Türkiye’de Kamu Harcamaları ile İşsizlik Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi

Günümüzde kamu harcamalarının ulaştığı boyutların ekonomik etkilerinin yanında kamu harcamalarının kullanım yolları da ekonomilerde çeşitli etkilere sahip olabilmektedir. Bu çerçevede kamu harcamalarının işsizlik başta olmak üzere çeşitli makroekonomik değişkenler üzerindeki etkisi tartışılmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’de kamu harcamalarının 2014M01-2021M02 döneminde atıl işgücü oranlarına etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, kamu harcamalarının atıl işgücü oranları üzerindeki etkisi durağanlık analizleri, VAR modeli, Granger nedensellik testiyle analiz edilmiştir. Türkiye’de alt başlıklarıyla birlikte kamu harcamalarını ele alan ve atıl işgücü oranı ile arasındaki ilişkiyi inceleyen ilk çalışma niteliğindeki bu çalışmada sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde toplam kamu harcamalarının atıl işgücü oranına etkisinin olmadığı görünmektedir. Bununla birlikte Genel Kamu Hizmetleri’nin, Çevre Koruma Hizmetleri’nin ve Sosyal Güvenlik ve Sosyal Yardım Hizmetleri’nin Atıl İşgücü Oranı ile nedensel bir ilişki içerisinde oldukları görülmüştür. Diğer taraftan Atıl İşgücü Oranı ile Dinlenme Kültür ve Din Hizmetleri’nin, Sosyal Güvenlik ve Sosyal Yardım Hizmetleri’nin ve Kamu Düzeni ve Güvenlik Hizmetleri’nin nedensel bir ilişki içerisinde oldukları görülmüştür. Buradan hareketle uzun yıllardır işsizlik sorunu ile karşı karşıya olan Türkiye’de kamu harcamalarının etkinlik merkezli olarak ele alınması ve kaynakların daha iyi yönetilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.

Empirical Analysis of the Relationship between Public Expenditures and Unemployment in Turkey

Today, in addition to the economic effects of the dimensions of public expenditures, the ways in which public expenditures are used can have various effects on economies. In this context, the effect of public expenditures on various macroeconomic variables, especially unemployment, is discussed. This study aims to examine the effect of public expenditures on idle labor ratios in the period of 2014M01–2021M02 in Turkey. In this regard, the effect of public expenditures on idle labor ratios was analyzed by stationarity analysis, the VAR model, and the Granger causality test. When the results of this study, which is the first study to examine public expenditures with their sub-headings in Turkey and examine the relationship between idle labor ratio and total public expenditures, are evaluated in general, it is seen that total public expenditures do not have an effect on the idle labor ratio. However, General Public Services, Environmental Protection Services and Social Security and Social Assistance Services is, in a causal general sense, with the Idle Labor Ratio. On the other hand, there is a causal relationship between the Idle Labor Ratio and Recreational, Culture, and Religious Services, Social Security and Social Assistance Services, and Public Order and Security Services. Starting from this, it is concluded that public expenditures should be handled in an efficiency-centered manner and resources should be managed better in Turkey, which has been facing the problem of unemployment for many years.

___

Afonso, A., Şen, H. ve Kaya, A. (2018). Government Size, Unemployment, and Inflation Nexus in Eight Large Emerging Market Economies Government Size, Unemployment, and Inflation Nexus in Eight Large Emerging Market Economies. REM Working Paper, (38), 1–38.

Aldemir, Ş. ve Kara, M. (2014). Türkiye’de İstihdam Dinamiklerine İlişkin Nedensellik Analizi. Tisk Akademi, (1), 24–38.

Altunakar Mercan, Ş. ve Buyrukoğlu, S. (2020). Türkiye’de Abrams ve Armey Eğrilerinin Geçerliliği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi19(76), 1862–1878.

Arısoy, İ. (2005). Wagner ve Keynes Hipotezleri Çerçevesinde Türkiye’de Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi14(2), 63–80.

Aslan, A. ve Kula, F. (2010). Kamu Sektör Büyüklüğü-İşsizlik İlişkisi: Abrams Eğrisi’nin Türkiye Ekonomisi İçin Testi. Maliye Dergisi, (159), 155–166.

