KUR'ÂN'DAKİ DEYİMLERİN KÜRTÇE MEÂLLERDEKİ ÇEVİRİLERİ HAKKINDA BİR İNCELEME

Çeviri tartışmasını bir kenara koyarsak, i'câz değeri haiz Kur'ân'ın doğru çevirisini yapmak, zengin ilmî birikime sahip olmayı gerektirir. Özellikle Kur'ân'ın çevrileceği dilin yanısıra Arapçanın edebî incelikleri hakkında yetkin olunmalıdır. Mevzu bahis, deyimler gibi ekseriyetle lafzî mananın ötesinde farklı bir anlama sahip olan ibareler olunca çevirinin daha bir özen gerektirdiği yadsınamaz. Bu çalışmada ele alınan ibarelerin deyimsel niteliklerine, sahasında ağırlığı bulunan önemli birçok müfessir, eserlerinde yer vermektedir. Ne var ki bu minvalde incelediğimiz Kürtçe meâllerin ekseriyetinde bu hususun göz ardı edilerek, ibarelerin deyimsel yönlerinin çeviriye yansıtılmadığı görülmektedir. Üzerinde durduğumuz meâllerin çoğunda ibarelerin yalnızca lafzî tercümelerinin yapılması ve bazılarında Türkçe meâllerden etkilenerek söz konusu ibarelerin çevrilmesi ciddi hata olarak değerlendirilebilir.

AN ANALYSIS ABOUT THE IDIOMS OF THE QUR'AN IN THE KURDISH TRANSLATIONS OF THE QUR'AN

If we put away the discussion on translation, to make the right translation of the Qur'an with the value of i'caz requires to have a rich scientific accumulation. Especially one must be competent on both the language to which the Qur'an will be translated and the literary subtleties of the Arabic language. If we concern about idioms that have different meanings in spoken language, it can not be denied that translator must be more attantive. Many important commentators, who are competent in the field, touched on the idiomatic qualities of expressions which has mentioned in this study. Howewer it is seen that, in most of Kurdish translations which we have analyzed in this manner did not pay no mind on that matter and the idiomatic of the expressions did not reflected in translation. Only literal translations of expressions and the influences of Turkish translations can be regared as a serious mastakes

