Mihriban ÖREN, RUKİYE KIZILTEPE, Banu Çengelci ÖZEKES

Yaşlılıkta cinsellik

Son yıllarda yaşlı nüfusunun artması ile birlikte yaşlılık konusunda yapılan çalışmalar da giderek artmaktadır. Ancak yaşlılık ile ilgili alan yazını incelendiğinde yaşlılık ve cinsellik konusunda yapılan çalışmaların oldukça az olduğu görülmektedir. Yaşlılar başta olmak üzere toplumdaki kişiler tarafından yaşlılıkta cinselliğin sürmediğine ya da sürmemesi gerektiğine inanılmaktadır. Halbuki 40-80 yaşları arasındaki erkeklerin %80'i ve kadınların %65'inden fazlası son bir yıl içinde cinsel birleşme yaşadığını belirtirken, erkeklerin sadece %17'si ve kadınların %23'ü yaşlı insanların cinsel istek duymadığını ifade etmiştir. Yaşlılıkta yaşanan cinsel sorunların tek nedeni ilerleyen yaş değildir. Yaşlanmayla birlikte insanlar bazı fizyolojik, psikolojik ve sosyal değişimler yaşamaktadır. Bu değişimler, tüm yaşam alanlarını olduğu gibi doğal olarak kişinin eş ilişkileri ve cinselliğini de etkilemektedir. Cinsel problemleri, cinsel fonksiyonlarda yaşlanmayla ortaya çıkan kaçınılmaz bir düşüş olarak görmek yerine, yaşlanan kişilerin fiziksel sağlık, mental sağlık, partner ilişkileri gibi yaşamın farklı alanlarındaki özelliklere bağlı ortaya çıkan problemler olarak görmenin daha doğru olduğu belirtilmektedir. Sağlıklı bir cinsel yaşamın diğer yaşam alanlarıyla yakından ilişkisi göz önüne alındığında, yaşlılık döneminde cinsel sağlığın korunması ve cinsel yaşamın iyileştirilmesi yaşlıların fiziksel sağlığı, psikolojik iyi oluşları/sağlıkları ve yaşam doyumlarını sağlamak açısından önemli olmaktadır. Bu makalede yaşlı cinselliğini etkileyen fizyolojik, psiko-sosyal ve kültürel faktörlere ve yaşlı cinselliğinin sürmesini ve korunumunu sağlama hakkındaki alan yazınına değinilmiştir

Sexuality in elderly

Due to the increase in the elderly population, the number of researches on aging has become to increase in recent years. However, research on sexuality and old age is still scarce. It is commonly believed, particularly by older people, that elderly don't have sexual relationship or that sexuality should not last in later years. Nevertheless, 80% percent of the men and more than 65% of the women, aged 40-80y, reported having sexual intercourse in the past year whereas the proportion of whom declared that old people no longer have sexual desire is just 17% and 23% respectively. Increased age is not the only factor that causes sexual problems in old age. Some physiological, psychological and social changes which arise with the increasing age affect the partner relationships and sexuality of elderly as well as the other life domains. Rather than an inevitable decrease in sexual functions, sexual problems seems to emerge based on the difficulties in multiple life domains such physical or mental health and partner relationships. Considering the close association of a healthy sexuality with other domains of life, protection of sexual health and improvement of sexual life in the old age gain importance with regard to physical health, psychological well-being and life satisfaction of the elderly. In this article, the physiological, psychosocial and cultural factors affecting the sexualtiy of elderly men and women and the literature on continuation and protection of sexual life in the old age will be mentioned

PDF

___

World Health Organization. Defining sexual health: Report of a technical consultation on sexual health, 28-31 January 2002, Geneva, 2006;sayfalar. Available from: ttp://www.who.int/reproductivehealth/publications/sexual_health/defining_sexual_health

Santrock JW. Yaşam Boyu Gelişim (Gelişim Psikolojisi) (Çeviri ed. Yüksel G). 13. Basımdan çeviri, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; 2012.

Green MG, Piel JA. Theories of Human Development: A Comparative Approach. Boston: Pearson Education; 2010. Semerci BZ. Çocuklarımızla Cinsellik Hakkında Nasıl Konuşalım? 2 Basım. Ankara: Alfa Basım Yayın; 2014. Çetin S, Bildik T, Erermiş S ve ark. Erkek ergenlerde cinsel davranış ve cinsel bilgi kaynakları: Sekiz yıl arayla değerlendirme. Türk Psikiyatri Derg 2008;19(4):390-7.

