Fuat ÖZKAN, Mehmet KELLEŞ, Betül KIZILDAĞ, Mehmet Fatih İNCİ

SİNONAZAL BÖLGE ANATOMİK VARYASYONLARININ PARANAZAL SİNÜS ENFEKSİYONLARI İLE İLİŞKİSİ

Amaç: Bu çalışmanın amacı, PNS bölgesi ve çevresindeki BT ile tesbit edilen anatomikvaryasyonların görülme sıklığını saptamak ve bunların paranazal sinüs enfeksiyonlarıylailişkisini araştırmaktır. Yöntem: Bu çalışmada sinonazal şikayetlerle hastanemiz Kulak Burun Boğaz kliniğine Ocak2012-Kasım 2012 tarihleri arasında başvuran 120 olgunun koronal kesit BT görüntüleriretrospektif olarak incelendi. Elde olunan görüntülerde sinonazal bölgenin anatomikvaryasyonları saptanarak bunların paranazal sinüslerin mukoza patolojileriyle ilişkisi araştırıldı.Bulgular: Paranazal sinüs BT incelemede saptanan başlıca varyasyonlar sıklık sırasına göre,Agger nazi hücresi (%47.5), konka bülloza (%34.2), nazal septum deviasyonu (%31.2), septumpnömatizasyonuydu (%24.2) ve paradoks orta konka (%17.5) idi. Bu olguların %55’indemukoza patolojisine rastlanırken, en sık maksiler sinüslerin tutulduğu görüldü. Paradoks ortakonka, Agger nazi hücresi, septum pnömatizasyonu ve septum deviasyonu sıklıkla sinüsmukoperiostal patolojileriyle birlikte seyrederken, Onodi ve Haller hücresinin sinüspatolojilerine daha az oranda eşlik ettiği saptandı. Sonuç: Sinonazal anatomik varyasyonlar PNS enfeksiyonlarıyla yakın ilişki içerisindedir. BTbu varyasyonların değerlendirilmesinde en duyarlı tanı yöntemi olup bunların iyi tanınması veraporlanması, sinonazal şikayetlere açıklık getirmesi yanında endoskopik sinüs cerrahisindeKBB uzmanının yaklaşımını yönlendireceğinden önem kazanmaktadır

Anahtar Kelimeler:

Paranazal sinüs, anatomik varyasyon, bilgisayarlı tomografi

The Relationship of the Anatomical Variations of Sinonasal Region and Paranasal Sinus İnfections

Purpose: The aim of this study was to examine the frequency of anatomical variations of thesinonasal region detected by Computed Tomography (CT) and, to investigate their roles onparanasal sinus infections.Methods: In this study, coronal section CT images of 120 patients who were admitted to ourhospital’s Ear, Nose and Throat Clinic with sinonasal complaints between January 2012 andNovember 2012 were retrospectively reviewed. Sinonasal anatomical variations detected by CTimaging and their relationships with the mucosal pathologies of paranasal sünuses were alsoinvestigated.Results: On paranasal CT imaging, major variations in order of their frequency were Aggernasi cells (47.5%), concha bullosa (34.2%), septum deviation (31.2%), septum pneumatization(24.5%) and paradoxical middle concha (17.5%). Of these cases, 55% were associated withmucosal pathologies and maxillary sinuses were the most frequently involved sinus. Paradoxicalmiddle concha, Agger nasi cell, septum pneumatization and septum deviation were frequentlyencountered with mucoperiosteal pathologies whereas Onodi and Haller cell seemed to associatesinus pathologies less commonly.Conclusion: Sinonasal anatomic variations are closely related with occurrence of paranasalsinus infection. CT is the most effective diagnostic tool for evaluation of these variations.Considering and reporting of these variations are important because preoperative identificationof these anatomic variations gives advantage to the surgeon for choosing the operation type aswell as clarify the reason of the sinonasal complaints

Keywords:

Paranasal sinus, anatomical variation, computed tomography,

PDF

___

Şahin C, Yılmaz YF, Titiz A, et al. KBB ve BBC Dergisi 2007;15:71-73.

