Avustralya Savaş Sineması’nda Türk ve Anzak Temsili

Sinema ülkelerin kendilerini, değerlerini ve kutsallarını yansıttıkları kültürel ve ideolojik bir mecradır. Aynı zamanda sinema kültürel anlamda ya da düşman olarak ‘öteki’nin inşasının yapıldığı ve temsil edildiği bir alandır. Bu çalışmada sinemanın bu özelliğinden hareketle Avustralya Sineması’nda Anzakların ve düşman olarak Türklerin temsilinin nasıl olduğu, Türk temsilinde Oryantalist öğelere yer verilip verilmediği, mekanların ve yerli karakterlerin ‘Doğu’ ve ‘Doğulu’ olarak nasıl temsil edildiği Türk ve Anzak temsillerinin bir arada bulunduğu seçilmiş filmlerde incelenmiştir. Yöntem olarak Teun Van Dijk’ın Eleştirel Söylem Analizi yaklaşımı benimsenmiştir. Araştırmanın sonucunda Anzak Miti denilen olgunun incelenen filmler yoluyla yeniden üretildiği, bazı filmlerin savaş ve İngiliz aleyhtarı söylemi içinde barındırdığı, yine bazı filmlerde örtük olarak olumsuz Türk temsili olmakla beraber genel anlamda Türk söyleminin nötr olduğu anlaşılmıştır. Türk temsilinin çok az olduğu, Doğulu mekanların, yerli halkın ve karakterlerin temsilinin ‘olumsuz’ ve Oryantalist paradigmayla oluşturulduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca bazı filmlerde milliyetçi ideolojinin etkisinin olduğu görülmüştür.

Representations of Turk and Anzac in Australian War Movies

Cinema is a cultural and ideologic medium in which countries reflect themselves, their values and their sacred basics. At the same time, Cinema is an area where ‘the other’ is constructed as an enemy or built in a cultural context. In this study, based on this feature of Cinema, these components are examined in a way to shed light on how the representations of ‘Anzacs’ and ‘Turks’ as enemy are constructed, whether representation of Turks has Orientalist elements and how representation of places and local people as ‘East’ and ‘Eastern People’ are represented in selected movies which have both Turk and Anzac representations in Australian Cinema. Teun Van Dijk’s approach to Critical Discourse Analysis is adopted for this research as method. In research results, it has been found that the phenomenon called ‘Anzac Myth’ is regenerated through the movies which have been examined in this study, that some movies are anti-war and anti-British, and that even though some movies have latent anti-Turk represantations, in general the representation of Turk in movies is ‘neutral’. The incidences of respresentations of Turks in selected movies are very few and the representations of Eastern places and local people in the Middle East are ‘negative’ and they are constructed within Orientalist paradigm. It has also been observed that nationalist ideology has an impact on some movies.

