Yaşanılan Kentin Büyüklüğü, Yaşanılan Mekânın Özellikleri, Eğitim ve Cinsiyet Faktörleri Açısından Yaşlıların Yaşam Doyumları ve Günlük Yaşam Aktiviteleri

Bu çalışmanın amacı yaşlı bireylerin yaşam doyumu ve günlük yaşam aktivitesinin büyük şehirde ya da küçük şehirde, evde ya da huzurevinde yaşamayla, eğitim düzeyine ve cinsiyete göre farklılaştırıp farklılaştırmadığını incelemektir. Bunun yanı sıra yaşam doyumunu yordayan bazı değişkenler de araştırılmıştır. Araştırmanın örneklemi yaşları 60-95 arasında olan 750 yaşlıdan oluşmaktadır. Bu çalışmada veri toplamak için Demografik Bilgi Formu, Yaşam Doyumu (YD) Ölçeği ve Günlük Yaşam Aktivite (GYA) Ölçeği kullanılmıştır. Büyükşehirle karşılaştırıldığında küçük şehirde yaşayan yaşlıların Yaşam Doyumu ölçeği puan ortalamaları daha yüksek ve Günlük Yaşam Aktivite ölçeği puan ortalamaları daha düşüktür. Büyükşehirde yüksek eğitimli olmak ve evde yaşamak Yaşam Doyumu ve Günlük Yaşam Aktivite puanlarını arttırmaktadır. Buna karşın, küçük şehirde değişkenlerin Yaşam Doyumu puanları üzerinde etkisi bulunmamaktadır. Ayrıca, küçük şehirde evde yaşayan yüksek eğitimli kadınların Günlük Yaşam Aktivite puanlarının yüksek olduğu görülmektedir. Hiyerarşik regresyon analizinde Günlük Yaşam Aktivite bağımsız değişken olarak modele dâhil edilmiştir. Yaşam doyumunu, büyükşehirde Günlük Yaşam Aktivite ve yaşama mekânı, küçük şehirde Günlük Yaşam Aktivite ve yaş değişkenleri anlamlı biçimde yordamaktadır. Araştırma bulgularından yola çıkılarak bazı pratik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Yaşlılık, yaşama doyumu, günlük yaşam aktiviteleri

Life Satisfactıon and Daily Activities of The Elderly in terms of City Size, Type of Residence, Educatıon and Gender

The aim of this study was to investigate what the differences were in life satisfaction and daily life activity levels of elderly people who are living in institutional settings versus home and living in a big city versus in a small town. Furthermore, variables which predicted life satisfaction were also examined. The sample of this study was comprised of 750 elderly between the ages of 60 - 95. In this study, Demographic Information Questionnaire, Life Satisfaction Scale (LS) and Daily Life Activity (DLA) Scale were used. Compared to a big city, in a small town the Life Satisfaction Scale scores were higher, the Daily Life Activity Scale scores was lower. In a big city, higher educational level and living at home increase Life Satisfaction and Daily Life Activity scores. In contrast to big city in a small town, none of the variables had an effect on Life Satisfaction scores. In a small town, women with high educational level who are living at home had high Daily Life Activity scores. Hierarchical regression shows that in a big city Daily Life Activity and type of residence variables significantly predicted Life Satisfaction scores and in a small city Daily Life Activity and age variables significantly predicted. A brief conclusion discusses practical implications drawn from the study

Keywords:

