, Artvin, Cilt: IV, Sayfa: 1564 – 1574.
Gürlük, S., 2001. Sürdürülebilir Kentleşme Olgusu ve Cumalıkızık Örneği. Uludağ Üniversitesi İktisat Fakültesi Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 1 – 2, Bahar - Yaz Dönemi Nisan 2001, Bursa.
http://www.antalyakulturturizm.gov.tr/belge/1-92466/sit-alanlari- koruma-ve-kullanma-kosullari.html
Kaplan, A., E. Küçükerbaş, B. Özkan, 1997. Şirince Yerleşiminin Rekreasyonel Turizm Yönüyle İncelenmesi. Birinci Uluslararası Geçmişten Günümüze Selçuk Sempozyumu, 4- 6 Eylül 1997, s: 297 – 308.
Kılıcaslan, C., E. Malkoc, M. H. Sonmez Turel, 2008. Comparative Analysis of Traditional, Modern, and Renovated Streets in Physical, Visual, and Life Aspects; A Case Study on Buca District — Izmir (Turkey). Indoor and Built Environment 2008, 17: 403–413.
Kiper, H. P., 2004. Küreselleşme Sürecinde Kentlerin Tarihsel – Kültürel Değerlerinin Korunması – Türkiye – Bodrum Örneği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Kent ve Çevre Bilimleri Anabilim Dalı Doktora Tezi, 363 s.
KTVKYK, 1999. Doğal (Tabii) Sitler, Koruma ve Kullanma Koşulları. T.C. Kültür Bakanlığı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu, 659 No'lu İlke Kararı.
Küçükerbaş, E.V., B. Kara, E. Malkoç, H. Sönmez, 2002. Gömeç Yerleşimi Kimlik Yapısı Üzerine Bir Araştırma, 2001. Tarihin Kucağında Gömeç Sempozyumu, 26-27 Ekim 2001, Gömeç, Balıkesir, Sayfa: 121 – 131.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı, 2012. T.C. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu İlke Kararı. http://teftis.kulturturizm.gov.tr/TR,13969/419-nolu-ilke- karari-kentsel-sitler-koruma-ve-kullanma-.html, Erişim tarihi: 15.06.2012.
Nesin Matematik Köyü, 2012. Tanıtım. http://matematikkoyu.org/hakkinda/tanitim.php, Erişim: 18.06.2012.
Newbold, P., 1995, Statistics for Business and Economics, Fourth Edition, Prentice Hall International Editions, New Jersey, ISBN: 0-13-185554-9, 867 pp.
Özkan, B., E.V. Küçükerbaş, E. Malkoç, H. Sönmez, 2001. The Visual Analysis of Some Pedestrian Malls in the City of Izmir, 2001. The 50th Anniversary Celebration of Landscape Architecture in Bulgaria, Universty of Forestry, The Department of Landscape Architecture in Sofia, Bulgaria, 232-240.
Pilehvarian, N. K., 1993; Yerleşme Ölçeğinde Korumanın Şirince Örneğinde İrdelenmesi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi Dergisi, 36.Cilt, Sayı: 1.2, 373-377.
Sayın, Ö., 1997. Şirince Köyü’ne Sosyolojik Bir Bakış. Birinci Uluslararası Geçmişten Günümüze Selçuk Sempozyumu, 4- 6 Eylül 1997, Selçuk, s: 293 – 296.
TDK, 2012. Türk Dil Kurumu - Güncel Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts &guid=TDK.GTS.4fdae1dbf39e17.57185531, Erişim tarihi: 15.06.2012.
TUİK, 2011. ADNKS, Şehir, belde ve köy nüfusları – 2011, http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2&ENVID=adnksd b2Env&report=wa_idari_yapi_10sonrasi.RDF&p_il1=35&p_yil=20 11&p_dil=1&desformat=html, Erişim Tarihi: 29.11.2011.
Turkey Campus, 2009. Potentials for Eco Tourism in the Village of Şirince. Editör: Bahar Suseven, Gökova-Akyaka'yı Sevenler Derneği (G.A.S.-Der), Bilim Serisi, 15.08.- 05.09.2009, Şirince.
Uslu, A. ve T. Kiper, 2006. Turizmin Kültürel Miras Üzerine Etkileri: Beypazarı / Ankara Örneğinde Yerel Halkın Farkındalığı. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2006 3(3): 305 – 314.
Yılmaz, E., 2006. R’WOT Tekniği; Arıcılık Sektöründe Katılımcı Yaklaşım İle Örnek Bir Uygulaması. Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın No: 274, DOA Yayın No: 40, ISBN: 975 – 8273 – 84 – 1,101 s.