___

  • Amirian, R. M, v.d. (2012). A critical discourse analysis of the images of Iranians in Western Movies: The case of Iranium. International Journal of Applied Linguistics & English Literature, Vol: 5, 1-13.
  • Andersen, S. (2015). ‘The Water Diviner’: A riveting war tale of a father’s loss. Erişim adresi: http://www.seattletimes.com/entertainment/movies/the-water-diviner-ariveting-war-tale-of-a-fathers-loss/ 02.03.2017.
  • Anderson, B. (2014). Hayali cemaatler-milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması. Çev. Berna Ülner. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Ankaralıgil, N. (2008).Van Dijk’ın eleştirel söylem analizinden hareketle “The SiegeKuşatma” filmi üzerine ideoloji çözümlemesi. Film Çözümlemeleri. Seyide Parsa (Der.). (151-167). İstanbul: Multilingual Yayınları.
  • ANZAC Acronym. (2017). Erişim adresi: https://www.awm.gov.au/articles/ encyclopedia/anzac/acronym 14.11.2019.
  • Alkan, N. (2016). Karikatürlerle oryantalizm, Avrupa’nın Türk ve Türkiye algısı. İstanbul: Selis Kitaplar.
  • Arslantepe, M. (2012). Sinema okuryazarlığı. İzmit: Umuttepe Yayınları.
  • Ataman, K. (2014). Ulus olmanın kutsal temeli: Sivil din. Bursa: Sentez Yayın. Australian fatalities at Gallipoli. (2019). Erişim adresi: https://www.awm.gov.au/articles/ encyclopedia/gallipoli/fatalities 14.11.2019.
  • Bulut, Y. (2014). Oryantalizmin kısa tarihi. İstanbul: Küre Yayınları . Crewe, D. (2015, 21 Nisan). Gallipoli: Cheat sheet. Erişim adresi: http://www.sbs.com.au/movies/article/2015/04/21/gallipoli-cheat-sheet 01.04.2017.
  • Çaycı, A. (2015). Oryantalizm oksidentalizm ve sanat. İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Çoban, M. (2016). Amerikan sinemasında ‘Türk hapishanesi’ olgusu ve Türkiye/Türk imajları: ‘Gece yarısı Ekspresi’, ‘Dehşete Yolculuk’ ve ‘Hapishane Ateşi’ filmleri üzerine bir inceleme. International Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art, 1 (1), 20-35.
  • Davies, G. (2016). Manufacturing a legend: The 1916 Anzac book. Erişim adresi: https://independentaustralia.net/australia/australia-display/manufacturing-alegend-the-1916-anzac-book-,8920. 03.08.2016.
  • Donoghue J., Tranter B. (2014). The Anzac myth and Australian national identity. http://www.e-ir.info/2014/05/08/the-anzac-myth-and-australian-national-identity/ 02.01.2017.
  • Ekinci, B. T. (2014). Argo filmi bağlamında Hollywood Sinemasında söylem ve yeni oryantalizm. Atatürk İletişim Dergisi, 6, 51-66.; Tuğcu, M. S. (2016). Althusser’in ideoloji kavramı bağlamında “Operasyon Argo” filminin analizi. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3, 56-71.
  • Hobsbawm, E. (2006). Giriş: Gelenekleri icat etmek. Geleneğin icadı, (Derleyenler: Hobsbawm Eric ve Ranger Terence. Çeviren: Mehmet Murat Şahin), 1-18, İstanbul: Agora Kitaplığı.
  • Hocaoğlu, D. (2007). Din’de ikame prensibi. Süleyman Demirel Üniversitesi FenEdebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. (13), 249-298. IMDB, (t.y.). Gallipoli- filming locations. Erişim adresi: http://www.imdb.com/title/tt0082432/locations 10.01.2016.
  • Kıraç, R. (2012). Sinemanın ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
  • Koç, A. T. (2012) Tanzimat kompleksi Hollywood’a karşı. Erişim adresi: http://www.hurriyet.com.tr/tanzimat-kompleksi-hollywood-a-karsi-21795065 02.02.2016.
  • Kula, O. B. (2012). Batı felsefesinde oryantalizm ve Türk imgesi. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
  • McClay, Wilfred M. (2004). Bir ulusun ruhu. Public Interest Dergisi, İlkbahar, 4.
  • Morgan, K. (2012). Australia: A very short introduction. Hampshire: Oxford University Press. Oppenheimer M. ve Scates B. (2005). Australians and war. M. Lyons ve P. Russell (Ed.).
  • Australia's history: Themes and debates. Sydney: University of New South Wales Press.
  • Özer, Ö. (2011). Haber, söylem, ideoloji-eleştirel haber çözümlemeleri. İstanbul: Literatürk.
  • Rowlands, D. T. (2011). The ANZAC role in crushing the 1919 Egypt revolt. Greenleft
  • Gazetesi, Erişim adresi: https://www.greenleft.org.au/content/anzac-role-crushing1919-egypt-revolt 10.04.2017.
  • Said, E. (2014). Şarkiyatçılık, Batı’nın Şark anlayışları. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Scognamillo, G. (1996). Batı sinemasında Türkiye ve Türkler. İstanbul: İnkılap Kitapevi.
  • Scott, A. (2015). Russell Crowe’s Water Diviner tries to question history, but misses the mark. Erişim adresi: https://theconversation.com/russell-crowes-water-divinertries-to-question-history-but-misses-the-mark-39519 01.01.2017.
  • Tuğan, N. H. (2015). Son dönem Türk Sinemasında hastalık temsilleri: ‘Saç’ filminin eleştirel söylem çözümlemesi. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 40, 48-76.
  • Wright, M. (2013) Anzac: A word of humble origin. Erişim adresi: https://mjwrightnz. wordpress.com/2014/04/25/anzac-a-word-of-humble-origin 22.12.2016.
  • Zor, L. (2019). Van Dijk’ın eleştirel söylem analizinin sinema filmlerine uygulanması ve Kazakistan Sineması’ndan örnek bir film çözümlemesi: Stalin’e hediye. Akademik Bakış Dergisi, (61), 877-899