Bayram M, Şirikçi A, Bayazıt YA. Important anatomic variations of the sinonasal anatomy in light of endoscopic surgery: a pictorial review. Eur Radiol 2001;11:1991-1997.

İleri F, Araç M, Köybaşıoğlu A, Özbilen S. Septum nazi pnömatizasyonu. KBB ve Baş Boyun Cerrahisi Dergisi 1996; 4:55-58.

Ortalı M, Şirin A, Gökçeer T, Şerbetçi E, Han T. Paranazal sinüs tomografisinde anatomik varyasyonlar.In: Kaytaz A, ed. 23. Türk Ulusal Otorinolarengoloji ve Baş Boyun Cerrahisi Kongre Kitabı; 30 Eylül-4 Ekim 1995; Antalya. 1995;891-894.

Messerklinger W.On the drainage of the frontal sinüs in man. Acta Otolaryngol 1967; 673: 176-81.

Som PM. Ethmoid sinus diseases CT evaluation in 400 cases. Radiology 1986; 159: 591-7.

James S, Nazal kavite ve paranazal sinüs radyolojisi. Bölüm Çeviri Editörü: Aygun N. Eds: Cummings CW, Haughey BH, Thomas JR, Harker LA, Robbins KT, Schuller D, Flint WP, Richardson MA. Cummings Otorinolaringoloji baş ve boyun cerrahisi. Çeviri Editörü: Koç C. birinci baskı, Güneş Tıp Kitabevi, Ankara, 2007, 1153-81.

Zinreich SJ, Abidin M, Kennedy DW. Ross-sectronal imaging of the nasal cavity and paranasal sinuses. Operative Techniques in Otolaryngol Head Neck Surg 1990; 1: 94-8.

Kantarci M, Karasen RM, Alper F, Onbas O, Okur A, Karaman A. Remarkable anatomic variations in paranasal sinus region and their clinical importance. Eur J Radiol 2004;50:296-302.

Stammberger H, Wolf G. Headaches and sinus disease: The endoscopic approach. Ann Otol Rhinol Laryngol 1988; 97:3- 23.

Bolger WE, Butzin CA, Parsons DS. Paranasal sinus bony anatomic variations and mucosal abnormalities: CT analysis for endoscopic sinus surgery. Laryngoscope 1991; 101:56-64.

Ünlü H, Nalça Y, Akyar S, Altuntaş A, Ünal A, Şahin G, Doğan M. Kronik / Rekürent sinüzitli hastalarda orta meatus patolojileri: Endoskopik ve tomografik değerlendirme. Erol Ofset: İstanbul. 1994; 359-362.

Calhoun KH, Waggenspack GA, Simpson CB, Hokanson JA, Bailey BJ. CT evaluation of the paranasal sinuses in sympthomatic Otolaryngology Head and Neck Surgery 1991; 184: 480-3.

Dursun E, Korkmaz H, Şafak MA, Samim E, Bayız Ü, Akmansu H, Özeri C. Paranazal sinüs infeksiyonlarında ostiomeatal kompleksdeki anatomik varyasyonlar. K.B.B. ve Baş Boyun Cerrahisi Dergisi, 1998; 6: 147-56 .

Earwaker J. Anatomic variations in sinonasal CT. Radiographics 1993;13:381-415.

Joe JK, Ho SY, Yanagisawa E. Documentation of variations in sinonasal anatomy by intraoperative nasal endoscopy. Laryngoscope 2000;11:229-35.

Altun U, Eren Y, Çınar F, Gürsel AO. Paranazal sinüs enfeksiyonlarında anatomik nazal varyasyonlar. In: Kaytaz A, editor. 24.Türk Ulusal Otorinolarengoloji Kongre Kitabı. 23- 27 Eylül 1997; Antalya. 1997; 69-70.

Aydın Ö, Devge C, Üstündağ E, Keskin E, Oğuz A, Arslan A. Paranazal sinüs bilgisayarlı tomografilerinde anatomik varyasyonlar. KBB İhtisas Dergisi 1998;5:99-103.