Ayas, I. ve Ayas, A. (2021). Kamu Harcamalarının İşsizlik Üzerine Etkisi: Asimetrik Etki Tepki Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi26(1), 1–11.

Aysu, A. ve Dökmen, G. (2011). Kamu Hacmi ve İşsizlik Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme: OECD Ülkeleri Örneği. Sosyoekonomi, (2), 179–190.

Aytaç, D. (2018). Küreselleşme, İşsizlik ve Kamu İstihdamı İlişkisi. Maliye Dergisi, Ocak-Haziran, 131–153.

Bakırtaş, İ. (2003). Kamu Harcamalarının Temel Makroekonomik Göstergelerle İlişkisi ve Nedenselliği (1983-2000 Türkiye Örneği). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (9), 41–66.

Barışık, S. ve Kesikoğlu, F. (2006). Türkiye’de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1981-2003 VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi61(4), 59–82.

Başkurt, B. (2020). Türkiye’de Kamu Harcamaları, Kadın İşsizliği ve Enflasyon İlişkisi (2000-2019). Karabük Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Karabük.

Bektaş, A. (2020). Türkiye’de Kamu Yatırım Harcamaları İle İşsizlik Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi21(1), 1–29.

Bölükbaş, M. (2018a). Devletin Nihai Tüketim Harcamaları Ve İşsizlik Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye İçin Bir Analiz. B. Darıcı, H. M. Ertuğrul ve F. Ayhan (Ed.), IV. International Conference on Applied Economics and Finance & Extended with Social Science içinde (ss. 564–574). Kuşadası: y.y.

Bölükbaş, M. (2018b). Kamu Büyüklüğü İşsizliğin Ve Genç İşsizliğin Nedeni Midir? Türkiye Örneği. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi3(2), 1–17.

Budak, H. (2018). Savunma Sanayi , Savunma Harcamaları Ve İstihdam İlişkisi: Türkiye Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlamamış Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir.

Çakır, Ö. (2019). Kamu Harcamalarının İşsizlik Üzerine Etkisi: 2000 Sonrası Türkiye Örneği, Ordu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ordu.

Çelikay, F. (2017). İşsizlik, Kamu Harcamaları ve İç Göçler Arasındaki Nedensellik İlişkileri: Türkiye Üzerine Bir İnceleme. Maliye Araştırmaları Dergisi3(2), 205–219.

Çeştepe, H. ve Güdenoğlu, E. (2017). Neoliberal İktisat Politikalarının İşsizlik Üzerindeki Etkisinin Zaman Serileri İle Analizi: Türkiye Örneği. S. Koç, S. Yılmaz Genç ve K. Çolak (Ed.), Dünden Bugüne Ekonomi Yazıları içinde (ss. 119–139). Küv Yayınları.

Çiçek, M. (2018). Türkiye’de Merkezi Yönetim Faiz Dışı Kamu Harcamaları, Ekonomik Büyüme ve İşsizlik İlişkisi: 2006-2017 Dönemi Analizi. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kütahya.

Diler, H. G. (2018). Türkiye’de Döngüsel İşsizlik Talep Daralması İle İlişkili Midir? İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi7(1), 35–47.

Durkaya, M. ve Ceylan, S. (2016). İşsizliğin Azaltılmasında Kamu Kesimi Büyüklüğünün Rolü. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar53(615), 24–40.

Erdoğan, A., Erdoğan, S. ve Erdaş, H. (2018). Kamu Büyüklüğünün Türkiye Ekonomisine Yönelik VAR Analizi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (55), 119–131.

Ergeç, E. H. ve Ersin, İ. (2018). Harcama Bileşenleri ve Sektörel İstihdam arasındaki Nedensellik İlişkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi16(Özel Sayı), 161–180.

Ergeç, E. H. ve Ersin, İ. (2019). The Relationships Between Public Expenditure and Sectorial Employment in Turkey. BİLTÜRK Journal of Economics and Related Studies1(2), 150–168.