Aging, life satisfaction, daily life activities,

PDF

___

Akandere, M.(2007). Huzurevinde kalan yaşlılarda fiziksel aktivitelerin yaşam doyum düzeylerine etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 1–9.
Alencar, N.A., Ferreira, M.A., Bezerra, J.C., Sousa Vale, R.G. ve Dantas, E.H.M. (2009). Levels of physical activity and quality of life in elderly women practitioners of formal and non-formal physical activities. Acta Medıca Lituanica, 16 (3–4), 155–158.
Aylaz, R., Güneş, G. ve Karaoğlu, L.(2005). Huzurevinde yaşayan yaşlıların sosyal, sağlık durumları ve günlük yaşam aktivitelerinin değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 12 (3), 177–183.
Bahar, A.,Tutkun, H. ve Sertbaş ,G.(2005). Huzurevinde yaşayan yaşlıların anksiyete ve depresyon düzeylerinin belirlenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 6 (4), 227–239.
Bond, J. ve Corner, L.(2004). Quality of life and older people (s. 75-85). London: Open University Press, McGraw-Hill Education.
Bourque, P., Pushkar, D., Bonneville, L. ve Beland, F.(2005). Contextual effects on life satisfaction of older men and women. Canadian Journal on Aging, 24 (1), 31 – 44.
Bronfenbrenner, U.(1979). The ecology of human development(16 - 41). Cambridge: MA: Harvard University Press
Buffell, T., Phillipson, C. ve Scharf, T. (2012). Ageing in urban environments: Developing‘age-friendly’ cities. Critical Social Policy, 32(4) 597–617.
Calasanti, T, M. (1996). Gender and life satisfaction in retirement: An assessment of the male model. Journals of Gerontology, 51 (1), 18–29.
Diener, E., Emmons, R.,A., Larsen, J.,R. ve Griffin, S.(1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assesment, 49 (1), 71-75.
Durgun, B. (1999). Yaşlılık ve Yaşlılara Sunulan Hizmetler(s. 15-16). İstanbul: Belbim A.Ş.
Iwatsuba, Y., Derriennic, F., Cassou, B. ve Patrenaud, J.(1996). Predictors of life satisfaction amongst retired people in Paris. International Journal of Epidemiology, 25 (1), 160–170.
İmamoğlu, E., O. (1987). An interdepence model of human devolopment (s. 138–145).. In Ç. Kağıtçıbaşı (Ed): Growth and progress in cross-cultural psyhology. Lise: Sweet and Zeitlinger.- -
İmamoğlu, E., O. ve İmamoğlu, V. (1992a). Housing and living environments of the Turkish elderly. Journal of Environmental Psychology, 12 (1), 35–43.
İmamoğlu, E., O. ve İmamoğlu, V.(1992b). Life situations and attitudes of Turkish elderly toward institutional living within a cross cultural perspective. Journal of Gerontology: Psychological Sciences, 47 (2), 102–108.
İmamoğlu, E.,O. ve Kılıç, N., A.(1999). Social psychological comparison of the Turkish elderly residing at high or low quality institutions. Journal of Environmental Psychology, 19 (3), 231–242.
İmamoğlu, E., O., Küller, R., İmamoğlu, V. ve Küller, M.(1993). The social psychological worlds of Swedes and Turks in and around retirement. Journal of Cross-Cultural Psychology, 24 (1), 26–41.
Karasar, N. (2011). Araştırmalarda rapor hazırlama ( 16. Basım). Ankara: Nobel Yayınevi.
Konak, A. ve Çiğdem, Y. (2005).Yaşlılık olgusu: Sivas huzurevi örneği. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 29 (1), 23-63.
Lui, C.W., Everingham, J.A., Warburton, J., Cuthill, M., ve Bartlett, H. (2009). Whatmakes a community age-friendly: A review of international literature. Australasian Journal on Ageing,28(3), 116–121.
Özekes, M. (2006). Yaşlıların günlük yaşam aktivite düzeylerinin bellek performansları üzerindeki etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 7 (2), 27–41.
Özer Ergün, U., G., Bozdemir, N., Uğuz, Ş., Güzel, R., Burgut, R.ve Saatçi, E. (2003). Adana huzurevi’nde yaşayan yaşlılar ile aile hekimliği polikliniği’ne başvuran yaşlıların mediko-sosyal özelliklerinin değerlendirilmesi. Turkish Journal of Geriatrics, 6 (3), 89–94.
Özer, M., A. (2004). Study on the life satisfaction of elderly individuals living in family environment and nursing homes. Turkish Journal of Geriatric, 7 (1), 33–36.
Satariano, W., A., Haight, T., J. ve Tager, I., B.(2002). Living arrangements and participation in leisure-time physical activities in an older population. Journal of Aging Health, 14 (4), 427–451.
Sato, S., Demura, S., Kobayashi, H. ve Nagasawa, Y.(2002). The relationship and its change with aging between ADL and daily life satisfaction characteristics in independent Japanese elderly living at home. Journal of Physiological Anthropology and Applied Human Science, 21 (4), 195–204.
Scharf, T., ve De Jong Gierveld, J. (2008). Loneliness in urban neighbourhoods: AnAnglo-Dutch comparison. European Journal of Ageing, 5, 103–115.
Vallerand, R., J., O’connor, P., B. ve Blans, M., R. (1989). Life satisfaction of elderly Individuals in regular community housing and low self determination nursing homes. International Aging and Human Development, 28 (4), 277–283.
Vander Zanden, J., W.(1999). Human Development (s.549-577) (Seventh Study Guide). NY: McGraw-Hill Higher Education
World Health Organization, (2007). Global age-friendly cities: A Guide. Geneva:WHO Press.
Yetim,Ü. (1991). Kişisel projelerin organizasyonu ve örüntüsü açısından yaşam doyumu. Yayınlanmamış Doktora tezi. İzmir: E.Ü.Sosyal Bilimler Enstitüsü.