Nobre P, Pinto-Gouveia J. Dysfunctional sexual beliefs as vulnerability factors for sexual dysfunction. J Sex Res 2006;43(1):68- 75.

De Silva P, Rodrigo W. Sex therapy in Sri Lanka-development, problems and prospects. Int Rev Psychiatry 1998;7(2):241-6.

Adams Jr SG, Dubbert PM, Chupurdia KM, Jones Jr A, Lofland KR, Leermakers E. Assessment of sexual beliefs and information in aging couples with sexual dysfunction. Arch Sex Behav 1996;25(3):249-60.

Hodson DS, Skeen P. Sexuality and aging: The hammerlock of myths. J Appl Gerontol 1994;13(3):219-35.

Hobson KG. The effects of aging on sexuality. Health Soc Work 1984;9(1):25-35.

Özmen HE. Cinsel mitler ve cinsel işlev bozuklukları. Psikiyatri Dünyası 1999;2(1):49-53.

Öz F. Yaşamın son evresi: Yaşlılık psikososyal açıdan gözden geçirme. Kriz Dergisi 2002;10(2):17-28.

Erol H. Yaşlılarda cinsellik: Yaşlanan erkekte cinsel sorunlar. Türk Geriatri Derneği 4. Ulusal Yaşlı Sağlığı Kongresi Konuşma

Metinleri Kitabı. 2010;208-14.

Alfred Kinsey's 1948 and 1953 Studies. Indiana University: Kinsey Institute (Erişim Tarihi: 16/04/2014) Available from:

http://www.kinseyinstitute.org/research/ak-data.html

Kinsey AC, Pomeroy WB, Martin CE. Sexual Behavior in the Human Male. Bloomington: Indiana University Press; 1948.

Kinsey AC, Pomeroy WB, Martin CE, Gebhard PH. Sexual Behavior in the Human Female. Bloomington: Indiana University Press; 1981.

National Survey of Sexual Health and Behavior, 2010. Indiana University (Erişim Tarihi: 10.01.2016) Available from: http://www.nationalsexstudy.indiana.edu/

Nicolosi A, Laumann EO, Glasser DB, Moreira ED, Paik A, Gingell C. Sexual behavior and sexual dysfunctions after age 40: The global study of sexual attitudes and behaviors. Urology 2004;64(5):991-7.

Lindau ST, Schumm LP, Laumann EO, Levinson W, O'Muircheartaigh CA, Waite LJ. A study of sexuality and health among older people in the United States. N Engl J Med 2007; 357(8):762-74.

Kalra G, Subramanyam A, Pinto C. Sexuality: Desire, activity and intimacy in the elderly. Indian J Psychiatry 2011;53(4):300.

Aslantaş Ertekin B. Yaşlıda cinsel yaşam ve sorunları. Türkiye Klinikleri Journal of Psychiatry Special Topics 2009;2(4):81-5.

Tufan İ. Gerontolojiye Giriş. İsmail Tufan Gerontoloji Enstitüsü (İTGE) Yayın Arşivi. Available from:

http://www.itgevakif.com/arsiv.html

Phanjoo AL. Sexual dysfunction in old age. Adv Psychiatr Treat 2000;6(4):270-7.

Demirezen E. Birinci basamakta kadın cinselliğinin değerlendirilmesi. Androloji Bülteni 2006;24:76-8.

Sarrel PM. Sexuality and menopause. Obstet Gynecol 1990;75(4):26-35.

Shifren JL, Monz BU, Russo PA, Segreti A, Johannes CB. Sexual problems and distress in United States women: Prevalence and correlates. Obstet Gynecol 2008;112(5):970-8.

Kütmeç C. Kadınlarda cinsel fonksiyon bozukluğu ve hemşirelik bakımı. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2009;4(12):111-36.

Morales A, Heaton JP, Carson III CC. Andropause: A misnomer for a true clinical entity. J Urol 2000; 163(3):705-12.

Başar MM. Yaşlılıkta Erkek Cinsel Organlarında Yaşa Özgü Meydana Gelen Değişimler. Özbarış ve Aslan (Ed.). Yaşlı Sağlığı

Modülleri. Ankara: Anıl; 2011: 279-86.