Ertekin, Ş. (2020). Türkiye’de Kamu Kesimindeki Büyümenin İşsizlik Üzerindeki Etkisi: 1980 Sonrası Dönem Analizi. İzmir İktisat Dergisi35(1), 141–154.

Feldmann, H. (2009a). Government Size and Unemployment: Evidence from Developing Countries. The Journal of Developing Areas43(1), 315–330.

Feldmann, H. (2009b). The Unemployment Effects of Labor Regulation Around the World. Journal of Comparative Economics37(1), 76–90.

Göze Kaya, D., Durgun Kaygısız, A. ve Altuntepe, N. (2015). Türkiye’de Kamu Harcamalarının Toplam İstihdama Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi17(1), 83–96.

Güney, A. ve Balkaya, E. (2018). Kamu Harcamaları Ve Ticari Açıklığın İşsizlik Ve Genç İşsizliğe Etkisi. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi2(2), 49–74.

Güvenoğlu, H. ve Bayır, M. (2020). Genç İşsizliği Etkileyen Faktörlere İlişkin Ampirik Bir Analiz. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi6(2), 19–36.

Kamacı, A. ve Kılıç, H. (2019). Kamu Harcamalarının Ekonomik Büyüme ve İşsizlik Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Örneği. Politik Ekonomik Kuram3(1), 113–128.

Kanca, O. C. (2014). Kamu Harcamalarının İktisadi Etkileri ve Türkiye Örneği (1980-2011). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum.

Kanca, O. C. ve Bayrak, M. (2015). Kamu Harcamaları Bileşenleri İle İşsizlik Arasındaki İlişki (Türkiye Örneği). Gazi İktisat ve İşletme Dergisi1(2), 55–74.

Kanca, O. C. ve Bayrak, M. (2016). Kamu Harcamalarının Türkiye’de Bazı Makro Ekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi. Maliye Finans Yazıları, (106), 169–212.

Kaymaz, V. (2018). OECD Ülkelerinde Sosyal Harcamaların Belirleyicileri. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi4(2), 118–130.

Konaklı, D. N. (2020). Birim Kök Testlerinin Makroekonomik Değişkenleri Üzerine Uygulamaları. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Adana.

Kovacı, S., Belke, M. ve Bolat, S. (2018). İşgücü Piyasası Düzenlemelerinin İşsizliğe Etkileri: Seçilmiş OECD Ülkeleri İçin Panel Veri Kanıtları. Journal Of Social And Humanities Scıences Research5(25), 2030–2042.

Mıynat, M. ve Bostan, K. (2015). Mali Kural Uygulamalarının Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkileri. Yönetim ve Ekonomi Dergisi22(2), 535–549.

Onur, S. (2004). İşsizlik Sorunu ve Kamu Sabit Sermaye Yatırımlarının İstihdam Üzerindeki Etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi1(1), 51–61.

Özçelik, Ö. (2019). Savunma Harcamaları ve İstihdam İlişkisinin Panel Veri Analizi ile İncelenmesi. Kırıkkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kırıkkale.

Özen Atabey, A. (2019). Ar-Ge Harcamalarının Genç İşsizlik Üzerindeki Etkisi: Türkiye ve AB Ülkeleri İçin Panel Veri Analizi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Çanakkale.

Özer, M. O. (2020). Kamu Harcamaları ve İşsizlik Oranı Arasındaki İlişki: Abrams Eğrisinin Türkiye İçin Sınanması. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, (20), 307–322.

Öztürk, M. (2020). Kamu Harcamalarının İşsizlik Oranları Üzerindeki Etkisi. D. Bülbül ve S. E. Gümüş Özuyar (Ed.), Türkiye’nin Güncel Mali Yapısı ve Yönetimi: Usuller, Esaslar ve Uygulamalar içinde (ss. 135–159). Umuttepe Yayınları.

Pehlivan, O. (2016). Kamu Maliyesi. Trabzon: Celepler Matbaacılık.

Sağdıç, E. N. ve Yıldız, F. (2020). Bölgesel Düzeyde Kamu Harcamalarının İşsizlik Düzeyi Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (64), 208–226.

