Gönül ÖZGÜR, Şeyda DÜLGERLER, Neslihan ARPA

HEMŞİRE EĞİTİMCİLERİN STERSLE BAŞETME DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Türkiye’ de değişen eğitim koşullarının niteliksel ve niceliksel değişiklikleri hemşire eğiticilerin farklı stresler yaşamalarına neden olmaktadır. Stres alanlarının belirlenmesi eğitimin kalitesini hem eğitimciler hem de öğrenciler açısından arttıracağı beklenen bir sonuçtur. Bu düşünceden hareketle araştırma Ege Üniversitesi’ne bağlı Hemşirelik Yüksekokullarında görev yapan hemşire eğitimcilerin stresle baş etme düzeylerinin belirlenmesi ve bireysel özelliklerinin stresle baş etme düzeyleri üzerine olan etkisinin incelenmesi amacıyla planlanmış ve uygulanmıştır. Tanımlayıcı ve analitik olarak düzenlenen bu araştırmanın evrenini 2002-2003 öğretim yılında Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu, İzmir Atatürk Sağlık Yüksekokulu ve Ödemiş Sağlık Yüksekokulu’nda görev yapan tüm hemşire eğitimciler oluşturmuştur n=82 . Araştırmada hemşire eğitimcileri tanıtıcı bilgi formu ve “Rosenbaum Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeği” RÖGÖ kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde dağılımları, t testi ve varyans analizi kullanılmıştır. Hemşire eğitimcilerinin %68.3’ü E.Ü.H.Y.O.’ da çalışmaktadır. %32.9’u 26-30 yaş grubunda olup, %85.4’ü eğitimci olmaktan memnundur. Ölçeğin puan ortalaması 128yaş grubu ve Doç. Dr. unvanlı hemşire eğitimcilerin kullandıkları saptanmıştır. Mesleki deneyime göre en fazla stresle baş etme stratejilerini 21 ve üzeri yıl arasında çalışan hemşire eğitimcilerin, en az ise 11-15 yıl arası çalışan hemşire eğitimcilerin kullandıkları saptanmıştır. Eğitimci olmaktan memnun olan hemşire eğitimcilerinin stresle baş etme stratejilerini daha fazla kullandıkları belirlenmiştir. Tüm bu bulgular sonucunda stresle baş etme ile ilgili bu tip araştırmaların Türkiye’nin farklı bölgelerindeki hemşire eğitimcilerle yapılması, ileride yapılacak araştırmalarda “Öz Değerlendirme” tekniğinin kullanıldığı bu tip ölçeklerle birlikte yapılandırılmış görüşmeler ve doğal gözlem tekniklerinin de kullanılması önerilmektedir

Anahtar Kelimeler:

Stres, Stresle baş etme, hemşire eğitimci

INVESTIGATION OF NURSE EDUCATOR’S COPING STRESS LEVELS

This study was prepared with the purpose of investigation of nurse educators stress and coping stress level effecting of individual charecteristcs on coping stress level. This discriptive and analitic study population were total nurse educators who worked in Ege University School of Nursing, İzmir Atatürk Health High School and Ödemiş Health High School in 2002-2003 education year. Nurse educators who accept to involve in study were the sample and another sample selective technic was not used n=82 . Data were collected by two questionnaire forms. The first form was preparied to descriptive nurse educators charecteristics. Second form “Rosenbaum Learned Resourcefulness Scale RLS was used to discriptive nurse educators coping stress level which validity and realiblity tests. Data were evaluated by percentages, t test and variance analysis. 68.3% of nurse educators worked in E.Ü. HYO. 32.9 % of them were 26.30 years group, 85.4 % of them satisfaction to be educator. Scale point mean 128.64±14.31. As a result; most of the nurse educators have lived stress because of the job and while have a problem try to understand and solved problem was found. Coping stress strategies were highest degree used by nurse educators who were 41-45 age group and have Associated Proff was found. For job experimentation; while the coping stress strategies were the highest degree used by nurse educators who worked between 21 years and higher, Nurse educators who were plased to be educator used the higher degree coping stress strategies than the others was found. As a result of; to make studies about coping stress level like this study in different areas in Turkey with nurse educators, in this studies using “self evaluation technics”, based on structure interviews and observation technics were suggested

Keywords:

