KESME GÜL ISLAHINDA ANA EBEVEYNİN MELEZLEME BAŞARISI ÜZERİNE ETKİLERİ
Çalışma, melezleme ıslahı yöntemiyle kesme güllerde ana ebeveynin melezleme başarısı üzerine etkisini belirlemek amacıyla 2019-2020 yılları arasında yürütülmüştür. Rosa hybrida L. türüne ait 6 farklı kesme gül çeşidi (Samourai, Polar Star, Annakarina, Pink Akito, Lady Rose ve Moonlight) ana ebeveyn ve aynı türe ait Jumilia çeşidinin baba ebeveyn olarak kullanıldığı çalışmada, 6 farklı melez kombinasyonu oluşturulmuş ve 120 adet melezleme yapılmıştır. Bütün gül genotiplerinin ploidi düzeyleri, baba ebeveynlerin ise polen canlılık ve çimlenme oranları belirlenmiştir. Gül genotiplerinin 2n=2x=28 kromozom sayısı ile tetraploid oldukları, baba ebeveyn olarak kullanılan Jumilia çeşidinin canlı polen oranının %40,86, polen çimlenme oranının ise %21,56 olduğu saptanmıştır. Melezlemeler sonucunda, toplam 57 adet meyve ve 700 adet tohum elde edilmiştir. Kombinasyonlar arasında meyve başına ortalama tohum sayısının 10,68 adet, ortalama tohum çimlenme oranının %17,75 olduğu belirlenmiştir. Meyve tutumu, meyve başına ortalama tohum sayısı, tohum çimlenme oranı ve ortalama tohum ağırlığı bakımından en iyi sonuç Pink Akito x Jumilia kombinasyonundan elde edilirken, Samourai x Jumilia kombinasyonundaki tohumlar çimlenmemiştir. Çalışmada, Pink Akito çeşidinin ana ebeveyn olarak kullanıldığı kombinasyonlarda ıslah başarısının daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır.
___
- Abdolmohammadi, M., Kermani, M.J., Zakizadeh, H., & Hamidoghli, Y. (2014). In vitro embryo germination and interploidy hybridization of rose (Rosa sp). Euphytica, 198(2), 255–264.
- Anonymous (2019). Modern Roses. https://www.rose.org/modernroses. Erişim tarihi: 23.08.2019.
- Anderson, N., & Byrne, D. H. (2007). Methods For Rosa Germination. Acta Hortic. 751:503– 507.
- Atram, V. R., Panchabhai, D. M., Patıl, S., & Badge, S. (2015). Crossing Effıciency Studies in Hybrıd Tea Rose Varıetıes. The Bioscan. 10(4):2019-2025
- Bo, J., Huiru, D., & Xiahon, Y. (1993). Shortening the hybridization breeding cycle of a rose- a study on mechanisms controlling achene dormancy. International Symposium on Cultivar Improvement of Horticultural Crops Part 3: Flowers, Acta Horticulturae 104:40-47.
- De Vries, D. P., & Dubois, L. A. M. (1996). Rose breeding: past, present, prospects. Acta Horticalture, 424:241–248.
- Dogan, E., Kazaz, S., Kılıç, T., Dursun, H., Ünsal, H.T., & Uran, M. (2020). A research on Determination of the Performance Rosa damascena Mill. as Pollen Source in Rosa Breeding by Hybridization. Journal of the Faculty of Agriculture. Special Issue :194-201.
- Doğan, E. (2022). ‘Melezleme yoluyla saksılı minyatür gül ıslahı’. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 264 s. Türkiye.
- Eti, S. (1991). Bazı meyve tür ve çeşitlerinde değişik in vitro testler yardımıyla çiçek tozu canlılık ve çimlenme yeteneklerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1), 69-80.
- Falque, M., Vincent, A., Vaissiere, B.E., & Eskes, A.B. (1995). Effect of pollination intensity on fruit and seed set in cacao (Theobroma cacao L.). Sexual Plant Reproduction, 8(6), 354-360.
- Giovannini, A., Macovei, A., Caser, M., Mansuino, A., Ghione, G.G., Savona, M., Carbonera, D., Scariot, V., & Balestrazzi, A. (2017). Pollen grain preservation and fertility in valuable commercial rose cultivars. Plants, 6(17), 1-8.
- Grossi, C., & Jay, M. (2002). Chromosomes Studies of Rose Cultivars: Application into Selection Process. Acta Botanica Gallica, 149(4), 405-413.
- Gudin, S., Arene, L., & Bulard, C. (1991). Influence of season on rose pollen quality. Sex Plant Reprod, 4:113-117
- Love, J., Graham, S.W., Irwin, J.A., Asthon, P.A., Bretagnolle, F., & Abbott, R.J. (2016). Self-pollination, style length development and seed set in self-compatible Asteraceae: evidence from Senecio vulgaris L.. Plant Ecology & Diversity, 9(4), 371-379.
- Martins, E. S., Davide, L.M.C., Miranda, G.J., Barizon, J.O., Souza Junior, F., Carvalho, R.P., & Gonçalves, M.C. (2017). In Vitro Pollen Viability of Maize Cultivars at Different Times of Collection. Ciência Rural, 47(2): 8p.
- Nadeem, M., Akond, M., Riaz, A., Qasim, M., Younis, A., & Farooq, A. (2013). Pollen morphology and viability relates to seed production in hybrid roses. Plant Breeding and Seed Science, 68(1):25-38.
- Nadeem, M., Younis, A., Riaz, A., & Lim, K.B. (2015). Crossability among modern roses and heterosis of quantitative and qualitative traits in hybrids. Horticulture, Environment and Biotechnology, 56(4), 487-497.
- Pipino, L., Van Labeke, M.C., Mansuino, A., Scariot, V., Giovannini, A., & Leus, L. (2011). Pollen morphology as fertility predictor in hybrid tea roses. Euphytica, 178:203-214.
- Rodrigues, A.B.R., Nietsche, S., Mercadante-Sim es, M.O., Toledo Pereira, M.C., & Ribeiro, L.M. (2018). Climatic seasonality influences the development pollen grains and fruiting in Annona squamosa. Environmental and Experimental Botany, 150, 240-248.
- Schulz, H. (2003). Fragrance and Pigments/Odoriferous Substances and Pigments, Encyclopedia of rose science. Amerika: Elseiver Academic Press.
- Spethmann, W., & Feuerhahn, B. (2003). Genetics/species crosses: Encyclopedia of rose science. Academic Pres
- Tuna, M., ve Cabi, E. (2014). Bazı buğdaygil yem bitkisi türlerine ait populasyonların çekirdek DNA içeriklerinin flow sitometri yöntemiyle belirlenmesi ve ploidy analizi ile tür teşhisinde kullanımı”. http://acikerisim.nku.edu.tr, Son Erişim Tarihi: 19.07.2021.
- Ueckert, J.A. (2014). ‘Understanding and Manipulating Polyploidy in Garden Roses’. Yüksek Lisans Tezi, Texas A&M Üniversitesi, Bitki Islahı, 92, Amerika
- Younis, A., Hwang, Y., & Lim, K. (2014). Exploitation of induced 2n-gametes for plant breeding. Plant Cell Rep 33:215–233.
- Zlesak, D.C. (2006). Rose. Rosa × hybrida., Flower Breeding and Genetics: Issues, Challenges and Opportunities for the 21st Century, Amerika: Springer