Sancar, Canan ve Atay Polat, M. (2016). Kamu Yatırım Harcamaları İstihdam Düzeyini Etkiler Mi? (TR 8 Ve TR ) Düzey 1 Bölgeleri İçin Bir Uygulama). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi9(43), 2122–2133.

Sancar, Cenap, Sancar, C. ve Atay Polat, M. (2016). Bölgesel Kamu Yatırım Harcamaları İstihdam Yaratmada Etkin Midir? (TR90 Alt Bölgesi Örneği). Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi7(18), 1–11.

Soyyiğit-Kaya, S. (2013). Türkiye’de Savunma Harcamalarının İktisadi Etkileri Üzerine Nedensellik Analizi (1970-2010). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi15(2), 17–38.

Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2021). Genel Devlet Toplam Gelir ve Harcamaları​. https://www.sbb.gov.tr/yillar-bazinda-genel-devlet-istatistikleri/ adresinden erişildi.

Şahin, M. ve Özenç, Ç. (2007). Kamu Harcamaları ile Makro Ekonomik Değişkenler Arasındaki Nedensellik İlişkileri. Journal of Administrative Sciences5(2), 199–225.

Tak, S. (2020). Kamu Harcamalarının Fonksiyonel Sınıflandırılmasından Hareketle Türkiye’de Kamu Harcamaları Ekonomik Büyüme İlişkisinin Keynesyen Görüş ve Wagner Kanunu Perspektifinden Açıklanması, Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çorum.

Tang, J., Lai, C. ve Lin, E. S. (2009). Military Expenditure and Unemployment Rates: Granger Causality Tests Using Global Panel Data. Defence and Peace Economics20(4), 253–267.

Tarı, R., Koç, S. ve Abasız, T. (2019). Ekonometri (14. Baskı.). Kocaeli: Umuttepe Yayınları.

Tekkulak, M. (2017). İktisadi Büyüme ve İstihdam İlişkisi: Türkiye Uygulaması (2000-2015). KTO Karatay Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.

Topal, M. H. (2017). Türkiye’de Kamu Yatırımlarının İstihdam Üzerindeki Etkisi: Bölgesel Bir Analiz (2004-2016). Global Journal of Economics and Business Studies6(12), 186–204.

Topal, M. H. (2018). Türkiye’de Askeri Harcama ve İşsizlik İlişkisi: Çoklu Yapısal Kırılmalar Altında Eşbütünleşme Analizi ve Zamanla Değişen Nedensellik. 5. International Congress on Political, Economic and Social Studies (ICPESS) içinde (ss. 139–158).

Topal, M. H. ve Günay, F. H. (2018). Türkiye’de Abrams Eğrisi Hipotezinin Geçerliliği. 5. International Congress on Political, Economic and Social Studies (ICPESS) içinde (ss. 284–305).

Üçler, G. (2017). Türkiye’de Savunma Harcamalarının İşsizlik Üzerine Etkisi: 1980-2014 Dönemi İçin Ekonometrik Bir Analiz. Journal of Yaşar University12(46), 161–170.

Yar, F. (2015). Türkiye’de 2007 ve 2011 Yılı Milletvekili Genel Seçimlerinin Politik Konjonktür Dalgalanmaları Açısından Değerlendirilmesi. A Journal of Policy and Strategy1(2), 23–47.

Yavuz, A. (2010). Bir Maliye Politikası Aracı Olarak Yatırım Teşviklerinin Rekabet Koşulları Altında Özel Kesim Yatırımları ve İstihdam Üzerine Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi15(1), 83–101.

Yavuz, İ. S. (2017). Mali Sürdürülebilirlik Açısından Türkiye İçin Mahalli İdareler ve Merkezi İdarelerin Ampirik Değerlendirmesi: Güçlü Yerel Yönetimler. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Isparta.

Yildirim, J. ve Sezgin, S. (2003). Military Expenditure and Employment in Turkey. Defence and Peace Economics14(2), 129–139.

Yongjin, S. (2011). Government Size, Economic Growth and Unemployment: Evidence from Advanced and Developing Economy Countries (A Time Series Analysis, 1996–2006). International Review of Public Administration16(2), 95–116.