PDF

___

AHFEŞ, Ebu'l-Hasen Saîd b. Mes'ade el-Evsat, Me'ani'l-Kur'ân, Mektebetu'l-Hancî, Kahire, 1990.
AKDAĞ, Hasan, Arap Dilinde Deyimler ve Atasözleri, Tekin Kitabevi, Konya, ts. AKDEMİR, Salih, Son Çağrı Kur'ân, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2015.
AKSAN, Doğan, Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2009.
AKSOY, Doğan, Ömer Asım, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, İnkilab Kitabevi, İstanbul, AMEDİ, Fikri, Qur'ana Kerim û Meâla Wê ya Kurdî, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2014.
ASLAN, Şêxmûs, Ferhenga Biwêjan, Söz Gazetecilik Yayın Tic. Aş., Diyarbakır, 2005.
AYDAR, Hidayet, Kur'ân-ı Kerîm'in Tercümesi Meselesi, Yeni Zamanlar Yayınları, İstanbul, 2014.
BERTRAM, Anne, NTC İngilizce-Türkçe Atasözleri ve Klişeler Sözlüğü, (Çev.: Alfa Çeviri Grubu), Alfa Yayınları, İstanbul, 2009.
BEYZÂVÎ, Nâsırüddîn Ebu'l-Hayr Abdullah b. Ömer b. Muhammed, Envâru't-Tenzîl ve Esrâru't-Tevîl, Dâru İhyâi't-Turasi'l-Arabî, Beyrût, ts. BİLGİN, Abdulcelil, Kur'ân'daki Deyimler ve Zemahşerî'nin Keşşaf'ı, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2016.
________, "Hakikat ve Mecaz Bağlamında İngilizce Meâllerle İlgili Analitik Bir İnceleme", Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 30, ss. 119-134. BİNGÖL, Abdulkerim-Feyzî Muhammed H., Qur'âna Pîroz Kurdî-Tirkî Meâla Wê ya İcmalî, Tenvir Neşriyat, İstanbul, 2009.
BORAK, Mustafa, Ferhenga Bivêjan, Enstituya Kurdî, İstanbul, 2005.
ÇAMLIBEL, Ahmet Cengiz, İdyomên Kurdî, Weşanên Deng, İstanbul, 1997.
DEMİRDAĞ, Mehmet/Mele Muhemmed Garsî Farqînî, Meâla Fîrûz Şerha Qur'ana Pîroz, Nûbihar Yayınları, İstanbul, 2003.
FARQÎNÎ, Zana, Ferhenga Kurdî-Tırkî, Enstîtuya Kurdî, İstanbul, 2013.
FERAHİDÎ, Halil b. Ahmed, Kitabu'l-'Ayn, Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2003.
FERRA, Ebu Zekeriyya Yahya b. Ziyad, Meaniyi'l-Kur'ân, Alemu'l-Kutub, Beyrut, 1983.
FEYİZLİ, Hasan Tahsin, Feyzu'l-Furkan Kur'ân Meâli, Akit Gazetesi, İstanbul, 2001.
GÜNDÜZ, Hüseyin (Êsî)- Seyhan, Mehmet, Meâla Qur'ana Pîroz a Kurdî, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, İstanbul, 2015.
HARAŞİ, Süleyman b. Salih, el-Münteqa min Emsâli'l-Arab ve Kısasihim, Daru'l-Kasım, Riyad, 2007.
HAZİN, Alauddîn Ali b. Muhammed b. İbrahîm b. Ömer eş-Şeyhî , Lübabu't-Tevîl fî Maaniyi't-Tenzîl, Beyrût, 1995.
İBN AŞÛR, Muhammed Tahir, et-Tahrîr ve't-Tenvîr, Dâru't-Tunusiye, Tunus, 1984.
İBN ATİYYE, Ebû Muhammed Abdulhak ibn Galib el-Endelusî, Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2001.
İBN KESİR, Ebu'l-Fida İsmâîl, Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm, Müessesetu Kurtuba, Kahire,
İBN MANZÛR, Lisânu'l-Arab, Dâru'l-Maarif, Kahire, ts.
KAÇGARLI MAHMUT, Divanü Lügati't-Türk, (Çev.: Besim Atalay), Türk Dil Kurumu Yayınları, yy, ts.
KURTÛBÎ, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Ebibekr, el-Cami' li Ahkâmi'l-Kur'ân, Müessesetu'Risale, Beyrût, 2006.
LÎCEVÎ, Mela Mehdî Âmedî, Tefsîra Beyanü'l-Kur'ân, Seyda Yayınları, Diyarbakır, MATURÎDÎ, Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd Ebû Mansur, T'evîlatu Ehli's-Sunne, Beyrût, 2005.
NEHHAS, Ebû Cafer, Meani'l-Kur'âni'l-Kerîm, Câmietu Ummi'l-Kura, Mekke, 1988.
ÖZCAN, Muhammed, Kur'ân Deyimleri ve Çeviri Stratejileri, Cantaş, İstanbul, 2014.
SARAÇBAŞI, M. Ertuğrul Örnekleriyle Büyük Deyimler Sözlüğü, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2010.
ŞOŞİKÎ, Mela Muhammed, Tefsîra Qur'anê Nûra Qelban, Nûbihar Yayınları, İstanbul,
TABERÎ, Ebû Ca'fer Muhammed b. Cerîr, Câmiu'l-Beyan 'an Te'vîli Âyi'l-Kur'ân, Dâru'l-Hecer, Kahire, 2001.
VARLI, Abdullah, Qur'an'a Pîroz û Arşa Wêye Bilind, Cihan Ofset, Ankara, 1994.
ZEBÎDÎ, Muhammed Murteza el-Hüseynî Tâcu'l-'Arûs min Cevâhiri'l-Kamûs, y.y., Kuveyt, 2001.
ZECCAC, Ebû İshak İbrahim b. es-Seri, Meâni'l-Kur'ân ve İ'rabuhu li'z-Zeccâc, Âlemu'l-Kutub, Beyrût, 1988.
ZEMAHŞERÎ, Carullah İbn Kasım Mahmud b. Ömer, el-Keşşaf 'an Hakaiki Gavamizi't- Tenzîl ve Uyûni'l-Akavîl fî Vucûhi't-Tevîl, Mektebetu Ubeykan, Riyad, 1998.
ZERAQ, Dilawer, Deyimler Sözlüğü Ferhenga Biwêjan, Enstituya Kurdî ya Stenbolê, İstanbul, 2005.
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_atasozleri&arama=kelime&guid=TDK.GTS 58b97a4e7000e7.82272656 (Erişim tarihi:03.03.2017)
http://www.turktrans.net/idioms/9838.html (Erişim tarihi: 03.03.2017)
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_atasozleri&arama=kelime&guid=TDK.GTS 58b97a4e7000e7.82272656 (Erişim tarihi: 03.03.2017)
http://arsiv.diyanetvakfi.org.tr/meâl/meâlindex.htm (Erişim Tarihi: 03.03.2017)