İnci K: Andropoz ve Sonrası Yaşlılıkta Kaliteli Yaşam. Ankara: Hacettepe Üniversitesi GEBAM, 2007.

Laumann EO, Nicolosi A, Glasser DB, et al. Sexual problems among women and men aged 40-80 y: prevalence and correlates identified in the Global Study of Sexual Attitudes and Behaviors. Int J Impot Res 2005;17(1):39-57.

Laumann EO, Das A, Waite LJ. Sexual dysfunction among older adults: Prevalence and risk factors from a nationally representative U.S. probability sample of men and women 57-85 years of age. J Sex Med 2008;5(10):2300-11.

Ponholzer A, Temml C, Mock K, Marszalek M, Obermayr R, Madersbacher S. Prevalence and risk factors for erectile dysfunction in 2869 men using a validated questionnaire. Eur Urol 2005;47(1):80-6.

Buttaro TM, Koeniger-Donohue R, Hawkins J. Sexuality and quality of life in aging: Implications for practice. J Nurse Pract 2014;10(7):480-5.

Fooken I. Sexuality in the later years-the impact of health and body-image in a sample of older women. Patient Educ Couns1994;23(3):227-33.

Bouman WP, Arcelus J. Are psychiatrists guilty of ageism 'When it comes to taking a sexual history?'. Int J Geriatr Psychiatry 2001;16(1):27-31.

Araujo AB, Durante R, Feldman HA, Goldstein I, McKinlay JB. The relationship between depressive symptoms and male erectile dysfunction: Cross-sectional results from the Massachusetts Male Aging Study. Psychosom Med 1998;60(4):458-65.

Ornat L, Martínez-Dearth R, Muñoz A, et al. Sexual function, satisfaction with life and menopausal symptoms in middle-aged

women. Maturita 2013;75(3):261-9.

Akyolcu N. Meme kanserinde cerrahi girişim sonrası cinsel yaşam. Meme Sağlığı Dergisi 2008;4(2):77-83.

Aygın D, Eti Aslan F. Meme kanserli kadınlarda cinsel işlev bozukluklarının incelenmesi. Meme Sağlığı Dergisi 2008;4(2):105- 14.

Şen S, Usta E, Aygin D, Sert H. Yaşlılık ve cinsellik konusunda sağlık profesyonellerinin yaklaşımları. Androloji Bülteni 2015;17(60):64-7.

Addis IB, Van Den Eeden SK, Wassel-Fyr CL, et al. Sexual activity and function in middle-aged and older women. Obstet Gynecol 2006;107(4):755-64.

Shea JL. Older women, marital relationships, and sexuality in China. Ageing Int 2011;36(3):361-77.

Başar MM. Yaşlı Cinselliğinin Etik ve Hukuksal Yönü. Türk Geriatri Derneği 4. Ulusal Yaşlı Sağlığı Kongresi Konuşma Metinleri

Kitabı. 2010;216-7. Özen H. Yaşlılık ve cinsel hayat. Geriatri, YG. Kutsal (Ed). Hacettepe Üniversitesi Geriatrik Bilimler Araştırma ve Uygulama Merkezi; 2002:101-2.

Babacan SS. İnsan seksüalitesinin kültürel ve psikososyal yönleri. Kastamonu Eğitim Dergisi 2003;11(1):131-6.

Steinberg LD. Ergenlik. (Çev: Figen Çok) Ankara; İmge Kitabevi; 2007.

White CB, Catania JA. Psychoeducational intervention for sexuality with the aged, family members of the aged, and people who work with the aged. Int J Aging Hum Dev 1981;15(2):121-38.

Wiley D, Bortz WM. Sexuality and aging-Usual and successful. J Gerontol 1996;51(3):142-6.

Willert A, Semans M. Knowledge and attitudes about later life sexuality: What clinicians need to know about helping the elderly. Contemporary FamilyTherapy 2000;22(4):415-35.

Malatesta VJ. Sexual problems, women and aging: An overview. J Women Aging 2007; 19(1-2):139-54.

Onur B. Gelişim Psikolojisi: Yetişkinlik-Yaşlılık-Ölüm. 9. Baskı. Ankara: İmge Yayıncılık; 2011.

ISSN: 1016-9113
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1962
Yayıncı: Ersin HACIOĞLU

Arşiv