Stress, Coping Stress, Nurse Educator,

PDF

___

Altıntaş E (2003). Stres Yönetimi. ALFA Basım Yayım Dağıtım Ltd.Şti.,İstanbul.
Baltaş A, Baltaş Z (2000). Stres ve Başa Çıkma Yolları. Remzi kitapevi, İstanbul.
Barut Y, Kalkan M (2002). On dokuz Mayıs Üniversitesi Öğretim Elemanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. On dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:14, s:65-76
Beceren B (1999). Türkiye’deki Hemşirelik Yüksekokullarındaki Öğretim Elemanları ile Öğrencilerinin Okullarındaki Danışmanlık Hizmetleri Hakkındaki Görüş ve Düşüncelerinin İncelenmesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, , İzmir.
Çam O (1994). Eğitimci Hemşirelerin Akademik Kariyer Düzeylerine Göre Değişim Gösteren Özellikler. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10:2, , s:1-13.
Çam O (1995). Hemşirelik Yüksek Okullarında Görevli Eğitimcilerin Yaşadıkları Çeşitli Duygu ve Düşüncelerin İncelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, Cilt:11, Sayı:1, s:39-53
Dağ İ (1991). Rosenbaum’un Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeğinin Üniversite Öğrencileri için Güvenirliği ve Geçerliği. Türk Psikoloji Dergisi, cilt:2, sayı:4, s: 269-273
Duymaz E (1999). Yönetici Hemşirelerde Yönetsel Stres Ölçeği Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Ekizler H (1994). Akademisyen Hemşire Eğitimcilerinin Klinik Ortamdan Beklentileri ve Karşılaştıkları Güçlükler. THD, Cilt:44, Sayı:2, s:4-8
Ertekin Y(1993). Stres ve Yönetim. Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları, Ankara.
Fadıloğlu Ç, Durmaz A, Şenuzun F (1996). Klinik Eğitimde Etkin Eğitim ve Uygulama İçin Eğitimciler Hangi Özelliklere Sahip Olmalıdır. Türk Hemşireliğinde Yüksek Öğreniminin 40. Yılı Simpozyumu Kitabı, İzmir,s:163-171.
Görgülü S (1990). Hemşirelik ve İş Ortamı Stresörleri. THD, Cilt:39, Sayı:1, s:23
Güçlü N (2001). Stres Yönetimi. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:21, Sayı:1, s:91-109
Hall DC (1977). Hemşire Öğretmenlerin Eğitimi. Tıp ve Hemşirelik Sempozyumu Kitabı, Sermet Matbaası, İstanbul, 25-30 Eylül, s:215-219
HİSLİ ŞN ( 1994). Stresle Başa Çıkma : Olumlu Bir Yaklaşım. Türk Psikologlar Derneği Yayınları: 2, Ankara.
Hunter P, Haugton DM (1993). Nurse Teacher Stress in Northern Ireland. Journal of Advansed Nursing, Cilt.18, s:1315-1325
İşikhan V (2004). Çalışma Hayatında Stres ve Başaçıkma Yolları. , Sandal Yayınları, Ankara.
Karaküçük S, Başaran Z (1997). Stresle Başa Çıkmada Rekreasyon (Boş Zamanları Değerlendirme) Faktörü, Milli Eğitim Sanat Kültür Dergisi, Milli Eğitim Basım Evi, Sayı:134, Ankara, s:63-68
Ok S, Babacan Ş (1996). Gelecekte Hemşirelik Eğitiminden Beklentilerimiz. Türk Hemşireliğinde Yüksek Öğreniminin 40. Yılı Sempozyumu Kitabı, İzmir,s:71-79
Özgur G, Karalan A, Kılıç M ( 1997). Eğitimci Hemşirelerin Uygulamalı Eğitim ile İlgili Görüşleri. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, Cilt:13, Sayı:1- 3, s:33- 44
Pektekin Ç (1990). Stres ve Stresle Başa Çıkma Yolları. Hemşirelik Bülteni, Cilt:4, Sayı:15, s:95-105
Savaşır I, Şahin NH (1997). Bilişsel-Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık
Kullanılan Ölçekler.Türk Psikologlar Derneği Yayını, Özyurt Matbaacılık, Ankara .
Sorias S (1987). Stresle İlgili Kavramlar ve Stresin Psikiatrik Bozukluklardaki Önemi. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, Cilt:26, Sayı:2, s:885-889
Tutar H (2000). Kriz ve Stres Ortamında Yönetim. Hayat Yayıncılık, İstanbul s:237- 273
Uğurlu N (2002). Hemşirelerde Kontrol Odağı İnancı ile Stresle Başaçıkma Stratejileri ve Psikolojik Belirti Gösterme Durumları Arasındaki İlişkiler. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
Uysal N (1999). Stres ve Hemşirelerde Stres Faktörleri. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, Sayı:5, s:74-79